तुमच्या घरी येणारे दूध व्हेज की नॉनव्हेज? भारतात कोणत्या प्राण्यांचे दूध वापरले जाते आणि ते काय खातात? जाणून घ्या एका क्लिकवर

भारत हा जगातील सर्वात मोठा दूध उत्पादक देश आहे. मात्र दूध शाकाहारी आहे की मांसाहारी यावर वादविवाद उद्भवतो कारण ते प्राण्यांपासून मिळते. काही लोकांचा असा विश्वास आहे की दुधात प्राण्यांची चरबी असते...

सर्वांच्याच घरात दूध आणि दुधाचे पदार्थ वापरले जातात. आपल्यातील प्रत्येकालाच दूध पिण्याचे शरीराला किती फायदे होतात, हे माहीत असेलच. मात्र याच दुधाबद्दल अनेकांच्या मनात प्रश्न असतो की दूध शाकाहारी मानले पाहिजे की मांसाहारी. काहींचा असा विश्वास आहे की दुधाला मांसाहारी म्हटले जाऊ शकते कारण त्यात प्राण्यांची चरबी असते, तर हिंदू धर्म आणि भारतीय संस्कृतीत दूध सात्विक आणि शाकाहारी मानले जाते.

तुमच्या घरी येणारे दूध व्हेज आहे की मांसाहारी? भारत आणि अमेरिका यांच्यातील व्यापार कराराच्या चर्चेदरम्यान हा प्रश्न उपस्थित होत आहे. प्रत्यक्षात, भारताने अमेरिकन डेअरी उत्पादनांच्या आयातीला मान्यता देण्यास नकार दिला आहे. भारताने अमेरिकेला सांगितले आहे की, असे दूध किंवा डेअरी उत्पादने भारतात येऊ दिली जाऊ शकत नाहीत, जी गायींपासून मिळवली जातात ज्यांना मांस किंवा रक्त यांसारख्या प्राण्यांवर आधारित उत्पादने दिली जातात. भारताने धार्मिक आणि सांस्कृतिक संवेदनशीलतेमुळे ही एक अवास्तव लाल रेषा म्हटले आहे.

घरात उंदरांनी थैमान घातला आहे? मग ‘हे’ घरगुती उपाय केल्यास उंदीर जातील कायमचे घराच्या बाहेर

भारतात दररोज धार्मिक विधींमध्ये दूध आणि तूप वापरले जाते. “एखाद्या गायीच्या दुधापासून बनवलेले लोणी खाण्याची कल्पना करा, ज्याला दुसऱ्या गायीचे मांस आणि रक्त दिले गेले आहे. भारत कदाचित हे कधीही परवानगी देऊ शकणार नाही,” नवी दिल्लीस्थित थिंक टँक ग्लोबल ट्रेड रिसर्च इन्स्टिट्यूट (GTRI) चे अजय श्रीवास्तव म्हणाले.

दुसरीकडे, अमेरिकेने भारताच्या मागण्यांना अनावश्यक व्यापार अडथळे म्हटले आहे. “गायींना अजूनही डुक्कर, मासे, कोंबडी, घोडे, अगदी मांजरी किंवा कुत्र्यांचे काही भाग असलेले खाद्य खाण्याची परवानगी आहे आणि गुरेढोरे देखील डुक्कर आणि घोड्याचे रक्त आणि प्रथिनेसाठी चरबी खाऊ शकतात, जे चरबीचे स्रोत आहे,” सिएटल टाईम्सने लिहिले. “याव्यतिरिक्त, कोंबडीची विष्ठा, पिसे आणि पडलेला चारा देखील जोडता येतो कारण ते स्वस्त आहे.”

अमेरिकेच्या लक्ष्यावर भारतीय बाजारपेठ

बहुतेक भारतीयांचा आहार पर्याय शाकाहारी आहे. अमेरिका हा एक प्रमुख दुग्धजन्य पदार्थ निर्यातदार आहे. त्याला जगातील सर्वात मोठा दूध उत्पादक आणि ग्राहक असलेल्या भारतीय बाजारपेठेत प्रवेश हवा आहे. याला सहमती दिल्यास स्वस्त अमेरिकन दुग्धजन्य उत्पादनांचा प्रवेश होईल, ज्यामुळे देशांतर्गत किमती कमी होतील आणि शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिरता धोक्यात येईल.

