भारताच्या या मंदिरात स्वयं प्रकट झाले होते भगवान गणेश; काय आहे उलट्या स्वस्तिकाची परंपरा, जाणून घ्या
सध्या गणेशोत्सवाची उत्साहपूर्ण धूम सर्वत्र पाहायला मिळते. भक्तगण बाप्पाला विविध प्रकारचे नैवेद्य अर्पण करून आपापल्या इच्छा पूर्ण होण्यासाठी प्रार्थना करतात. दहा दिवस चालणाऱ्या या उत्सवात अनेक भक्त देशभरातील प्रसिद्ध गणेश मंदिरांना भेट देतात. त्यातील एक विशेष मंदिर म्हणजे मध्य प्रदेशातील सीहोर जिल्ह्यात वसलेले चिंतामन गणेश मंदिर, ज्याची कीर्ती दूरवर पसरलेली आहे. असे मानले जाते की येथे दर्शन घेतल्याने सर्व चिंता दूर होतात आणि भक्तांच्या मनोकामना पूर्ण होतात. चला तर मग या मंदिराविषयीची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
स्वयंभू प्रकटलेले गणेश
हे मंदिर स्वयंभू गणेशाचे असल्याने त्याचे महत्त्व अधिक आहे. ‘स्वयंभू’ म्हणजे स्वतः प्रकटलेले. दरवर्षी येथे हजारोंच्या संख्येने भक्त बाप्पाच्या दर्शनासाठी येतात. या मंदिराचा इतिहास विक्रमादित्यांच्या काळाशी जोडला गेलेला मानला जातो. त्या काळी सीहोरला सिद्धपूर असे नाव होते.
राजाला स्वप्नात दर्शन
कथेनुसार, सुमारे दोन हजार वर्षांपूर्वी उज्जयिनीचे एक राजा चिंतामन गणेशाची नित्य पूजा करत. एकदा भगवान गणेश राजाला स्वप्नात प्रकटले आणि सांगितले की ते नदीत कमळाच्या रूपात प्रकट होतील. त्या कमळाला आणून ठेवले की त्याचे रूपांतर गणेशमूर्तीत होईल.
रथ थांबला आणि उभी राहिली मूर्ती
राजाने बाप्पाच्या सांगण्यानुसार नदीतून कमळ आणले. परंतु परत येताना त्यांचा रथ कीचडात अडकला. त्याच वेळी कमळाचे फूल मूर्तीत परिवर्तित झाले आणि ती मूर्ती अर्धी जमिनीत रुतून राहिली. राजा कितीही प्रयत्न करून ती मूर्ती बाहेर काढू शकला नाही. शेवटी त्यांनी तेथेच मंदिर उभारले.
उलट्या स्वस्तिकाची परंपरा
या मंदिरातील एक आगळीवेगळी परंपरा म्हणजे मंदिराच्या भिंतीवर उलटे स्वस्तिक काढण्याची. साधारणतः स्वस्तिक शुभत्वाचे चिन्ह मानले जाते, पण येथे उलटे स्वस्तिक काढल्यावर मनोकामना पूर्ण होते, असा विश्वास आहे. इच्छा पूर्ण झाल्यावर भक्त पुन्हा येऊन सरळ स्वस्तिक काढतात. ही परंपरा ऐकायला थोडी वेगळी वाटते, पण श्रद्धाळू भक्त तिचे पालन नक्की करतात. म्हणूनच असे म्हटले जाते की चिंतामन गणेश मंदिरात दर्शन घेतल्याने मनातील प्रत्येक इच्छा पूर्ण होऊ शकते.