मोदी सरकारमध्ये दबदबा कोणाचा? धनखड यांच्याआधी ‘या’ नेत्यांनी दिलेत तडकाफडकी राजीनामे

Jagdeep Dhankhad resigned : उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांनी राजीनामा दिल्यानंतर निवडणूक घेतली जात आहे. मात्र यापूर्वी देखील अनेक अधिकाऱ्यांनी तडकाफकडी राजीनामे दिले आहेत.

Jagdeep Dhankhad resigned : नवी दिल्ली : राजधानी दिल्लीमध्ये राजकीय हालचालींना वेग आला आहे. लवकरच उपराष्ट्रपती पदाची निवडणूक होणार असून याची जोरदार तयारी सुरु झाली आहे. एनडीएकडून आणि इंडिया आघाडीकडून उपराष्ट्रपती पदासाठी उमेदवार देखील जाहीर झाले असून मतदानासाठी आवाहन केले जात आहे. दरम्यान, यापूर्वी उपराष्ट्रपती असलेल्या जगदीप धनखड यांच्या राजीनाम्यामुळे सर्वांना आश्चर्याचा धक्का बसला होता. त्यांच्या रिक्त जागी ही उपराष्ट्रपती पदाची निवडणूक होत असली तरी तडकाफडकी राजीनामा देणारे जगदीप धनखड हे एकमेव नाहीत.

संसदेचे पावसाळी अधिवेशन सुरु होताच पहिल्याच दिवशी उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांनी अचानकपणे आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. आरोग्याचे कारण देत जगदीप धनखड यांनी राजीनामा दिला आहे. मात्र त्यांच्यासोबत अंतर्गत राजकारण झाले असल्याच्या चर्चांना उधाण आले आहे. राजीनामा दिल्यानंतर जगदीप धनखड हे एकदाही समोर आलेले नाहीत. त्यामुळे राजीनामा देण्याबाबत त्यांच्यावर दबाव असल्याचा दावा देखील विरोधकांनी केला होता. मात्र मोदी सरकारमध्ये तातडीने राजीनामा देणारे जगदीप धनखड हे पहिले नाहीत. मोदी सरकारमध्ये यापूर्वी सहा जणांनी थेट राजीनामा दिल्याचे समोर आले आहे.

राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा 

माजी RBI गव्हर्नर रघुराम राजन

मोदी सरकारच्या शेवटच्या वर्षात मनमोहन सिंग यांनी निवडलेले अर्थतज्ज्ञ आणि शिक्षणतज्ज्ञ रघुराम राजन यांनी सप्टेंबर 2016 मध्ये दुसऱ्यांदा पदभार स्वीकारण्यास नकार दिला आणि शिकागो विद्यापीठात पुन्हा अध्यापनाच्या नोकरीवर ते परतले. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (आयएमएफ) चे माजी मुख्य अर्थतज्ज्ञ राजन यांनी 2008 च्या जागतिक आर्थिक संकटाची भविष्यवाणी देखील केली होती. राजन यांनी नोटाबंदी आणि निवडणूक रोखे योजनेवरून सरकारशी मतभेद असल्याचे सांगितले होते. तत्कालीन केंद्रीय वाणिज्य मंत्री निर्मला सीतारमण यांनी भारताच्या विकासाबद्दल राजन यांच्या एका टिप्पणीवर सार्वजनिकपणे टीका केली होती आणि त्याचे खंडन केले होते.

RBIचे माजी गव्हर्नर उर्जित पटेल

डिसेंबर 2018 मध्ये झालेल्या आरबीआय बोर्डाच्या महत्त्वपूर्ण बैठकीच्या काही दिवसांपूर्वी उर्जित पटेल यांनी “वैयक्तिक कारणे” देत राजीनामा देण्याची घोषणा केली. त्यांनी त्यांचा पहिला कार्यकाळ पूर्ण न करताच राजीनामा का दिला यावर अनेकदा चर्चा रंगल्या आहेत. रघुराम राजन यांच्यानंतर उर्जित पटेल यांनी भारताच्या मध्यवर्ती बँकेचे प्रमुखपद स्वीकारले आणि नोटाबंदीच्या वादळातून बाहेर पडले. नरेंद्र मोदी सरकारशी त्यांचे अनेक संघर्ष झाल्याचे मानले जाते. उर्जित पटेल यांच्या राजीनाम्यामुळे मोदी सरकार निवडणूक रोख्यांसाठी जोर देत असल्याचा अंदाजही निर्माण झाला होता, ज्याला पटेल यांचे पूर्वसुरी राजन यांनीही विरोध केला होता.

