नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी शैलपुत्री देवीची पूजा पद्धत जाणून घ्या

आजपासून शारदीय नवरात्रीला सुरुवात झाली असून आज नवरात्रीच्या पूजेचा पहिला दिवस आहे. आज माँ दुर्गेचे पहिले रूप असलेल्या माँ शैलपुत्रीची संपूर्ण विधीपूर्वक पूजा केली जाणार असून आजच लोकांच्या घरी घटस्थापना करण्यात येणार आहे. आज आम्ही तुम्हाला शैलपुत्रीची पूजा कशी केली जाते ते सांगत आहोत. पूजा पद्धती, नैवेद्य, मंत्र आणि आरती जाणून घेऊया.

आजपासून शारदीय नवरात्रीला सुरुवात झाली असून या शुभमुहूर्तावर दुर्गेचे पहिले रूप माँ शैलपुत्रीची पूजा केली जाणार आहे. नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी घटस्थापनेनंतर माँ शैलपुत्रीच्या पूजेला विशेष महत्त्व आहे. शैल म्हणजे हिमालय आणि पर्वतराजा हिमालयाची कन्या असल्यामुळे माता पार्वतीला शैलपुत्री म्हणतात. माता पार्वती ही भगवान शंकराची पत्नी असून तिचे वाहन वृषभ म्हणजेच बैल आहे, म्हणून तिला वृषभारुधा असेही म्हणतात. असे मानले जाते की, जो कोणी माँ शैलपुत्रीची भक्तिभावाने आणि विधीपूर्वक पूजा करतो, त्याच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात आणि त्याला सर्व प्रकारच्या संकटांपासून मुक्ती मिळते. माता शैलपुत्रीच्या आशीर्वादाने तुम्हाला अपेक्षित फळ मिळते.

मातेचे शैलपुत्रीचे रूप

नवरात्रीची पहिली देवी माता शैलपुत्रीचे रूप अतिशय शांत, साधे, विनयशील आणि दयाळू आहे. आईच्या उजव्या हातात त्रिशूळ आणि डाव्या हातात कमळ आहे. तो नंदी नावाच्या बैलावर स्वार होऊन संपूर्ण हिमालयावर विराजमान आहे. नंदी बैल हा भगवान शंकराचा अवतार मानला जातो. कठोर तपश्चर्या करणारी माता शैलपुत्री ही सर्व वन्य प्राण्यांची रक्षक आहे आणि सौंदर्य आणि दयाळूपणाची मूर्ती आहे. जे भक्त देवी शैलपुत्रीची पूजा करतात आणि नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी उपवास करतात, त्यांच्या जीवनातून सर्व प्रकारचे संकट दूर राहतात आणि माता संकटाच्या वेळी त्यांचे रक्षण करते ती तिच्या भक्तांच्या सर्व इच्छा पूर्ण करते आणि साधकाचे मूलाधार चक्र जागृत करण्यात मदत करते. मूलाधार चक्र हे आपल्या शरीरातील उर्जेचे केंद्र आहे जे आपल्याला स्थिरता आणि संरक्षण प्रदान करते.

हेदेखील वाचा- मूलांक 9 असलेल्या लोकांना नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी देवीच्या कृपावर्षाव होण्याची शक्यता

नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी असे करा घटस्थापना

नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी घटस्थापना केली जाते. घटस्थापनामध्ये तांब्याच्या किंवा मातीच्या भांड्यात दुर्गा देवीचे आवाहन केले जाते. हा कलश नऊ दिवस पूजास्थळी ठेवला जातो. घटस्थापनेसाठी गंगाजल, नारळ, लाल वस्त्र, माउली, रोळी, चंदन, सुपारी, अगरबत्ती, तुपाचा दिवा, ताजी फळे, फुलांच्या माळा, बेलच्या पानांचा हार आणि ताटात स्वच्छ भात आवश्यक आहे. वैदिक कॅलेंडरनुसार, यावेळी शारदीय नवरात्रीला गुरुवारी 3 ऑक्टोबरपासून सुरुवात होत आहे. घटस्थापनेसाठी आजचा काळ शुभ आहे. पहाटे 4.9 ते 5.7 या वेळेत मंदिरे आणि शक्तीपीठांमध्ये विशेष शुभकार्य असेल. सकाळी 9.40 ते 11.50 पर्यंत घरोघरी आणि पंडालमध्ये भगवतीची पूजा करू शकता. या वेळी वृश्चिक राशी चढत्या अवस्थेत असेल आणि साधारणपणे शुभ राहील.

