पाकिस्तान बनला चीनचा गुलाम! ‘ऑपरेशन अमन’मध्ये 60 देशांच्या नौदलाला पाचारण, भारतासाठी चिंतेची बाब

पाकिस्तानने चीनसह 60 देशांच्या नौदलाच्या सहकार्याने अमन सराव सुरू केला आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, प्रत्यक्षात ही कसरत चीनकडून पाकिस्तानचा मुखवटा लावून केली जात आहे.

इस्लामाबाद : पाकिस्तानने चीनसह 60 देशांच्या नौदलाच्या सहकार्याने अमन सराव सुरू केला आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, प्रत्यक्षात ही कसरत चीनकडून पाकिस्तानचा मुखवटा लावून केली जात आहे. ज्याचा उद्देश हिंदी महासागरात त्याचा प्रभाव वाढवणे हा आहे. पाकिस्तानच्या नौदलावर आता चीनचे नियंत्रण असल्याचे दिसून येत आहे. पाकिस्तानच्या नौदलाने उत्तर अरबी समुद्रात अमन नावाचा सागरी लष्करी सराव सुरू केला असून, त्यात 60 देशांचे नौदल भाग घेत आहेत.

या लष्करी सरावाचा उद्देश प्रादेशिक सागरी सहकार्य वाढवणे हा आहे. आंतरराष्ट्रीय नौदल सहकार्याला चालना देण्यासाठी आणि हिंदी महासागर क्षेत्रात सुरक्षा वाढवण्यासाठी हे आयोजन करण्यात आल्याचे पाकिस्तानचे म्हणणे असले तरी, सखोलपणे पाहिल्यास असे दिसून येते की AMAN-25 हा केवळ एक राजनैतिक प्रहसन आहे, जो प्रत्यक्षात पाकिस्तान चीनचा गुलाम बनल्याची पुष्टी करतो. हे सराव पाकिस्तानच्या स्वतंत्र सागरी महत्त्वाकांक्षेचे प्रात्यक्षिक नाहीत, तर जिनांच्या देशाने बीजिंगच्या पायावर आपले भविष्य कसे झोकून दिले आहे, याची पुष्टी आहे.

या सरावाच्या नावाखाली चिनी युद्धनौकांची कराचीत उपस्थिती हेच दाखवते की आता पाकिस्तानचे स्वतःच्या नशिबावर नियंत्रण राहिलेले नाही. AMAN-25, इस्लामाबादच्या प्रादेशिक नेतृत्वावर प्रकाश टाकण्याऐवजी, पाकिस्तानच्या लष्करी आणि सागरी धोरणांवर चीनचे वर्चस्व वाढवणारा मंच बनला आहे. पाकिस्तानचे नौदल आता पूर्णपणे चीनवर अवलंबून आहे. पाकिस्तानी नौदलाकडे युद्धनौका किंवा पाणबुड्या आहेत, त्या सर्व चिनी आहेत. यावरून असे दिसून येते की, प्रत्यक्षात पाकिस्तानच्या नौदलाला चीनचे नौदल म्हणणे चुकीचे ठरणार नाही.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Operation Devil Hunt : बांगलादेशात युनूस सरकारची मोठी कारवाई; जाणून घ्या कोणाच्या विरोधात सुरू केले ‘ऑपरेशन डेव्हिल हंट’

चीनने पाकिस्तानचे नौदल तयार केले

पाकिस्तान कागदावर सार्वभौम लष्करी शक्ती असल्याचा दावा करत असला तरी त्याचे नौदल पूर्णपणे चीनच्या निधीवर अवलंबून आहे. पाकिस्तान AMAN-25 अशा प्रकारे प्रक्षेपित करत आहे की जणू ते आपल्या नौदलाची पोहोच दर्शवत आहे, परंतु वास्तविकता अशी आहे की जवळून पाहिल्यास हे दिसून येते की त्याचा विस्तार चीनने परवानगी दिली आहे. पाकिस्तानचे नौदल पूर्णपणे अवलंबून आहे. पाकिस्तानी नौदलाने हंगर क्लास पाणबुड्यांचे नुकतेच घेतलेले अधिग्रहण त्याच अवलंबित्व दर्शवते, ज्यासाठी पाकिस्तानने $5 अब्ज किमतीचा करार केला होता. तंत्रज्ञान आणि पुरवठा साखळीसाठी पाकिस्तानचे नौदल पूर्णपणे चीनवर अवलंबून आहे.

