Parents worship day : माता-पिता पूजन दिवस साजरा करण्याचा मूळ उद्देश्य म्हणजे भारतीय संस्कृतीच्या मूल्यांचा जागर

दरवर्षी 14 फेब्रुवारी हा दिवस संपूर्ण जगात व्हॅलेंटाईन डे म्हणून साजरा केला जातो, परंतु भारतात काही वर्षांपासून या दिवशी पालक उपासना दिवस, अर्थात मातृ-पितृ पूजन दिवस साजरा करण्याची परंपरा रुजली आहे.

नवी दिल्ली : दरवर्षी 14 फेब्रुवारी हा दिवस संपूर्ण जगात व्हॅलेंटाईन डे म्हणून साजरा केला जातो, परंतु भारतात काही वर्षांपासून या दिवशी पालक उपासना दिवस, अर्थात मातृ-पितृ पूजन दिवस साजरा करण्याची परंपरा रुजली आहे. हा दिवस संत आसाराम बापूंनी २००७ मध्ये व्हॅलेंटाईन डेला पर्याय म्हणून सुरू केला होता. या उपक्रमाचा उद्देश पालक आणि मुलांमधील नातेसंबंध दृढ करणे आणि भारतीय संस्कृतीतील कुटुंबप्रेमाला पुनरुज्जीवित करणे हा आहे.

इतिहास आणि सुरूवात

पालक उपासना दिवसाची पहिली सुरुवात १४ फेब्रुवारी २००७ रोजी गुजरातच्या अहमदाबाद येथे, आसारामजी बापूंच्या गुरुकुलात झाली. गणपतीने आपल्या पालकांची म्हणजेच भगवान शंकर आणि माता पार्वतीची पूजा केली होती, या प्राचीन कथेवर आधारित हा सण आहे. यामुळे, हा दिवस संस्कृतीतील मूळ मूल्ये आणि कौटुंबिक नातेसंबंध मजबूत करण्यासाठी प्रेरणादायी ठरतो.

भारतात किशोरवयीन गर्भधारणेबद्दलच्या चिंतेतून अनेक राज्यांनी व्हॅलेंटाईन डेच्या जागी पालक पूजन दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. छत्तीसगड सरकारने २०१२ पासून हा दिवस अधिकृतपणे साजरा करण्यास सुरुवात केली. त्यानंतर भुवनेश्वर, मध्य प्रदेश, झारखंड आणि गुजरात या राज्यांमध्येही हा उत्सव शाळा व महाविद्यालयांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जात आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Viral : शेकडो वर्षे घराखाली दडलेले रहस्य! कुजलेले लाकूड तुटलं आणि सापडला ‘दुसऱ्या जगात’ जाण्याचा मार्ग

विविध राज्यांतील सहभाग

२०१५ मध्ये, भाजपच्या नेतृत्वाखालील सरकारने मातृ-पितृ पूजन दिवसाला अधिकृत मान्यता दिली. उजव्या विचारसरणीच्या हिंदू महासभेनेही या उपक्रमाला पाठिंबा दिला. याचवर्षी, मुंबईतील कुर्ला भागात एका मोठ्या कार्यक्रमात हजारो विद्यार्थ्यांनी आपल्या पालकांची पूजा करून त्यांचा आशीर्वाद घेतला.

२०१७ मध्ये मध्य प्रदेश सरकारने शाळांना सूचना देऊन विद्यार्थ्यांना हा दिवस मातृ-पितृ पूजन दिवस म्हणून साजरा करण्यास सांगितले. झारखंडच्या शिक्षणमंत्री नीरा यादव यांनी २०१८ पासून राज्यातील ४०,००० सरकारी शाळांमध्ये हा दिवस साजरा करण्याचा आदेश दिला.

गुजरात टेक्नॉलॉजिकल युनिव्हर्सिटी आणि स्वामीनारायण इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी यांनीही २०१८ मध्ये हा दिवस मोठ्या उत्साहात साजरा केला. गुजरातचे शिक्षणमंत्री भूपेंद्रसिंह चुडासमा यांनी २०१९ मध्ये या उपक्रमाचे समर्थन केले. २०२० मध्ये गुजरात सरकारने शाळांना भारतीय संस्कृतीच्या जतनासाठी १४ फेब्रुवारीला पालक पूजन दिन आयोजित करण्याचे निर्देश दिले.

२०२४ मध्ये राजस्थानच्या शिक्षणमंत्री मदन दिलावर यांनी पुढील शैक्षणिक सत्रापासून हा दिवस साजरा करण्याचा प्रस्ताव मांडला.

उत्सव आणि महत्व

मातृ-पितृ पूजन दिवस हा केवळ एक धार्मिक किंवा सामाजिक उपक्रम नसून तो कुटुंबसंस्थेच्या महत्त्वावर प्रकाश टाकतो. या दिवशी विद्यार्थी आपल्या पालकांची पूजा करतात, त्यांना तिलक लावतात, हार अर्पण करतात आणि त्यांचा आशीर्वाद घेतात.

उजव्या विचारसरणीच्या संघटनांच्या मते, हा उत्सव भारतीय संस्कृती आणि कुटुंबसंस्थेला बलवत्तर करण्यासाठी उपयुक्त ठरतो. महाराष्ट्र, हरियाणा, ओडिशा, छत्तीसगड आणि मध्य प्रदेश या राज्यांनी याला अधिकृत मान्यता दिली आहे. छत्तीसगडमध्ये हा दिवस मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो. विद्यार्थ्यांना शाळेत बोलावून त्यांच्याकडून त्यांच्या पालकांची आरती करून घेतली जाते आणि मिठाई वाटप केले जाते.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Turkey-Indonesia Drone Deal : तुर्की आणि इंडोनेशियामध्ये ऐतिहासिक करार; ‘Bayraktar TB3’ ड्रोनबाबत मोठा निर्णय

मुस्लिम समाजात देखील प्रभाव

या उपक्रमाचा प्रभाव सर्व समाजांवर पडत आहे. काही मुस्लिम विद्यार्थ्यांनी या दिवसाला ‘अब्बा अम्मी इबादत दिन’ असे नाव दिले असून, त्यांनीही त्यांच्या पालकांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी हा दिवस साजरा करण्यास सुरुवात केली आहे.

निष्कर्ष 

पालक उपासना दिवस हा आधुनिक पाश्चात्त्य संस्कृतीच्या प्रभावाखाली असलेल्या भारतीय तरुणांना आपल्या कुटुंबाशी आणि संस्कृतीशी जोडण्याचा एक प्रयत्न आहे. हा दिवस केवळ धार्मिक नव्हे, तर सांस्कृतिक आणि सामाजिक दृष्टीनेही महत्त्वाचा आहे. भारतीय संस्कृतीत आई-वडिलांचे स्थान सर्वोच्च मानले जाते आणि या उत्सवामुळे त्यांच्याप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्याची संधी मिळते. त्यामुळे या उपक्रमाला भविष्यात अधिक प्रमाणात समर्थन मिळण्याची शक्यता आहे.