 शैलपुत्री पूजा पद्धत

देवीचे पहिले रूप म्हणजे माँ शैलपुत्रीची उपासना कशी करावी याचे देवी भागवत पुराणात तपशीलवार वर्णन केले आहे. सकाळी लवकर उठून, स्वच्छ कपडे परिधान करून आणि माँ दुर्गेची मूर्ती किंवा चित्र स्थापित करून पूजा सुरू करा.

हेदेखील वाचा- घटस्थापनेच्या दिवशी या राशीच्या लोकांना इंद्र योगाचा लाभ

शारदीय नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी भाविक ब्रह्म मुहूर्तावर उठतात आणि स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करतात. यानंतर, गंगाजल शिंपडून एक पोस्ट शुद्ध केली जाते आणि नंतर त्यावर माँ दुर्गेची मूर्ती, चित्र किंवा फोटो स्थापित केला जातो. कलशाची स्थापना संपूर्ण कुटुंबासह पूर्ण विधी करून केली जाते.

घटस्थापनानंतर माँ शैलपुत्रीच्या ध्यान मंत्राचा जप करावा आणि नवरात्रीच्या व्रताचा संकल्प करावा. माँ दुर्गा माँ शैलपुत्रीची पहिली शक्ती षोडशोपचार पद्धतीने पूजली जाते. सर्व नद्या, तीर्थक्षेत्रे आणि दिशांना त्यांच्या उपासनेत आमंत्रित केले जाते.

मातेला कुंकू अर्पण करा आणि पांढरे, पिवळे किंवा लाल फुले अर्पण करा. मातेसमोर उदबत्ती व दिवा लावावा. तसेच पाच देशी तुपाचे दिवे लावावेत. यानंतर माता शैलपुत्रीची आरती करावी.

नंतर माता कथा, दुर्गा चालीसा, दुर्गा स्तुती किंवा दुर्गा सप्तशती इत्यादी पाठ करा. तसेच कुटुंबासह मातेची स्तुती करा. शेवटी, मातेला अर्पण करून पूजा पूर्ण करा. संध्याकाळच्या पूजेच्या वेळीही मातेची आरती करावी व मंत्रांचा उच्चार व ध्यान करावे.

शैलपुत्रीचा नैवेद्य

नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी शैलपुत्री देवीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. शैल म्हणजे दगड, जो नेहमी अचल मानला जातो. नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी शैलपुत्री मातेच्या पूजेमध्ये पांढऱ्या रंगाला खूप महत्त्व आहे. मातेला प्रसन्न करण्यासाठी पांढरे फूल, वस्त्र आणि मिठाई अर्पण करावी. असे मानले जाते की माता शैलपुत्रीची पूजा केल्याने अविवाहित मुलींना चांगला वर मिळतो. तसेच घरात पैशाची आणि धान्याची कमतरता भासत नाही.

शैलपुत्री देवीचा मंत्र

वन्दे वांछितलाभाय चन्द्रार्धकृतशेखरम्।
वृषारूढां शूलधरां शैलपुत्रीं यशस्विनीम्।।
पूणेन्दु निभां गौरी मूलाधार स्थितां प्रथम दुर्गा त्रिनेत्राम्॥
पटाम्बर परिधानां रत्नाकिरीटा नामालंकार भूषिता॥
प्रफुल्ल वंदना पल्लवाधरां कातंकपोलां तुंग कुचाम् ।
कमनीयां लावण्यां स्नेमुखी क्षीणमध्यां नितम्बनीम् ॥
या देवी सर्वभूतेषु शैलपुत्री रूपेण संस्थिता।
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै, नमस्तस्यै नमो नम:।
ओम् शं शैलपुत्री देव्यै: नम:।

शैलपुत्री देवीची आरती

शैलपुत्री मां बैल पर सवार। करें देवता जय जयकार।
शिव शंकर की प्रिय भवानी। तेरी महिमा किसी ने ना जानी।
पार्वती तू उमा कहलावे। जो तुझे सिमरे सो सुख पावे।
ऋद्धि-सिद्धि परवान करे तू। दया करे धनवान करे तू।
सोमवार को शिव संग प्यारी। आरती तेरी जिसने उतारी।
उसकी सगरी आस पुजा दो। सगरे दुख तकलीफ मिला दो।
घी का सुंदर दीप जला के। गोला गरी का भोग लगा के।
श्रद्धा भाव से मंत्र गाएं। प्रेम सहित फिर शीश झुकाएं।
जय गिरिराज किशोरी अंबे। शिव मुख चंद्र चकोरी अंबे।
मनोकामना पूर्ण कर दो। भक्त सदा सुख संपत्ति भर दो।
जोर से बोलो जय माता दी, सारे बोले जय माता दी