महाराष्ट्रातील शेतकरी महेश सकुंडे यांनी वृत्तसंस्था रॉयटर्सला सांगितले की, “इतर देशांमधून स्वस्त आयातीचा आपल्यावर परिणाम होणार नाही याची सरकारने खात्री करावी. जर असे झाले तर संपूर्ण उद्योगाला फटका बसेल आणि आपल्यासारख्या शेतकऱ्यांनाही त्याचा फटका बसेल.” एएनआयच्या अहवालानुसार, एसबीआयने असा अंदाज लावला आहे की जर भारताने अमेरिकेसाठी आपली बाजारपेठ उघडली तर त्याला दरवर्षी १.०३ लाख कोटी रुपयांचे नुकसान होईल.

तुमच्या घरी कोणते दूध येते?

भारत हा जगातील सर्वात मोठा दूध उत्पादक देश आहे. त्याच्या दुग्ध क्षेत्राचा अर्थव्यवस्थेत ३ टक्क्यांपर्यंत वाटा आहे, ज्याची किंमत ९ लाख कोटी रुपये आहे. त्यातील बहुतेक भाग लहान, सीमांत शेतकऱ्यांच्या मालकीचा आहे. भारताचा पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभाग अन्नपदार्थांच्या आयातीसाठी पशुवैद्यकीय प्रमाणपत्र अनिवार्य करतो. हे सुनिश्चित करते की दुग्धजन्य पदार्थांसह सर्व उत्पादने अशा प्राण्यांपासून मिळवली जातात ज्यांना मांस किंवा इतर हाडांचे जेवण दिले जात नाही. यूएसआरटीच्या राष्ट्रीय व्यापार अंदाज (एनटीई) अहवालानुसार, भारताने मांस किंवा अशा इतर गोष्टी खाणाऱ्या गायींपासून दुग्धजन्य पदार्थांच्या आयातीवर बंदी कायम ठेवली आहे.

ते काय खातात?

गाय – पेंढा, गवत, फळे, भाज्या, मका, गहू, बार्ली, ओट्स, ज्वारी आणि बाजरी सारखी धान्ये.

म्हैस – गवत, ज्वारी, बाजरी, गहू, डाळी, भुसा.

शेळी – भारतातील शेळ्या प्रामुख्याने गवत, पाने, डहाळ्या आणि विविध प्रकारचे शेंगा आणि शेंगा नसलेले पीक खातात. याशिवाय, ते धान्य, कोंडा आणि तेलाची केक सारखे पूरक आहार देखील घेतात.

उंट – भारतातील उंट प्रामुख्याने गवत, झुडुपे, पाने आणि झाडांच्या डहाळ्या खातात. ते वाळवंटातील वनस्पती ओळखतात आणि विषारी वनस्पती टाळतात. याशिवाय, उंट बाजरी, ज्वारी आणि पतंगाच्या भुश्यासारखे कोरडे चारा देखील खातात.

गाढव – भारतातील गाढवे प्रामुख्याने गवत, पेंढा आणि चारा सारखे शाकाहारी अन्न खातात. ते कोरड्या चारा आणि मर्यादित प्रमाणात धान्यावर देखील जगू शकतात.

मेंढ्या – भारतातील मेंढ्या प्रामुख्याने गवत, पाने आणि इतर वनस्पती खातात. ते शाकाहारी आणि चरणारे आहेत, याचा अर्थ ते मैदानी भागात फिरतात आणि विविध प्रकारच्या वनस्पती खातात.

दूध आणि चीज व्हेज आहे की नॉन-व्हेज?

भारतात दूध आणि चीज व्हेज आहे की नॉन-व्हेज हा वादाचा विषय आहे. या वर्षाच्या सुरुवातीला सोशल मीडियावर याबद्दल बरीच चर्चा झाली होती. त्याची सुरुवात एका डॉक्टरच्या विधानाने झाली. डॉक्टर सिल्व्हिया कार्पागम यांनी ६ फेब्रुवारी २०२५ रोजी एक्स वर पोस्ट केली होती. तिने म्हटले होते की चीज आणि दूध व्हेज नाही. हे प्राण्यांवर आधारित अन्न आहे… जसे की चिकन, मासे, गोमांस इ.अशी माहिती देण्यात आली.

Banksying: नात्यातील सुखशांती उद्ध्वस्त करतोय बँक्सिंग रिलेशनशिप ट्रेंड, तुमच्याबरोबर ‘हे’ घडतंय का?