विद्यार्थ्याने AI च्या मदतीने परीक्षेत उत्तरं दिलं म्हणून विद्यापीठाने केसं नापास (फोटो सौजन्य-X)
कृत्रिम बुद्धिमत्ता म्हणजेच एआय (AI) चा हळूहळू सर्वच क्षेत्रांमध्ये उपयोग करण्यात येऊ लागला आहे. औषध आणि व्यवसाय यांसारख्या क्षेत्रात एआयच्या मदतीने चांगली प्रगती केली आहे.याचा फायदा विद्यार्थ्यांना देखील होत आहे. याचदरम्यान आता पंजाब आणि हरियाणा हायकोर्टाने ओपी जिंदाल ग्लोबल युनिव्हर्सिटीत सोनीपतच्या एलएलएम विद्यार्थ्याच्या याचिकेवर सुनावणी करताना विद्यापीठाला नोटीस बजावून उत्तर मागितले आहे. विद्यार्थ्याने विद्यापीठाच्या निर्णयाला आव्हान दिले आहे की, त्याची उत्तरपत्रिका AI-व्युत्पन्न आहे आणि तरी तो परीक्षेत अनुत्तीर्ण झाला आहे. उच्च न्यायालयाने विद्यापीठाला नोटीस बजावून उत्तर मागितले आहे.
पंजाब आणि हरियाणा हायकोर्टाने ओपी जिंदाल ग्लोबल युनिव्हर्सिटी सोनीपतच्या एलएलएम विद्यार्थ्याच्या याचिकेवर सुनावणी करताना विद्यापीठाला नोटीस बजावून उत्तर मागितले आहे. कौस्तुभ शक्करवार या विद्यार्थ्याने परीक्षेत दिलेली उत्तरे एआय (Artificial intelligence) जनरेट आणि परीक्षेत नापास करण्याचा विद्यापीठाचा निर्णय रद्द करण्याची मागणी केली आहे.
हे सुद्धा वाचा: यूपी मदरसा कायदा हा कायदेशीर की बेकायदेशीर? काय दिला सुप्रीम कोर्टाने निर्णय?
न्यायमूर्ती जसगुरप्रीत सिंग पुरी यांनी प्रकरणाची सुनावणी १४ नोव्हेंबरपर्यंत पुढे ढकलत विद्यापीठाला नोटीस बजावली आणि उत्तर दाखल करण्याचे आदेश दिले. याचिकेत कौस्तुभ शक्करवार या विद्यार्थ्याने ‘अनफेअर मीन्स कमिटी’चा निर्णय रद्द करण्याची मागणी केली आहे. ज्यामध्ये त्याची उत्तरपत्रिका एआय-जनरेटेड घोषित करण्यात आली होती. या सुनावणीदरम्यान, विद्यापीठाने आरोप केला आहे की, विद्यापीठातून एलएलएम करत असलेल्या शक्करवार यांनी जागतिकीकृत जगात कायदा आणि न्याय या विषयासाठी एआय-व्युत्पन्न साहित्य सादर केल्यामुळे ते नापास झाले होते.
शक्करवार यांनी याचिकेत युक्तिवाद केला की, सादरीकरण त्यांनी स्वतः केले होते आणि विद्यापीठाला AI च्या वापरावर निर्बंध घालणारे विशिष्ट नियम देण्याची विनंती केली होती. विद्यापीठ असे कोणतेही दस्तऐवज प्रस्ताव करण्यात अपयशी ठरल्याचा त्यांचा दावा आहे. यासंदर्भात याचिकाकर्त्याने म्हटले आहे की, कॉपीराइट कायदा 1957 चे कलम स्पष्टपणे नमूद करते की याचिकाकर्त्याने एआय वापरला असला तरीहीकलात्मक कार्याचा कॉपीराइट याचिकाकर्त्याकडे असेल आणि अशा प्रकारे कॉपीराइट उल्लंघनाचा आरोप अयशस्वी होईल.
हे सुद्धा वाचा: कर्करोगापासून होणार सुटका? इस्त्रायल संशोधकांनी शोधला ‘हा’ प्रभावी मार्ग
एआयचा वापर सातत्याने वाढत आहे. आता एआयचा प्रभाव केवळ तरुणांवरच नाही तर प्रत्येक विभागातील लोकांवर आहे. नुकताच मायक्रोसॉफ्ट आणि लिंक्डइनचा वर्क ट्रेंड इंडेक्स वार्षिक अहवाल 2024 प्रसिद्ध झाला. गेल्या ६ महिन्यांत जनरेटिव्ह एआयचा वापर जवळपास दुपटीने वाढल्याचे या अहवालात म्हटले आहे. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे असे ७५ टक्के ज्ञानी कामगार त्यांच्या कामात या तंत्रज्ञानाचा वापर करत आहेत. जर आपण भारतीयांबद्दल बोललो तर 92 टक्के भारतीय ज्ञानी कर्मचारी एआय वापरत आहेत.