महाराष्ट्रसंबंधित बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा 

RBI चे माजी डेप्युटी गव्हर्नर विरल आचार्य

विरल आचार्य यांनी ऑक्टोबर २०१८ मध्ये आरबीआयच्या स्वातंत्र्याची खात्री करण्याच्या गरजेवर एक ज्वलंत भाषण दिले तेव्हा ते चर्चेत आले होते, त्यांनी इशारा दिला होता की तिची स्वायत्तता कमी करण्याचा कोणताही निर्णय “संभाव्यतः विनाशकारी” ठरू शकतो. आचार्य यांचे हे विधान अशा वेळी आले आहे जेव्हा नरेंद्र मोदी सरकार आणि भारताच्या मध्यवर्ती बँकेत मतभेद वाढत होते, ज्यामुळे अखेर तत्कालीन आरबीआय गव्हर्नर उर्जित पटेल यांना राजीनामा द्यावा लागला. आरबीआयच्या चलनविषयक धोरण समितीच्या बैठकीच्या काही आठवड्यांपूर्वी आचार्य यांनी राजीनामा दिला होता.

माजी CEA अरविंद सुब्रमण्यन

मुख्य आर्थिक सल्लागार अरविंद सुब्रमण्यम यांनी 2018 मध्ये त्यांच्या नातवाच्या जन्मानिमित्त आयोजित एका कौटुंबिक कार्यक्रमासाठी अमेरिकेला परतण्याचा निर्णय अरुण जेटली यांना व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे कळवला होता, जे त्यावेळी आजारी होते. ऑक्टोबर २०१४ मध्ये तीन वर्षांच्या कालावधीसाठी सीईए म्हणून नियुक्त झालेल्या सुब्रमण्यम यांना जेटलींनी परत येण्यास सांगितले होते. रघुराम राजन यांच्याप्रमाणेच, एअर इंडियासह खाजगीकरणाच्या बाजूने असल्याबद्दल आरएसएसशी संलग्न स्वदेशी जागरण मंच आणि सुब्रमण्यम स्वामी यांच्याकडून त्यांच्यावर तीव्र टीका झाली आहे. बौद्धिक संपदा हक्कांबाबत वॉशिंग्टनच्या भूमिकेला पाठिंबा दिल्याबद्दल स्वामींनी एकदा सुब्रमण्यम यांच्यावर जाहीरपणे हल्ला केला होता. त्यावेळी केंद्रीय अर्थमंत्री जेटली यांना हस्तक्षेप करावा लागला होता.

माजी निवडणूक आयुक्त अशोक लवासा आणि अरुण गोयल

2024 च्या लोकसभा निवडणुकीच्या वेळापत्रकाची घोषणा होण्याच्या काही दिवस आधी निवडणूक आयुक्त अरुण गोयल यांनी राजीनामा दिला. याची चर्चा संपूर्ण देशभरात रंगली होती. अरुण गोयल यांच्या जाण्यानंतर केंद्रीय निवडणूक पॅनेलमध्ये फक्त तत्कालीन मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार उरले. १९८५ च्या बॅचचे पंजाब केडरचे आयएएस गोयल यांनी बंगाल दौऱ्याच्या एक दिवस आधी निवडणूकपूर्व सर्वेक्षणासाठी राजीनामा का दिला हा अजूनही एक प्रश्न आहे!

जर गोयल यांनी त्यांचा पाच वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण केला असता तर ते ज्ञानेश कुमार यांच्या जागी मुख्य निवडणूक आयुक्त झाले असते. अरुण गोयल यांच्या राजीनाम्यामागे तत्कालीन मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार यांच्याशी असलेले मतभेद हे कारण असल्याचे अनुमान लावले जात होते. २०१९ च्या लोकसभा निवडणुकीत मोदी आणि शहा यांनी प्रचार नियमांचे उल्लंघन केल्याच्या आरोपावरून अनेक असहमती पत्रे दिल्यानंतर निवडणूक आयुक्त अशोक लवासा यांनी राजीनामा दिला होता. नंतर त्यांच्या कुटुंबातील पाच सदस्यांविरुद्ध आयकर चौकशी सुरू करण्यात आली. पेगासस स्पायवेअरने लक्ष्य केलेल्यांपैकी ते एक होते असे म्हटले जाते.