कोलेस्ट्रॉलची पातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी काय खावे
कोलेस्टेरॉल हा मेणासारखा, चरबीसारखा पदार्थ आहे जो यकृताद्वारे तयार होतो आणि तुमच्या रक्तात आढळतो. हे पेशी, व्हिटॅमिन डी आणि काही हार्मोन्स तयार करण्यास मदत करते. तथापि, कोलेस्टेरॉल स्वतःहून शरीरात फिरू शकत नाही आणि त्याला लिपोप्रोटीनची मदत आवश्यक आहे. हे लिपोप्रोटीन्स स्वतःला कोलेस्टेरॉलशी बांधून ठेवतात आणि रक्तप्रवाहात कोलेस्टेरॉलच्या हालचालीत मदत करतात. कोलेस्टेरॉलचे दोन भिन्न प्रकार आहेत, Low Density Lipoprotein (LDL) आणि High Density Lipoprotein (HDL).
लो डेन्सिटी लिपोप्रोटीन (LDL) हे वाईट कोलेस्टेरॉल आहे जे शेवटी तुम्हाला उच्च कोलेस्ट्रॉलकडे घेऊन जाते. दुसरीकडे, उच्च घनता लिपोप्रोटीन (HDL) हे चांगले कोलेस्ट्रॉल आहे जे चांगले कोलेस्ट्रॉल पातळी राखण्यास मदत करते. चांगले कोलेस्टेरॉल खराब कोलेस्टेरॉल यकृतात परत करण्यास मदत करते जिथे ते काढून टाकले जाते. जेव्हा तुमचा LDL HDL पेक्षा जास्त असतो तेव्हा ते रक्तवाहिन्यांमध्ये चरबी जमा होऊ लागते. आयुर्वेदिक डॉक्टर माधव भागवत यांनी याविषयी अधिक माहिती दिली आहे. (फोटो सौजन्य – iStock)
उच्च कोलेस्ट्रॉल दरम्यान काय होते?
वाईट कोलेस्ट्रॉलचा असल्यास काय परिणाम होतो
उच्च कोलेस्टेरॉल ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये रक्तातील खराब कोलेस्टेरॉल (LDL) ची पातळी वाढते. या स्थितीमुळे आरोग्यास मोठा धोका निर्माण होतो आणि रक्तवाहिन्यांमध्ये चरबी जमा होते. जेव्हा रक्तवाहिन्यांवर चरबी जमा होते तेव्हा त्या खूप अरुंद होतात आणि रक्तप्रवाह नीट होत नाही. कालांतराने, यामुळे हृदयरोग, स्ट्रोक आणि परिधीय धमनी रोग होतो.
त्यामुळे तुमच्या कोलेस्टेरॉलच्या पातळीवर लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे. तुमची कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यात तुम्ही कोणते पदार्थ खाता हे महत्त्वाची भूमिका बजावते. आम्ही तुम्हाला असे 5 पदार्थ सांगत आहोत, जे खाल्ल्याने कोलेस्ट्रॉल कमी होण्यास मदत होते.
बीन्स
बीन्समुळे कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात राहते
सोयाबीन, मसूर, वाटाणे आणि चणे हे वनस्पती-आधारित प्रथिनांचे चांगले स्त्रोत आहेत आणि फायबरमध्येदेखील अधिक समृद्ध आहेत. हे कोलेस्टेरॉल पचनसंस्थेला बांधून ठेवतात आणि वाईट कोलेस्ट्रॉल शरीरातून काढून टाकण्यास मदत करतात. शेंगांचे नियमित सेवन केल्याने खराब कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होण्यास मदत होते.
हेदेखील वाचा – नसांमध्ये साचलेले पिवळे फॅटी कोलेस्ट्रॉल होईल झर्रकन कमी, वर्षभर मिळणारे हे फळ खा!
नट्स
नट्समधून उत्तम प्रथिने मिळतात जी कोलेस्ट्रॉलसाठी वरदान ठरतात
बदाम, अक्रोड आणि काजू तुम्हाला प्रथिनांचा उत्तम स्रोत देऊ शकतात. त्यामध्ये निरोगी चरबी असते जी हृदयासाठी चांगली असते. याशिवाय त्यात फायबरही भरपूर असून पोटासाठी आणि एकूणच आरोग्यासाठी चांगले असतात. जर तुम्ही रोज एखादे ड्रायफ्रूट वा नट्स खात असाल तर ते खराब कोलेस्टेरॉल म्हणजेच LDL कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास मदत करू शकते आणि ते तुमचे लिपिड प्रोफाइल सुधारू शकते. चांगल्या कोलेस्ट्रॉलची पातळी वाढवण्यासही याची मदत मिळते
फळं आणि भाजी
फळंभाज्यांचा करा उपयोग
फळं आणि भाज्यांमध्ये जीवनसत्त्वे, खनिजे, अँटिऑक्सिडंट्स आणि फायबर असतात. त्यात विरघळणारे फायबरही मुबलक प्रमाणात असते जे कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते. सफरचंद, पेर, संत्री, मोसंबी, भेंडी, वांगी, गाजर आणि पालेभाज्या यांसारखी फळे आणि भाज्या फायदेशीर मानल्या जातात. तुम्ही दिवसातून किमान पाच फळे आणि भाज्या खात असल्याची खात्री करा.
ऑईली फिश
ठराविक माशांचा करा आहारात समावेश
सॅल्मन, मॅकेरल आणि सार्डिनसारख्या माशांमध्ये ओमेगा-३ फॅटी ॲसिड असते. हे फॅटी ॲसिड ट्रायग्लिसराइड्स आणि रक्तदाब कमी करण्यासाठी प्रभावी आहे. यामुळे हृदयविकाराचा धोकाही कमी होतो आणि कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात राहते
धान्याचा उपयोग
आहारात धान्य महत्त्वाचे
ओट्स, बार्ली आणि इतर धान्यांमध्ये विरघळणारे फायबर जास्त असते, जे कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते. या धान्यांचे सेवन केल्याने हृदयविकाराचा धोका कमी होतो. त्यामुळे आपल्या आहारात या धान्यांचा समावेश करून घ्यावा.
टीप – हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.