फोटो सौजन्य - Social Media
आपले हृदय शरीरातील एक महत्त्वाचा अवयव आहे, आणि त्याला निरोगी ठेवणे अत्यंत गरजेचे आहे. *वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO)* च्या अहवालानुसार, दरवर्षी सुमारे 17.9 दशलक्ष लोक हृदयाशी संबंधित आजारांमुळे मृत्यू पावतात. यामध्ये 85% मृत्यू हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकमुळे होतात. चुकीची जीवनशैली, खाण्यापिण्याच्या सवयी आणि व्यायामाचा अभाव यामुळे हृदयविकारांचा धोका सतत वाढत आहे. हृदय निरोगी असल्याची काही लक्षणे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. नॉर्मल रक्तदाब असणे हे निरोगी हृदयाचे पहिले लक्षण आहे. जर बीपी नॉर्मल नसेल, तर त्याचा हृदयावर वाईट परिणाम होऊ शकतो. छातीत कोणत्याही प्रकारचा वेदना न होणेही चांगल्या हृदयाचे संकेत आहे. जर व्यायाम करताना किंवा विश्रांती घेताना छातीत दुखत नसेल, तर हृदय चांगले कार्यरत आहे असे समजावे. दिवसभर उत्साही वाटणे हृदय निरोगी असल्याचे लक्षण आहे. ज्यांना हृदयाचे आजार असतात, त्यांना अनेकदा थकवा जाणवतो.
नॉर्मल कोलेस्टेरॉल लेव्हल असणे हे हृदय निरोगी असल्याचे एक महत्त्वाचे लक्षण आहे. शरीरात चांगल्या आणि वाईट कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण संतुलित राहिले, तर हृदयविकारांचा धोका कमी होतो. परंतु, खराब कोलेस्टेरॉल (LDL) वाढल्यास धमन्यांमध्ये चरबीसारखा पदार्थ जमा होतो, ज्यामुळे रक्तप्रवाहात अडथळा निर्माण होतो आणि हृदयविकाराचा झटका किंवा स्ट्रोक येण्याची शक्यता वाढते. त्यामुळे नियमित तपासणी करून कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण नियंत्रित ठेवणे गरजेचे आहे. याशिवाय, श्वास घेताना कोणतीही अडचण न जाणवणे हृदय निरोगी असल्याचे आणखी एक महत्त्वाचे लक्षण आहे. जेव्हा आपल्या फुफ्फुसांमध्ये ऑक्सिजन पुरेशा प्रमाणात पोहोचतो, तेव्हा हृदयाची कार्यक्षमता चांगली असते. जर श्वास घेताना त्रास होत असेल, तर हे हृदयाशी संबंधित गंभीर समस्येचे लक्षण असू शकते.
हृदयाची गती नियमित असणे देखील निरोगी हृदयाचे एक महत्त्वाचे लक्षण आहे. सामान्यतः हृदयाचा दर एका विशिष्ट मर्यादेत असतो, आणि तो खूप जास्त किंवा खूप कमी असल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करणे धोकादायक ठरू शकते. हृदयाची गती नियमित राहिली, तर शरीराला पुरेशी ऑक्सिजन आणि पोषणमूल्ये वेळेवर मिळतात, ज्यामुळे सर्व अवयव योग्य रीतीने काम करतात. हृदयाच्या कार्यक्षमतेचा आणखी एक संकेत म्हणजे शरीरात कुठेही सूज न होणे. जर हात, पाय, किंवा टाचांमध्ये सूज दिसत असेल, तर याचा अर्थ हृदय शरीरातील रक्त किंवा ऑक्सिजन योग्य रीतीने पंप करत नाही. सूज ही हृदयविकाराशी संबंधित इतर लक्षणांबरोबर दिसल्यास त्वरित वैद्यकीय सल्ला घेणे गरजेचे आहे.
हृदय निरोगी ठेवण्यासाठी काही सोपे पण महत्त्वाचे उपाय करता येतात. संतुलित आहाराचा समावेश करणे, ज्यामध्ये फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्ये, आणि कमी चरबीयुक्त पदार्थ असतील, यामुळे हृदय मजबूत राहते. याशिवाय, रोज कमीतकमी 30 मिनिटे व्यायाम करणे, जसे की चालणे, धावणे, किंवा योगासन करणे, हृदयाच्या कार्यक्षमतेस चालना देते. मानसिक ताण कमी ठेवणे, पुरेशी झोप घेणे आणि वेळोवेळी वैद्यकीय तपासणी करणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. निरोगी हृदयाशिवाय निरोगी जीवनाची कल्पना करणे अवघड आहे, त्यामुळे आपल्या हृदयाची योग्य काळजी घ्या आणि दीर्घायुष्याचा आनंद घ्या.