रशिया आणि बेलारुसच्या 'या' करारामुळे युक्रेनला धोका वाढणार; नेमकं प्रकरण काय? जाणून घ्या सविस्तर...
मास्को: रशिया आणि बेलारूस यांच्या सैन्य आणि राजकीय भागीदारी संबंधला अधिक मजबुती देण्यासाठी दोन्ही देश आपसातील एक सुरक्षा संधी अंतिम करण्याच्या तयारीत आहेत. पश्चिमी देशांशी वाढत्या तणावाच्या पार्श्वभूमीवर ही संधी या दोन्ही देशांच्या सामरिक सहकार्याला बळकट करणार आहे. क्रेमलिनचे प्रवक्ते दिमित्री पेसकोव यांनी 6 डिसेंबर 2024 रोजी या संधीची माहिती दिली. त्यांनी याला “पारस्परिक उपक्रम” असे संबोधले आहे.
बेलारूसचे राष्ट्राध्यक्ष अलेक्झांडर लुकाशेंको आणि रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्या मिन्स्क येथे झालेल्या बैठकीनंतर या महत्त्वपूर्ण कराराची घोषणा करण्यात आली. या करारामुळे युक्रेनवरील दबाव वाढण्याची शक्यता आहे. यामुळे युक्रेनला धोका निर्माण झाला असल्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. तसेच, NATO ला युक्रेनला मदत करताना अधिक आव्हानांचा सामना करावा लागू शकतो. हा करारा तीन महत्त्वाच्या मुद्दांवर करण्यात आला आहे. या करारातील तीन प्रमुख मुद्दे पुढीलप्रमाणे आहेत
परस्पर सुरक्षा हमी
इंग्रजी वृ्त्तपत्राच्या अहवालानुसार, या कराराद्वारे रशिया आणि बेलारूस आपापसातील सुरक्षा हमींना औपचारिक स्वरूप देतील. या संधीचा उद्देश दोन्ही देशांच्या हितांचे संरक्षण करणे आणि एकमेकांच्या सुरक्षेची पूर्ण जबाबदारी घेणे आहे. पेसकोव यांच्या मते, “ही एक पूर्णत: परस्पर संकल्पना आहे.”
परमाणु संरक्षणाचा विस्तार
तसेच या कराराचा आणखी एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे रशियाने आपले परमाणु छत्र बेलारूसपर्यंत वाढवण्याचा निर्णय घेतला आहे. सोव्हिएत संघाच्या पतनानंतर, 1991 मध्ये बेलारूसमधून परमाणु शस्त्र काढून घेण्यात आले होते. मात्र, पश्चिमी आक्रमणाला प्रत्युत्तर देण्यासाठी रशियाने मागील वर्षी बेलारूसमध्ये टॅक्टिकल न्यूक्लिअर वेपन्स तैनात केले. हे शस्त्रास्त्र अद्याप रशियाच्या नियंत्रणाखाली आहेत, परंतु बेलारूसचा वापर करण्याचा निर्णय युक्रेन व NATO साठी धोकादायक ठरू शकतो.
समन्वयित लष्करी ऑपरेशन
या संधीमुळे दोन्ही देशांमधील सैन्य सहकार्य अधिक मजबूत होईल असे सांगितले जात आहे. तसेच रशिया आणि बेलारूस नियमितपणे एकत्रित लष्करी सराव करतात. येत्या सप्टेंबरमध्ये पोस्ट-सोव्हिएत लष्करी गट बेलारूसमध्ये मोठ्या लष्करी सरावाचे आयोजन करणार असल्याची माहिती मिळाली आहे. हा करार प्रादेशिक आणि जागतिक आव्हानांना उत्तर देण्यासाठी रशिया आणि बेलारूस यांची लष्करी धोरणे आणखी एकसंध करण्याचे संकेत देतो. हा करार पुतिन आणि लुकाशेंको यांच्यातील गडद होत असलेल्या भागीदारीचे प्रतीक आहे. NATO आणि पश्चिमी देशांना आव्हान देण्यासाठी रशिया आणि बेलारूसने उचललेले हे पाऊल जागतिक पटलावर गंभीर परिणाम करू शकते.