मृत्यूनंतर परत येऊन पितरांचे केले होते तर्पण, कर्णाने सुरु केली होती पितृपक्ष परंपरा

महाभारताच्या कथेनुसार कर्णाला दानशूर योद्धा मानले जाते पण जेव्हा कर्ण स्वर्गात पोहोचला तेव्हा त्याला अन्नाऐवजी फक्त सोने सापडले. हे पाहून कर्णाला आश्चर्य वाटले. तेव्हा स्वर्गाचा देव देवराज इंद्राने कर्णाला सांगितले की त्याने आपल्या आयुष्यात एक मोठी चूक केली आहे, ज्यामुळे हे घडत आहे पितृ पक्षादरम्यान कर्णाने आपल्या पूर्वजांना अर्पण केल्याची कथा सविस्तर जाणून घेऊया.

महाभारतात कर्णाला केवळ महान योद्धाच मानले जात नाही तर आजही दानशूर योद्धा म्हणून स्मरणात ठेवले जाते. महाभारताच्या कथेनुसार कर्ण इतका दानशूर होता की सर्व काही माहीत असूनही त्याने आपले चिलखत आणि कानातले इंद्रदेवाला दान केले. कवच आणि कर्णफुले दिल्यानंतर कुरुक्षेत्राच्या रणांगणावर मृत्यूला सामोरे जावे लागेल हे कर्णाला माहीत होते, पण तरीही कर्ण आपल्या दानशूर स्वभावापासून मागे हटला नाही. कर्ण आणि पितृपक्षाशी संबंधित आणखी एक कथा महाभारतात आढळते. या कथेनुसार, मृत्यूनंतर कर्ण स्वर्गात पोहोचला तेव्हा त्याला खायला काही मिळाले नाही. कर्ण आश्चर्यचकित झाला आणि विचार करू लागला की आपल्या पृथ्वीवरील जीवनात त्याने संत आणि गरीबांना सोने दान केले होते, मग त्याला दानाचे पुण्य का मिळाले नाही? त्यांना अन्नाऐवजी सोने का मिळत आहे? कर्णाच्या प्रश्नांची उत्तरे देवराज इंद्राने दिली. पितृ पक्षातील महाभारताची ही अद्भुत कथा जाणून घेऊया.

कर्ण आपल्या आयुष्यात नेहमी दान देऊन परोपकारी म्हणून ओळखला जात असे

जेव्हा जेव्हा कर्णाबद्दल बोलले जाते तेव्हा तो फक्त दुर्योधनाच्या बाजूने लढलेला योद्धा म्हणून लक्षात ठेवला जातो, परंतु जर आपण युद्धाच्या पलीकडे कर्णाच्या व्यक्तिमत्त्वाबद्दल बोललो तर कर्ण केवळ एक बलवान योद्धाच नाही तर तो दयाळू आणि दानशूरदेखील होता. कर्ण कर्णाला संरक्षण देणाऱ्या कानातले आणि चिलखत घेऊन जन्माला आला. महाभारताच्या युद्धात कर्णाला चिलखत आणि झुमके देऊन पराभूत करता येणार नाही हे श्रीकृष्णाला माहीत होते, म्हणून त्यांनी अर्जुनला हे सांगितले. अर्जुन हा इंद्रदेवाचा पुत्र मानला जातो कारण पांडवांची माता कुंती हिने इंद्रदेवाला अर्जुन प्राप्त केला होता.

हेदेखील वाचा- स्वप्नात मृत आई-वडील पाहण्याचा अर्थ काय ?

इंद्रदेवाने कर्णाकडे दान म्हणून कुंडल कवच मागितले

अर्जुनाने इंद्रदेवांना अंगठी आणि चिलखतीबद्दल सांगितले तेव्हा आपल्या मुलाचे रक्षण करण्यासाठी इंद्रदेव ऋषीचा वेश धारण करून नदीत स्नान करणाऱ्या कर्णाजवळ गेला. कर्ण स्नान करून नदीतून बाहेर येताच ऋषींच्या वेशात आलेल्या इंद्राने त्याच्याकडे दान मागितले. कर्णाने इंद्रदेवांना सांगितले की, तो आत्ताच स्नान करून बाहेर आलो आहे, त्यामुळे त्याच्याकडे काहीच नाही. तो राजवाड्यात जाऊन ऋषींना काहीतरी द्यायचा, पण ऋषींनी त्याला आत्ताच दान हवे आहे असा आग्रह धरला. कर्णाने सांगितले की, यावेळी तो दानात काय देऊ शकतो? तेव्हा ऋषींच्या वेशात आलेल्या इंद्रदेवाने सांगितले की, मला कर्णाचे चिलखत आणि कानातले हवे आहेत. हे ऐकून कर्णाने आपले औदार्य दाखवून आपले चिलखत व कानातले इंद्रदेवाला दान केले.

