Tehran Chaos : पाकिस्तानच्या सीमेवर ‘हा’ देश बांधणार आपली राजधानी; तेहरानमध्ये सध्या परिस्थिती अस्थिर

Iran Capital : पाणीटंचाईच्या काळात, इराणच्या राष्ट्रपतींनी रहिवाशांना तेहरान सोडण्याची तयारी करण्याचे आवाहन केले आहे. जर नोव्हेंबरच्या अखेरीस पाऊस पडला नाही तर तेहरानला इतरत्र हलवता येईल.

• तेहरानची पाणीदीक्षा : धरणे सुकणे, भूजल कमी पडणे
• राजधानी स्थलांतराची शक्यता : मकरनमध्ये नव्या केंद्राचा विचार
• धोरण, हवामान व वाढती लोकसंख्या : मोठी जबाबदारी सरकारपेक्षा

Tehran capital relocation : इराणमध्ये ( Iran) राजधानी तेहरानमधील पाणी संकट इतकं गंभीर झालं आहे की तिथली जीवनमान धोक्यात आलेली आहे. पाण्याच्या अभावामुळे सरकारने राजधानी स्थलांतर करण्याचा विचार सुरु केला आहे. राष्ट्रपती मसूद पजेश्कियान यांनी जाहीर केले आहे की तेहरान शहर आता राजधानी म्हणून पुढे टिकू शकत नाही, कारण धरणे व भूजल स्रोत खूप कमी झाले आहेत.  तेहरानमधील पावसाचं प्रमाण लक्षणीयरीत्या कमी आहे, गेल्या वर्षी केवळ सुमारे १४० मिलीमीटर इतक्या पावसाची नोंद झाली, ज्याची सरासरी २६० मिलीमीटर आहे. या वर्षी ही संख्या इतकी कमी की ती १०० मिलीमीटरखाली राहण्याची शक्यता वर्तवली आहे.

धरणांच्या पाण्याचे भरणे कमी झाल्यामुळे तेहरानमध्ये पाणी टंचाई वाढली आहे. उदाहरणार्थ, तेहरानला पुरवणाऱ्या प्रमुख धरणांपैकी कित्येक आता केवळ १० % क्षमतेवर आहेत. या पार्श्वभूमीवर, पजेश्कियान यांनी मकरन विभाग (Pakistan) (पाकिस्तानच्या सीमेवर व पर्शियन गल्फ काठावर) मध्ये नवीन राजधानी स्थापन करण्याचा विचार सरकारसमोर ठेवला आहे. त्यांनी स्पष्ट केले आहे की हा निर्णय केवळ पर्याय नाही, तर अत्यावश्यक आहे.  मकरनला निवडण्यामागे अनेक कारणे आहेत, पाणी पुरवठा तुलनेने स्थिर, समुद्रकाठ असल्याने विकासाच्या अनुकूल संधी, तसेच राजधानीस सद्य तेहरानपेक्षा भूकंपीय, पाण्याच्या दृष्टीने अधिक सुरक्षित असल्याचे मत आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Delhi Bomb Blast : दिल्ली बॉम्बस्फोटांपासून ते काश्मीरपर्यंत…;पाकिस्तानसोबत ‘हा’ मुस्लिम देशही आहे कटात सामील

तेहरानमध्ये तात्पुरती पाणी पुरवठ्याची मर्यादा निर्माण झाली आहे. जर नोव्हेंबर अखेरीपर्यंत पाऊस पडला नाही, तर तेहरानमध्ये पाण्याचे रेशनिंग किंवा काही भागांत स्थलांतर करावे लागू शकते, अशी भीती आहे.  याशिवाय, भूजलांचा अति उपयोग झाल्याने शहरात भूभाग सुस्तावतो आहे. काही भागात प्रतिवर्षी ३० से.मी. पणं दोन पैकी तीव्र दराने सुडत आहे.

उद्योग, कृषी आणि नागरिकांच्या वाढत्या मागण्या या सर्वांनी पाण्याचा वापर वाढवला आहे, पण त्याचवेळी पाणी व्यवस्थापन, पाश्चिमातील उपयुक्त स्रोतांचा विकास या बाबतीत फारशी प्रगती झाली नाही. या सगळ्या गोष्टी पाण्याच्या तुटवड्याचे मूळ आहेत.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Ciel Dubai Marina : आकाशाला भिडणारी आलिशानता; ‘हे’ आहे दुबईतील 377 मीटर उंच आणि भव्यदिव्य हॉटेल

या निर्णयाचा प्रभाव मोठा असणार आहे राजधानी बदलल्याने प्रशासन, सुरक्षा, लोकसंख्या स्थलांतर हे सर्व मुद्दे समोर येतील. शिवाय हे स्थानिर्धारण असामान्य आणि खर्चीक आहे असं विश्लेषक सांगतात. ही घटना केवळ इराणचीही नसून ह्रासमान जलस्रोत आणि बदलत्या हवामानाच्या काळात जगभरातील महानगरांसमवेत आहे. तेहरानचा हा प्रवास इशारा आहे की, राजधानी किंवा मोठ्या शहरासाठी पाणी जितके महत्त्वाचे आहे तितकेच ते गुंतागुंतीचेही बनले आहे. आपण हवं असल्यास या संदर्भातील पचन, स्थलांतराची योजनाच, पाणी व्यवस्थापनातील धोरणे व त्यांचा परिणाम या विषयी अधिक सखोल लेखन देखील करू शकतो.