Holi 2025 : होळी पण रंगविरहित! मध्य प्रदेशातील ‘या’ गावात अनोखी परंपरा, वाचा कुलदेवीच्या श्रापाची रंजक कथा

भारतभरात मोठ्या उत्साहाने साजऱ्या होणाऱ्या होळीच्या सणाला काही अपवादही आहेत. मध्य प्रदेशातील सागर जिल्ह्यातील हातखोय नावाच्या गावात मात्र होळीचा अग्नी कधीही प्रज्वलित केला जात नाही.

सागर, मध्य प्रदेश : भारतभरात मोठ्या उत्साहाने साजऱ्या होणाऱ्या होळीच्या सणाला काही अपवादही आहेत. मध्य प्रदेशातील सागर जिल्ह्यातील हातखोय नावाच्या गावात मात्र होळीचा अग्नी कधीही प्रज्वलित केला जात नाही. या गावात होळी पेटवली जात नाही, कारण येथील लोक झारखंडन देवीच्या श्रापाला घाबरतात. या प्रथेच्या मागे एक अत्यंत रोचक कथा आहे, जी आजही गावकरी भक्तिभावाने जपतात.

गावाची ऐतिहासिक पार्श्वभूमी

हातखोय गाव सागर जिल्ह्यातील देवरी विकास गटात वसलेले आहे. हे गाव गोपाळपुरा फोर लाईनच्या जवळच्या जंगलात स्थित आहे. विशेष म्हणजे, या गावात कधीही होळी साजरी झालेली नाही. गावात माँ झारखंडन देवीचे प्राचीन मंदिर असून, या देवीच्या कृपेने गावातील लोक सुरक्षित राहतात, अशी स्थानिकांची श्रद्धा आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : America Ukraine Tension : झेलेन्स्कींचा ‘प्लॅन बी’ तयार, ट्रम्प मदतीला न आल्यास युक्रेनला इतर पर्याय उपलब्ध

होळी न साजरी करण्यामागील कथा

गावात सांगितली जाणारी कथा फारच अद्भुत आहे. स्थानिकांच्या मते, अनेक वर्षांपूर्वी गावाने इतर गावांप्रमाणे होळी साजरी करण्याचा निर्णय घेतला. होळीची तयारी पूर्ण झाली होती, मात्र कोणीही आग लावण्याआधीच संपूर्ण गावाने अचानक पेट घेतला. ग्रामस्थ भीतीने मंदिराकडे धावले आणि झारखंडन देवीच्या चरणी प्रार्थना केली. त्या रात्री गावकऱ्यांच्या स्वप्नात देवी झारखंडन प्रकट झाली आणि सांगितले की, “मी स्वतः या गावात असताना, तुम्हाला होळी जाळण्याची गरज नाही. मी तुमच्या संरक्षणासाठी आहे. जर येथे पुन्हा होळी पेटवली, तर संपूर्ण गाव संकटात सापडेल.” देवीच्या या इशाऱ्यामुळे गावकऱ्यांनी होळी न साजरण्याचा संकल्प केला.

शतकानुशतके चालत आलेली परंपरा

या घटनेनंतर गावात कधीही होळी पेटवली गेली नाही. ही परंपरा शतकानुशतके चालत आली आहे. झारखंडन देवीच्या प्रकोपाची भीती आजही गावकऱ्यांच्या मनात आहे. गावातील प्रत्येक पिढीने या परंपरेचा सन्मान राखला आहे.

चैत्र नवरात्र आणि जत्रेचा भव्य उत्सव

होळी न साजरी करण्याचा निर्णय घेतला असला तरी चैत्र नवरात्रीत गावात मोठ्या जत्रेचे आयोजन केले जाते. दूरदूरवरून भाविक देवीच्या दर्शनासाठी येथे येतात. झारखंडन माता अनेक कुटुंबांची कुलदेवता असून, भक्तगण आपल्या नवजात मुलांचे मुंडण विधीही येथे करतात.

गावकऱ्यांची श्रद्धा आणि निस्सीम भक्ती

हातखोय गावातील लोक आजही देवीच्या आदेशाप्रमाणे होळी साजरी करत नाहीत. त्यांचा विश्वास आहे की देवीने गावाचे रक्षण करण्याचे आश्वासन दिले आहे आणि त्यामुळे गाव सुरक्षित आहे. झारखंडन देवीच्या मंदिराचा प्रभाव एवढा मोठा आहे की गावाबाहेरील लोक देखील येथे होळी पेटवत नाहीत.

अनुपम श्रद्धेचा जागरूक वारसा

आजच्या विज्ञानयुगात जरी अनेक परंपरांना प्रश्न विचारले जात असले, तरी हातखोय गावाने आपली श्रद्धा आणि परंपरा अबाधित ठेवली आहे. येथे होळी न खेळण्यामागे एक अध्यात्मिक भावनिक संबंध असून, तो गावाच्या संस्कृतीचा अविभाज्य भाग बनला आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : डोनाल्ड ट्रम्प यांना अमेरिकन न्यायालयाचा मोठा झटका; फेडरल टेहळणी प्रमुखांना हटवणे बेकायदेशीर ठरले

देवी झारखंडनच्या श्रापाची गोष्ट

मध्य प्रदेशातील हातखोय हे एकमेव गाव आहे, जिथे होळी कधीही साजरी होत नाही. देवी झारखंडनच्या श्रापाची गोष्ट आणि तिच्या कृपेचा विश्वास गावकऱ्यांना आजही या परंपरेला अनुसरायला भाग पाडतो. येथे श्रद्धा आणि इतिहासाचा संगम दिसून येतो, जो भारतीय संस्कृतीच्या विविधतेला अधोरेखित करतो.