फोटो सौजन्य - Social Media
भारतामध्ये पहिल्यांदा वीज २४ जुलै १८७९ रोजी कोलकात्यात आली होती. त्यानंतर १८८२ मध्ये भारतातील पहिलं वीजघरही कोलकात्यात उभारण्यात आलं. हा तोच काळ होता जेव्हा भारताने आधुनिक ऊर्जा साधनांकडे पहिला पाऊल टाकला. भारतात पहिल्यांदा वीज आली तेव्हा ती लोकांसाठी एखाद्या करामतीपेक्षा कमी नव्हती. त्या काळात कोलकाता (कलकत्ता) हे ब्रिटिश भारताची राजधानी आणि औद्योगिक-व्यापारिक केंद्र होतं. सगळ्यात आधी इथेच बल्ब लावले गेले. पण ते पाहून लोक थक्क झाले. विविध अफवा पसरल्या काही जण म्हणत की हे “भुतांच्या डोळ्यांसारखं” आहे तर काहींना ते “जिन्नाचं चिराग” वाटत होतं. लोक दूरदूरहून हे पेटलेले बल्ब पाहायला यायचे, मात्र काहीजण इतके घाबरायचे की जवळ जाण्याचं धाडस करत नसत.
वीज येण्यापूर्वी कोलकात्याच्या रस्त्यांवर कोळशावर चालणारे गॅस लॅम्प लावलेले होते. १८५७ पर्यंत मोठ्या रस्त्यांवर असे लॅम्प होते. पण १८८० नंतर हळूहळू गॅस लॅम्प हटू लागले आणि विजेचा वापर वाढू लागला. त्यानंतर मुंबईत (त्यावेळची बंबई) १९०५ मध्ये वीज आली. तिथेही लोकांना वाटायचं की इंग्रजांनी काचेमध्ये आग कैद करून ठेवली आहे. विजेचे खांब पाहूनसुद्धा वेगवेगळ्या समजुती पसरल्या काही म्हणायचे लोखंडी खांब जमिनीची सुपीकता शोषून घेतील, तर काहींचं मत होतं की इंग्रज या खांबांच्या सहाय्याने आत्मा पकडून नेत आहेत.
१९२० च्या दशकात जेव्हा बिहारमध्ये वीज पोहोचली तेव्हा लोक तारांकडे पाहून म्हणायचे की यामध्ये “अदृश्य साप” पळतोय. असंच काहीसं छताच्या पंख्याबाबतही झालं. पहिल्यांदा फिरता पंखा पाहून लोक घाबरले आणि त्यांना वाटलं की तो खाली पडून कोणाला इजा करेल.
अशा रीतीने १९व्या शतकाच्या अखेरीस आणि २०व्या शतकाच्या सुरुवातीस वीज आणि आधुनिक उपकरणांनी भारतीय समाजात उत्सुकता, आश्चर्य आणि अंधश्रद्धा यांनी भरलेले नवीन अनुभव निर्माण केले.
.png "Videos"){kind=small}
