International Day Against Nuclear Tests : जगभरात होणाऱ्या अणुचाचण्या मानवजातीसाठी अत्यंत हानिकारक; वाचा कसे ते?

International Day Against Nuclear Tests : अण्वस्त्र चाचणी स्फोटांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 29 ऑगस्ट रोजी आंतरराष्ट्रीय अण्वस्त्र चाचणी विरोधी दिन साजरा केला जातो.

International Day Against Nuclear Tests : २९ ऑगस्ट हा दिवस संपूर्ण जगभरात एका अतिशय महत्त्वाच्या विषयासाठी समर्पित केला गेला आहे आंतरराष्ट्रीय अणुचाचणीविरोधी दिन. या दिवसाचे उद्दिष्ट एकच अणुचाचण्यांचे मानवजातीवर होणारे विनाशकारी परिणाम जगासमोर आणणे आणि अण्वस्त्रविरोधी जागरूकता निर्माण करणे.

अणुचाचण्यांचा आरंभ आणि भीषण परिणाम

१६ जुलै १९४५ रोजी अमेरिकेत झालेल्या पहिल्या अणुचाचणीनंतर जगाने विध्वंसाचा एक नवा काळ अनुभवला. त्या दिवसापासून आजवर २,००० पेक्षा अधिक अणुचाचण्या झाल्या आहेत. सुरुवातीच्या काळात या चाचण्यांचा मानवाच्या आरोग्यावर, निसर्गावर आणि पर्यावरणावर होणाऱ्या परिणामांचा विचारसुद्धा केला गेला नाही. वातावरणातील विकिरण, दूषित माती, पाणी आणि त्यातून उद्भवलेल्या आरोग्यविषयक समस्या या सगळ्यामुळे लाखो लोकांना आजही त्रास सहन करावा लागतो आहे. अण्वस्त्रांचे भयावह परिणाम जगाने प्रत्यक्ष पाहिले आहेत. हिरोशिमा-नागासाकीवरील बॉम्बहल्ल्यापासून ते पुढील दशकांत झालेल्या चाचण्यांपर्यंत, प्रत्येक घटनेने मानवजातीसमोर एकच प्रश्न उभा केला  हे शस्त्र टिकवण्यासाठी आहेत की संहारासाठी?

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Earning From Instagram: कोणत्या देशातील लोक करतात इन्स्टाग्रामवरून सर्वाधिक कमाई? जाणून घ्या भारताची स्थिती

 संयुक्त राष्ट्रांचे पाऊल

या धोक्याची जाणीव झाल्यानंतर २ डिसेंबर २००९ रोजी संयुक्त राष्ट्र महासभेने ठराव ६४/३५ एकमताने स्वीकारून २९ ऑगस्ट हा आंतरराष्ट्रीय अणुचाचणीविरोधी दिन म्हणून घोषित केला. या निर्णयामागे कझाकस्तानचा विशेष वाटा होता. कारण २९ ऑगस्ट १९९१ रोजी तेथील सेमीपलाटिंस्क अणुचाचणी केंद्र कायमचे बंद करण्यात आले होते. या ऐतिहासिक घटनेच्या स्मरणार्थ हा दिवस ठरवण्यात आला. २०१० पासून हा दिवस जागतिक पातळीवर विविध कार्यक्रम, परिसंवाद, प्रदर्शने, चर्चासत्रे, व्याख्याने, लेखनस्पर्धा अशा माध्यमांतून साजरा केला जातो. उद्देश एकच – अणुचाचण्यांविरोधात जगाला एकत्र आणणे.

 CTBT करार : अजूनही अधांतरी

१९९६ मध्ये व्यापक अणुचाचणी-बंदी करार (CTBT) तयार करण्यात आला. हा करार जगभरातील अणुचाचण्यांवर बंदी घालण्याचे प्रमुख साधन मानला जातो. १८७ देशांनी या करारावर स्वाक्षरी केली असून १७८ देशांनी मान्यता दिली आहे. तरीही, काही अणुक्षमता असलेल्या महत्त्वाच्या देशांनी मान्यता न दिल्यामुळे हा करार अजूनही पूर्णपणे लागू झालेला नाही. जर CTBT पूर्णपणे अंमलात आला, तर तो अण्वस्त्रांच्या विकासाला मोठा अडथळा ठरेल. पण त्यासाठी अजून काही राष्ट्रांनी पुढे येणे गरजेचे आहे.

 अणुचाचण्या का थांबवाव्यात?

• अणुचाचण्यांमुळे माणसांचे आरोग्य धोक्यात येते – कॅन्सर, विकृती, जन्मजात आजार.
• पर्यावरण आणि हवामानात मोठ्या प्रमाणावर प्रदूषण.
• पुढील पिढ्यांच्या अस्तित्वावर गंभीर संकट.
• युद्धजन्य वातावरणात वाढलेला तणाव.

या सगळ्या कारणांमुळे जगाला अण्वस्त्रमुक्त बनवण्याची गरज आहे.

 अण्वस्त्रमुक्त जगाची आशा

संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेने सप्टेंबर २०१४ पासून आणखी एक महत्त्वाचा दिवस सुरू केला २६ सप्टेंबर : अणुशस्त्रांच्या संपूर्ण उच्चाटनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिन. म्हणजेच, २९ ऑगस्ट हा दिवस अणुचाचण्या थांबवण्याचा संदेश देतो, तर २६ सप्टेंबर पूर्ण उच्चाटनाची दिशा दाखवतो. आज अनेक नागरी संस्था, संशोधक, समाजसेवी संघटना आणि सामान्य नागरिकही या चळवळीत सहभागी झाले आहेत. या प्रयत्नांमुळे जगात अण्वस्त्रविरोधी जनमत अधिक बळकट होत आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Kim Jong Un China visit : अमेरिकेने तयार राहावे! किम जोंग उन चीन दौऱ्यावर; पुतिनही राहणार उपस्थित

 निष्कर्ष

जगाला शांतता, सुरक्षितता आणि विकासाच्या दिशेने नेण्यासाठी अणुशस्त्रांचा संपूर्ण उच्चाटन हाच एकमेव मार्ग आहे. २९ ऑगस्टचा आंतरराष्ट्रीय अणुचाचणीविरोधी दिन आपल्याला हीच आठवण करून देतो

 1. अणुचाचण्या थांबवूया,

 2. अण्वस्त्रविरोधी जनजागृती वाढवूया,

3. आणि पुढील पिढ्यांना अण्वस्त्रमुक्त, सुरक्षित जग देऊया.