फोटो सौजन्य - Social Media
अगदी बरोबर आहे, अभ्यास वेळेवर न झाल्यावर ताण येणे आणि परीक्षा जवळ आल्यावर धडपड सुरू होणे हा सामान्य अनुभव आहे. पण अशा परिस्थितीत फक्त वाचन न करता स्ट्रॅटेजिक अभ्यास अधिक परिणामकारक ठरतो. सुरुवात करण्यापूर्वी मन शांत करणं खूप महत्त्वाचं आहे. परीक्षेच्या ताणामध्ये अभ्यासाला लागणं अवघड जातं, त्यामुळे ५–१० मिनिटे डोळे बंद करून ध्यान करा, हलकं संगीत ऐका किंवा ओंकार जपा. यामुळे लक्ष केंद्रित होतं आणि अभ्यास परिणामकारक ठरतो.
यानंतर विषयांची ओळख करून घ्या. परीक्षा उंबरठ्यावर असताना अनेकदा विषयांची नावेही लक्षात राहत नाहीत, म्हणून आधी त्यांची यादी करा. त्यात कठीण मुद्दे आणि सोपे मुद्दे असे दोन भाग पाडा. सोपे मुद्दे पटकन समजतात पण कठीण मुद्द्यांवर जास्त वेळ द्यावा लागतो. विभाजन केल्यावर सर्वात आधी कठीण मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करा. त्यांना पाठांतर करण्याऐवजी समजून घेण्याचा प्रयत्न करा. आजच्या काळात AI किंवा डिजिटल टूल्सच्या मदतीने कठीण संकल्पना सोप्या भाषेत, उदाहरणांसह समजावून घेता येतात.
अभ्यास करताना वेळेचे नियोजन खूप महत्त्वाचे आहे. यासाठी ६० मिनिटांची सायकल तयार करा – ५० मिनिटे पूर्ण लक्ष देऊन अभ्यास करा आणि नंतर १० मिनिटे ब्रेक घ्या. या ब्रेकमध्ये पाणी प्या, हलका व्यायाम करा, शौचालयास जा किंवा ध्यान करा. यामुळे मन आणि शरीर दोन्ही ताजेतवाने होतात. अभ्यास करताना महत्त्वाचे मुद्दे बाजूला लिहून ठेवा. नोट्स साध्या भाषेत आणि संक्षिप्त ठेवा, जेणेकरून शेवटी रिव्हिजन करताना उपयोगी पडतील.
शेवटी रिव्हिजन हा अत्यंत महत्त्वाचा भाग आहे. जेवढं वाचलं आहे ते लक्षात राहतंय का हे स्वतःला तपासा. कठीण गोष्टी पुन्हा वाचा आणि विसरलेले मुद्दे लगेच नोंदवा. छोट्या ब्रेकनंतर पुन्हा रिव्हिजन केल्यास माहिती अधिक काळ लक्षात राहते. यासोबत मानसिक तयारीही आवश्यक आहे. तणाव कमी करा, स्वतःवर विश्वास ठेवा आणि सतत बसून न राहता लहान ब्रेक घेत अभ्यास करा.
या पद्धतीने एका रात्रीतही प्रभावी तयारी करता येते. ताण कमी होतो आणि परीक्षेसाठी आत्मविश्वास वाढतो.