शापित कर्ण कुरुक्षेत्राच्या युद्धभूमीवर कपटाने मारला गेला आणि स्वर्गात पोहोचला

कर्णाचा वध कुरुक्षेत्राच्या रणभूमीवर कपटाने झाला. वास्तविक, कर्णाला मिळालेले अनेक शाप हे त्याच्या मृत्यूचे कारण बनले आणि कर्णाच्या रथाचे चाक जमिनीत घुसल्यावर अर्जुनने कपटाने कर्णावर हल्ला केला. युद्धाच्या नियमांनुसार कोणत्याही निशस्त्र योद्ध्यावर हल्ला करता येत नव्हता पण कर्ण अन्यायाच्या पाठीशी उभा राहिल्याने कर्णाचा वध करण्यासाठी कपटाचा वापर करावा लागला. महाभारताच्या कथेनुसार कर्णाच्या पुण्यकर्मामुळे त्याला त्याच्या मृत्यूनंतर स्वर्ग तर मिळालाच पण स्वर्गात गेल्यावरही कर्णाला उपाशीच राहावे लागले.

हेदेखील वाचा- मातृ नवमीला महिला पितरांचे श्राद्ध विधी करण्याचे महत्त्व जाणून घ्या

कर्णाला स्वर्गात फक्त सोनेच मिळाले

स्वर्गात गेल्यावर कर्णाला सर्वत्र सोने दिसले. इंद्रदेवाने कर्णाला सोने भेट दिले आणि जेवणाच्या ताटातही सोने होते. हे पाहून कर्णाला फार आश्चर्य वाटले. कर्णाने इंद्रदेवाला प्रश्न केला की, त्याने आपल्या आयुष्यात सोन्याचे चिलखत आणि कानातलेसुद्धा इंद्रदेवांना दिले होते, मग त्याला अन्नाऐवजी सोने का मिळत आहे? शेवटी त्याने कोणता गुन्हा केला आहे? कर्णाचा प्रश्न ऐकून देवराज इंद्र हसला आणि म्हणाला – “हे महान परोपकारी कर्णा ! तुम्ही खूप दानशूर व्यक्ती आहात, परंतु केवळ सोने दान केल्याने मोक्ष आणि स्वर्गातील सुख-शांतीचे दरवाजे उघडत नाहीत, तर पितरांचा आशीर्वाद मिळाल्यानेच स्वर्गाचा आनंद घेता येतो. तुम्ही आयुष्यात तुमच्या पूर्वजांना कधीही नैवेद्य दाखवला नाही.”

कर्णाला त्याच्या पूर्वजांची प्रार्थना करण्यासाठी 16 दिवसांसाठी पृथ्वीवर पाठवण्यात आले होते

देवराज इंद्राचे उत्तर ऐकून कर्णाने हात जोडून सांगितले की आपले पूर्वज कोण होते आणि ते कोणत्या कुळाचे होते हे मला माहीत नाही. या कारणास्तव ते त्यांच्या वास्तविक पूर्वजांच्या नावे काहीही दान करू शकले नाहीत. त्याच्या मृत्यूच्या काही काळापूर्वी, त्याला हे रहस्य कळले की तो देखील खरोखर कुंतीचा मुलगा आहे. कर्णाची दुर्दशा ऐकून भगवान इंद्राने कर्णाला 16 दिवसांसाठी पृथ्वीवर परत पाठवले. पृथ्वीवर परत आल्यानंतर कर्णाने आपली चूक सुधारली आणि 16 दिवस पितरांचे ‘तर्पण’ आणि ‘श्राद्ध’ केले. कर्णानेही आपल्या पूर्वजांच्या नावाने अन्नदान केले. पौराणिक कथेनुसार हे 16 दिवस पितृपक्ष म्हणून ओळखले जात होते.