AI Future India : AI बदलणार भारताची प्रतिमा; 10 वर्षांत GDP मध्ये होणार 44 लाख कोटींची भर, वाचा कसे ते?

AI India GDP boost : अलीकडील नीती आयोगाच्या अहवालानुसार, जर एआय योग्य रणनीती आणि वेगाने स्वीकारला गेला तर भारत केवळ वेगाने विकास करू शकत नाही तर जागतिक स्तरावरही मजबूत होऊ शकतो.

• एआयमुळे भारताच्या जीडीपीत २०३५ पर्यंत तब्बल ४४ लाख कोटी रुपयांची भर पडण्याची शक्यता.

• बँकिंग, वित्तीय सेवा आणि उत्पादन क्षेत्रात एआयचा सर्वाधिक परिणाम, उत्पादकता व उत्पन्नात प्रचंड वाढ.

• नवीन नोकऱ्या निर्माण होतील; पण लिपिकीय, दिनचर्या व कमी-कुशल नोकऱ्यांवर परिणाम होण्याचा धोका.

AI India GDP boost : भारताची अर्थव्यवस्था मोठ्या परिवर्तनाच्या उंबरठ्यावर उभी आहे. या परिवर्तनामागचा सर्वात मोठा चालक ठरणार आहे कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence – AI). अलीकडील नीती आयोगाच्या अहवालानुसार, योग्य रणनीती आखली आणि वेगाने अमलात आणली तर एआयमुळे भारताचा सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP) तब्बल ५०० ते ६०० अब्ज डॉलर्सने, म्हणजेच सुमारे ४४ लाख कोटी रुपयांनी वाढू शकतो. हे आकडे ऐकायला जरी अविश्वसनीय वाटत असले, तरी एआयच्या क्षमतांचा वेगाने होत असलेला विस्तार त्याला वास्तव बनवू शकतो.

एआय केवळ तंत्रज्ञान नाही, तर भविष्याची दिशा

एआय म्हणजे केवळ संगणकांना स्मार्ट बनवणे नाही, तर काम करण्याची पद्धतच बदलणे आहे. एआयच्या मदतीने

• निर्णय घेण्याची गती वाढते,

• मानवी चुका कमी होतात,

• आणि उत्पादकता प्रचंड वाढते.

नीती आयोगाने स्पष्ट केले आहे की एआय भारताच्या विकास प्रवासातील गेम चेंजर ठरू शकतो. आज भारत वेगाने विकसित होणारा डिजिटल देश आहे. ५जी इंटरनेट, वाढते स्टार्टअप्स, लाखो एसटीईएम (विज्ञान, तंत्रज्ञान, अभियांत्रिकी, गणित) व्यावसायिक आणि वेगाने घडणारे डिजिटलायझेशन यामुळे भारत एआय क्रांतीसाठी सज्ज आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Atmanirbhar Bharat : ‘भारताचा सर्वात मोठा शत्रू हा…’; H-1B visa आणि टॅरिफच्या वादळात PM मोदींचे महत्त्वपूर्ण विधान

जागतिक स्तरावर भारताचा ठसा

जगभरात एआयमुळे येत्या दशकात १७ ते २६ ट्रिलियन डॉलर्सचा आर्थिक परिणाम होणार आहे. त्यात भारताचे योगदान १० ते १५% असेल, असे नीती आयोगाने अंदाज वर्तवला आहे. म्हणजेच भारताला जागतिक एआय बाजारपेठेत एक मोठा खेळाडू म्हणून स्थान मिळू शकते.

कोणते क्षेत्र सर्वाधिक प्रभावित होणार?

अहवालानुसार बँकिंग, वित्तीय सेवा, विमा, उत्पादन (Manufacturing) ही क्षेत्रे सर्वाधिक प्रभावित होणार आहेत.

• वित्तीय सेवांमध्ये: एआयमुळे २०३५ पर्यंत तब्बल $५०-५५ अब्ज अतिरिक्त उत्पन्न होऊ शकते.

• उत्पादन क्षेत्रात: $८५-१०० अब्ज पर्यंत जीडीपी योगदान वाढण्याचा अंदाज आहे.

• एकूणच, या क्षेत्रांमध्ये एआयचे योगदान जीडीपीत २०-२५% पर्यंत असू शकते.

