
फोटो सौजन्य: iStock
इन्फोसिस सायन्स फाउंडेशन (ISF) यांनी अर्थशास्त्र, अभियांत्रिकी व संगणक विज्ञान, मानव्यविद्या व सामाजिक विज्ञान, जीवन विज्ञान, गणितीय विज्ञान आणि भौतिक विज्ञान या सहा प्रमुख श्रेणीतील इन्फोसिस प्राइज 2025 विजेत्यांची घोषणा आज केली. भारतातील वैज्ञानिक संशोधन, नवकल्पना आणि ज्ञान क्षेत्रातील असाधारण योगदानाचा सन्मान करण्यासाठी हा पुरस्कार दिला जातो.
प्रत्येक विजेत्याला सुवर्णपदक, प्रशस्तिपत्र आणि 100,000 अमेरिकन डॉलर्स (किंवा त्याच्या समतुल्य भारतीय रक्कम) प्रदान केली जाणार आहे.
या वर्षीचे विजेते आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील प्रतिष्ठित विद्वानांच्या ज्युरीने निवडले असून, 2024 पासून हा पुरस्कार 40 वर्षांखालील संशोधकांवर विशेष लक्ष केंद्रीत करत आहे, जेणेकरून तरुण प्रतिभेला जागतिक व्यासपीठावर प्रोत्साहन मिळावे.
इन्फोसिस प्राइजचे संस्थापक विश्वस्त, के. दिनेश, नारायण मूर्ती, श्रीनाथ बटनी, क्रिस गोपालकृष्णन, प्रतिमा मूर्ती आणि एस. डी. शिबुलाल यांनी विजेत्यांची घोषणा केली व त्यांचे अभिनंदन केले. हा पुरस्कार भारतातील विज्ञान आणि संशोधन क्षेत्रातील सर्वात प्रतिष्ठित सन्मानांपैकी एक मानला जातो.
1. अर्थशास्त्र — निखिल अग्रवाल (MIT)
• बाजार रचना, शालेय निवड, वैद्यकीय रहिवास आणि मूत्रपिंडदान यांसारख्या गुंतागुंतीच्या विषयांवरील पथदर्शी संशोधनासाठी सन्मान.
• धोरणात्मक निर्णय प्रक्रिया सुधारण्यास मदत करणारी नवी अनुभवजन्य पद्धती विकसित केल्या.
2. अभियांत्रिकी व संगणक विज्ञान – सुशांत सचदेवा (University of Toronto)
• गणितीय ऑप्टिमायझेशन आणि अल्गोरिदमिक सिद्धांतातील दीर्घकालीन समस्यांचे निराकरण.
• इंटरनेट, कम्युनिकेशन व ट्रान्सपोर्टेशन नेटवर्कमध्ये महत्त्वपूर्ण उपयोग.
3. मानव्यविद्या व सामाजिक विज्ञान – अँड्र्यू ऑलेट (University of Chicago)
• प्राकृत भाषाविज्ञानातील जगातील आघाडीचे अभ्यासक.
• Language of the Snakes या पुस्तकाद्वारे प्राकृतची 2,000 वर्षांची सांस्कृतिक भूमिका उजागर.
• संस्कृत, प्राकृत, कन्नड, तमिळ व पूर्वेकडील भाषांवरील सखोल संशोधन.
4. जीवन विज्ञान – अंजना बद्रीनारायणन (NCBS, Bengaluru)
• जीनोम दुरुस्ती, DNA नुकसान प्रतिसाद आणि पेशी स्थैर्य यामागील मूळ यंत्रणा स्पष्ट करणारे संशोधन.
• लाइव्ह-सेल इमेजिंगद्वारे जीनोम जीवशास्त्रात नवी दृष्टी.
5. गणितीय विज्ञान – सब्यसाची मुखर्जी (TIFR, Mumbai)
• क्लेनियन गटांची गतिशीलता आणि जटिल डायनॅमिक्स यांना जोडणारे मूलभूत संशोधन.
• कॉन्फॉर्मल डायनॅमिक्सच्या समजुतीत मोलाची भर.
6. भौतिक विज्ञान – कार्तिश मंथिराम (Caltech)
• शाश्वत इलेक्ट्रोकेमिकल खत उत्पादन आणि ऑक्सिजन-अणू हस्तांतरण उत्प्रेरकांमध्ये अग्रगण्य संशोधन.
• अक्षय उर्जेचा वापर करून आवश्यक रसायने तयार करण्यासाठी क्रांतिकारक मार्गदर्शन.
ISF अध्यक्ष के. दिनेश म्हणाले, “इन्फोसिस प्राइज हे संशोधन आणि विज्ञानाच्या माध्यमातून समाजात बदल घडवणाऱ्या प्रतिभेचा सन्मान आहे. या विजेत्यांचे कार्य पुढील पिढीच्या विद्वानांना प्रेरणा देणारे आहे.”