याशिवाय, चीनच्या पीपल्स लिबरेशन आर्मी नेव्ही (PLAN) द्वारे वापरले जाणारे टाइप 054A/P फ्रिगेट पाकिस्तानला देण्यात आले आहे. पाकिस्तानचे तथाकथित स्वदेशी जिना-क्लास फ्रिगेट देखील चीनच्या तंत्रज्ञान आणि डिझाइनवर बांधले गेले आहे. पाकिस्तानी नौदलाचे ऑपरेशनल ट्रेनिंगही चीनमध्येच होते. पाकिस्तानी अधिकारी चीनमध्ये प्रशिक्षण घेतात. द संडे गार्डियनने दिलेल्या वृत्तात, पाकिस्तानी नौदलाच्या अधिकाऱ्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर असेही म्हटले आहे की, “पाकिस्तानचे नौदल भले विस्तारत असेल पण रिमोट कंट्रोल आता चीनच्या हातात आहे.”

AMAN-25 हा चीनचा प्रॉक्सी व्यायाम कसा आहे?

पाकिस्तानने AMAN-25 नौदल सराव हा बहुराष्ट्रीय सागरी सराव म्हणून सादर केला आहे, परंतु चीन आपल्या शक्तीचे प्रदर्शन करत असल्याचे वास्तव आहे. या सागरी सरावात पूर्वी काही पाश्चात्य देशही सहभागी होत असत पण आता त्या देशांनी आपला सहभाग कमी केला आहे. काही पाश्चात्य देशांनी त्यांची नौदल पाठवणे बंद केले आहे. पाश्चात्य देशांनी AMAN-25 चे वर्णन हिंदी महासागरात चीनच्या महत्त्वाकांक्षेला पुढे नेण्याचा मार्ग म्हणून केले आहे. अमानमध्ये चीनची वाढती नौदल उपस्थिती दक्षिण आशियातील बीजिंगच्या वाढत्या लष्करी उपस्थितीवर प्रकाश टाकते. अमन सराव सुरू होण्यापूर्वीच चिनी मार्गदर्शित क्षेपणास्त्र नाशक बाओटो कराचीत दाखल झाले. चिनी जहाज गाओयुहूच्या आगमनाने पाकिस्तानी नौदलाची कमान चीनच्या ताब्यात असल्याचे निश्चित झाले. अमन सरावाचा खरा उद्देश हिंदी महासागरात भारतीय नौदलाला आव्हान देणे हा असल्याचे सागरी तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.

तज्ञांचे म्हणणे आहे की जर AMAN-25 खरोखरच पाकिस्तानच्या प्रादेशिक सागरी नेतृत्वाबद्दल असेल तर ते ग्वादरला चीन-पाकिस्तान आर्थिक कॉरिडॉरचे तथाकथित मुकुट रत्न म्हणून त्याच्या ऑपरेशन्सच्या केंद्रस्थानी ठेवेल. परंतु त्याऐवजी अमन सरावाने ग्वादरच्या भूमिकेचे काळजीपूर्वक संरक्षण केले आहे, कारण ग्वादर मध्यभागी आल्यास ग्वादर बंदर आता चिनी नौदलाच्या ताब्यात आहे असा संदेश जाईल. ग्वादर हे निव्वळ व्यावसायिक बंदर असल्याचं पाकिस्तानी अधिकारी वारंवार सांगतात, पण चिनी नौदल नेहमीच इथे हजर असतं. चीनने अरबी समुद्रात दीर्घकालीन नौदलाची उपस्थिती प्रस्थापित करण्याच्या तयारीत असल्याची चिंता वाढवत चीनने येथे पायाभूत सुविधा निर्माण केल्याचे सॅटेलाइट इमेजेस वारंवार दर्शविले आहेत.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Donald Trump च्या निर्णयांनी माजवली संपूर्ण जगात खळबळ; ‘या’ देशाने तर लगेच सुरु केली युद्धासाठी तयारी

भारतासाठी समस्या

पाकिस्तानच्या ग्वादर बंदरावर चिनी नौदलाची उपस्थिती म्हणजे थेट भारतासाठी धोका आहे. पाकिस्तानमध्ये कायमस्वरूपी चिनी नौदलाची उपस्थिती म्हणजे भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीच्या काहीशे किलोमीटरच्या आत चीनची उपस्थिती असेल. यामुळे बीजिंगला भारतीय नौदलाच्या हालचालींवर लक्ष ठेवण्याची संधी मिळते. हे चीनला पर्शियन गल्फमध्ये आपली सामरिक पोहोच वाढविण्यास आणि ऊर्जा सुरक्षा आणि व्यापारासाठी महत्त्वपूर्ण असलेल्या सागरी मार्गांवर प्रभाव टाकण्यास अनुमती देते.