रोजगारातील बदल : संधी आणि आव्हाने

एआयमुळे रोजगाराच्या क्षेत्रात मोठे बदल घडणार आहेत.

• संधी: डेटा अॅनालिसिस, मशीन लर्निंग, रोबोटिक्स, एआय मॉडेलिंग अशा क्षेत्रांत लाखो नवीन नोकऱ्या निर्माण होतील.

• आव्हाने: लिपिकीय, दिनचर्या व कमी-कुशल नोकऱ्या धोक्यात येतील. म्हणजेच साधे अकाउंटिंग, बँकिंगचे रूटीन काम, उत्पादनातील साधी कामे – ही मोठ्या प्रमाणात कमी होऊ शकतात.

त्यामुळे भारताला मोठ्या प्रमाणावर री-स्किलिंग व अप-स्किलिंगची गरज आहे. लोकांना नवीन कौशल्ये शिकवून एआय-आधारित नोकऱ्यांसाठी तयार करणे हा एक मोठा सामाजिक व शैक्षणिक आव्हान असेल.

See more

#WATCH | Delhi | On launch of ‘Roadmap for AI for Viksit Bharat’ and ‘NITI Frontier Tech Repository, CEO, NITI Aayog, BVR Subrahmanyam says, “With AI, we will not only be the fastest growing economy but the fastest by a mile…The use of AI will create more jobs, new types of… pic.twitter.com/eSn3oj0McL

— ANI (@ANI) September 15, 2025

credit : social media

भारतासाठी एआयची संधी का मोठी आहे?

1. लोकसंख्या आणि प्रतिभा – भारताकडे जगातील सर्वात मोठे युवकशक्ती आहे. लाखो इंजिनीअर्स, सॉफ्टवेअर व्यावसायिक, स्टार्टअप्स एआयचा लाभ घेऊ शकतात.

2. डिजिटल पायाभूत सुविधा – UPI, आधार, डिजिटल इंडिया यांसारख्या उपक्रमांमुळे भारत आधीच डिजिटल युगात आघाडीवर आहे.

3. जागतिक मागणी – एआय-आधारित सेवा व सोल्यूशन्ससाठी जगभरातून मागणी वाढत आहे, ज्यात भारतीय कंपन्यांना मोठा फायदा होऊ शकतो.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘आधी Tariff, आता चाबहार…’; मग का अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष Trump पंतप्रधान Modi सोबत करत आहेत मैत्रीचे नाटक?

एआयचे भविष्यातील परिणाम

एआयच्या मदतीने भारतात –

• हेल्थकेअर क्षेत्रात जलद निदान आणि स्वस्त उपचार उपलब्ध होतील.

• शेतीत स्मार्ट तंत्रज्ञानामुळे उत्पादनक्षमता वाढेल.

• शिक्षणात वैयक्तिकृत शिकवणी (personalized learning) शक्य होईल.

• सरकारी यंत्रणांमध्ये कार्यक्षमता आणि पारदर्शकता वाढेल.

थोडक्यात, एआय केवळ उद्योगक्षेत्रापुरते मर्यादित राहणार नाही, तर सामान्य नागरिकांच्या दैनंदिन जीवनालाही थेट स्पर्श करेल.

नीती आयोगाचा इशारा : योग्य वेळ साधा

नीती आयोगाने स्पष्ट केले आहे की भारताने योग्य रणनीती आखून, एआयचा योग्य गतीने अवलंब केला पाहिजे. जर उशीर झाला, तर जागतिक बाजारपेठेतली संधी गमावली जाऊ शकते. म्हणूनच सरकार, उद्योग आणि शैक्षणिक संस्था यांनी एकत्रितपणे एआयच्या विकासासाठी पुढाकार घ्यावा लागेल. एआय भारतासाठी केवळ तांत्रिक क्रांती नाही, तर आर्थिक, सामाजिक आणि जागतिक स्तरावर नवे स्थान निर्माण करणारा बदल आहे. येत्या दशकात एआयमुळे भारताच्या जीडीपीत ४४ लाख कोटी रुपयांची वाढ होण्याचा अंदाज आहे. रोजगाराच्या स्वरूपात बदल होणार असले, तरी योग्य नियोजन, कौशल्यवृद्धी आणि धोरणात्मक गुंतवणूक यामुळे भारत केवळ वेगाने विकसित होणारा देश न राहता जागतिक नेतेपद मिळवू शकतो.