Persona Non Grata : भारताकडून पाकिस्तानला राजनैतिक झटका, पाक राजदूतांना ‘नॉन ग्राटा’ नोट

Cross-border terrorism allegations : जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या भीषण दहशतवादी हल्ल्यानंतर, भारत सरकारने पाकिस्तानविरोधात निर्णायक पावले उचलली आहेत.

Persona Non Grata  : जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या भीषण दहशतवादी हल्ल्यानंतर, भारत सरकारने पाकिस्तानविरोधात निर्णायक पावले उचलली आहेत. या हल्ल्याच्या निषेधार्थ भारताने पाकिस्तानच्या वरिष्ठ राजनयिक अधिकाऱ्याला ‘Persona Non Grata’ घोषित करत एक अधिकृत नोट पाठवली आहे. त्यामुळे ‘पर्सोना नॉन ग्राटा’ म्हणजे काय, याचा अर्थ, त्याचा राजनैतिक अर्थविस्तार व ऐतिहासिक उगम याबाबत जनमानसात प्रचंड उत्सुकता निर्माण झाली आहे.

पर्सोना नॉन ग्राटा म्हणजे काय?

‘Persona Non Grata’ हा शब्द लॅटिन भाषेतील असून याचा अर्थ “अवांछित किंवा अप्रिय व्यक्ती” असा होतो. या तीन लॅटिन शब्दांनी बनलेला वाक्प्रचार राजनैतिक आणि आंतरराष्ट्रीय संबंधांमध्ये वापरला जाणारा एक गंभीर आणि अधिकृत संकेत आहे. हा शब्द प्रामुख्याने परदेशी राजदूत, कॉन्सुल किंवा इतर राजनयिक अधिकारी यांच्याशी संबंधित आहे. एखाद्या देशातील सरकाराला जर वाटले की, दुसऱ्या देशाचा राजनयिक हेरगिरी, राजकीय हस्तक्षेप किंवा राष्ट्रीय सुरक्षेच्या दृष्टीने घातक कृती करीत आहे, तर त्या अधिकाऱ्याला ‘Persona Non Grata’ घोषित करून त्या देशातून हकालपट्टी केली जाते.

व्हिएन्ना करार आणि कायदेशीर अधिष्ठान

1961 सालच्या ‘व्हिएन्ना कन्व्हेन्शन ऑन डिप्लोमॅटिक रिलेशन्स’ या आंतरराष्ट्रीय करारात ‘पर्सोना नॉन ग्राटा’ या संकल्पनेला अधिकृत मान्यता देण्यात आली आहे. या करारानुसार, कोणताही देश कोणतीही कारण न देता एखाद्या परकीय राजनयिकाला पर्सोना नॉन ग्राटा घोषित करू शकतो. या घोषणेनंतर संबंधित व्यक्तीची राजनैतिक प्रतिकारशक्ती संपुष्टात येते आणि त्याला तत्काळ त्या देशातून निघून जावे लागते.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : 90 च्या दशकात काश्मीरमध्ये होते ‘या’ दहशतवादी संघटनेचे वर्चस्व; दररोज होत असत चकमकी

See more

India’s response to Pahalgam killings:
Indus Water Treaty suspended
Attari Wagah Border Closed
No visas for Pakistani nationals
Pakistan military advisers in India declared persona non grata
India to withdraw its diplomats from Islamabad #PahalgamTerroristAttack pic.twitter.com/eoagmQD2MU

— Kritika Sehgal (@Kritika22Sehgal) April 23, 2025

credit : social media

भारत-पाकिस्तान संदर्भातील अलीकडील घटना

मंगळवारी पहलगाममध्ये झालेल्या भ्याड दहशतवादी हल्ल्यात २८ निष्पाप नागरिकांचा मृत्यू झाला. या हल्ल्याचे धागेदोरे पाकिस्तानपर्यंत जात असल्याचे पुरावे भारत सरकारच्या हाती लागले आहेत. त्यामुळे भारताने कडक भूमिका घेत पाकिस्तानच्या वरिष्ठ राजदूताला बोलावून ‘Persona Non Grata’ नोटीस दिली. यासोबतच भारताने ६५ वर्ष जुना सिंधू पाणी करार रद्द करण्याचा निर्णय घेतला, अटारी सीमा बंद केली आणि राजनयिक संबंधांमध्ये मर्यादा आणण्याचे स्पष्ट संकेत दिले आहेत.

पर्सोना नॉन ग्राटाचा राजनैतिक अर्थ

‘पर्सोना नॉन ग्राटा’ घोषित केल्याने देश युद्ध किंवा आक्रमण न करता आपला निषेध नोंदवू शकतो. हा एक सुसंस्कृत परंतु कठोर संकेत आहे की, समोरील देशाची भूमिका सहन केली जाणार नाही. राजनैतिक दृष्टिकोनातून, हे एक राजनैतिक “हिरव्या झेंड्याचा उलटा” प्रकार आहे. शांततेचा मार्ग राखत असूनही संबंध तोडण्याची तीव्र चेतावणी.

लोकप्रियतेत वाढ

पूर्वी फक्त राजनैतिक व कूटनीतिक वर्तुळात वापरला जाणारा हा शब्द, आजकाल माध्यमांमधून व सामान्य संवादांतही वापरला जाऊ लागला आहे. विशेषतः जेव्हा एखादी व्यक्ती समाजात, संघटनेत किंवा संस्थेत अवांछित मानली जाते, तेव्हा तिला ‘पर्सोना नॉन ग्राटा’ संबोधले जाते.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताची आक्रमक भूमिका; पाकिस्तान सतर्क, अरबी समुद्रात क्षेपणास्त्रांचा सराव सुरू

‘पर्सोना नॉन ग्राटा’

‘पर्सोना नॉन ग्राटा’ हा फक्त एक शब्द नाही, तर राजनैतिक संदेश, धोरणात्मक भूमिका आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील नातेबंधांमध्ये निर्णायक टोकाचा इशारा आहे. भारताने हा निर्णय घेऊन पाकिस्तानला स्पष्ट केले आहे की, आतापुढे दहशतवाद सहन केला जाणार नाही, आणि कडक उपाययोजना अंमलात आणल्या जातील. या घटनेमुळे ‘पर्सोना नॉन ग्राटा’ हा शब्द केवळ एक भाषिक संज्ञा नसून, देशाच्या सुसंवाद आणि संरक्षण धोरणाचा एक महत्त्वाचा भाग कसा बनतो, याचे उत्तम उदाहरण ठरले आहे.