तरुणांमध्ये का वाढत आहे आंत्र कर्करोगाचे प्रमाणाचे? जाणून घ्या आरोग्यासंबंधित सविस्तर माहिती माहिती

तरुणांमध्ये आंत्र कर्करोगाच्या वाढत्या प्रमाणाकडे गांभीर्याने पाहणे आवश्यक आहे. जीवनशैली, पर्यावरणीय घटक, आणि आनुवंशिक घटक ही कारणे एकत्रितपणे या वाढीस कारणीभूत आहेत.

जगभरात कर्करोगाच्या रुग्ण संख्येत मोठी वाढ झाली आहे. कर्करोगाचे रुग्ण वाढल्यामुळे चिंता व्यक्त केली आहे. याशिवाय शरीरातील कोणत्याही अवयवाला कर्करोग होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे आरोग्याची योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे. शरीरातील कर्करोगाच्या पेशी वाढल्यानंतर आरोग्याला हानी पोहचण्याची शक्यता असते. त्यामुळे शरीरात होणाऱ्या बदलांकडे दुर्लक्ष न करता तातडीने डॉक्टरांच्या सल्ल्याने योग्य ते औषध उपचार करणे आवश्यक आहे.(फोटो सौजन्य – iStock)

रात्रीच्या वेळी शांत झोप लागत नाही? झोपण्याआधी दुधात मिक्स करा ‘हा’ प्रभावी पदार्थ, रात्रभर लागेल शांत झोप

अलीकडच्या वर्षांत, तरुणांमध्ये आंत्र (बावेल) कर्करोगाचे निदान होण्याचे प्रमाण चिंताजनकरीत्या वाढले आहे. पारंपरिकतः याप्रकारचा कर्करोग वृद्धांमध्ये अधिक आढळतो, पण आता तरुणांमध्येही हे प्रमाण झपाट्याने वाढताना दिसत आहे. या वयोगटात झालेल्या या बदलामुळे या घडामोडींमागील मूळ कारणांबद्दल महत्त्वाचे प्रश्न निर्माण झाले आहेत.डॉ. राज नगरकर, मॅनेजिंग डायरेक्टर आणि चीफ ऑफ सर्जिकल ऑन्कोलॉजी व रोबोटिक सर्व्हिसेस, एचसीजी मानवता कॅन्सर सेंटर यांनी यावर सविस्तर माहिती सांगितली आहे.

आंत्र कर्करोग समजून घेणे:

आंत्र कर्करोग, ज्याला कोलोरेक्टल कॅन्सर असेही म्हणतात, तो कोलन किंवा रेक्टममध्ये होतो. तो बहुतेकदा लहान वाढींमधून (पॉलिप्स) सुरू होतो, जे कालांतराने कर्करोगात रूपांतरित होऊ शकतात. आंत्र कर्कयोगाचा धोका प्रामुख्याने वाढवणारी कारणे जसे कि – वयोमान, कौटुंबिक इतिहास, चुकीचा आहार, शारीरिक हालचालींचा अभाव आणि धूम्रपान आहेत. पण तरुणांमध्ये वाढत असलेल्या प्रकरणांमुळे असे सूचित होते की, काही नवीन आणि पूर्वी न दिसलेली कारणे यात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत.

तरुणांमध्ये आंत्र कर्करोग वाढण्यामागची संभाव्य कारणे:

• स्थूलता आणि बसून राहणारी जीवनशैली: वाढते लठ्ठपणाचे प्रमाण आणि हालचालींचा अभाव हे मुख्य कारणं.
• अँटीबायोटिक्सचा वाढता वापर व आतड्यांच्या मायक्रोबायोममध्ये बदल: यामुळे दाह वाढतो आणि कर्करोगाचा धोका वाढतो.
• पर्यावरणीय विषारी घटक आणि प्रदूषण: प्रदूषक पदार्थांमुळे शरीरात दाह वाढतो आणि कर्करोगाचा धोका अधिक होतो.
• दाखल होण्यास विलंब व जागरूकतेचा अभाव: लक्षणांकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे निदान उशिरा होते व उपचार कठीण होतात.

आंत्र कर्करोग आनुवंशिक असतो का?

आजीविक व पर्यावरणीय कारणे जरी महत्त्वाची असली, तरी जनुकीय घटकसुद्धा आंत्र कर्करोगामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतात, विशेषतः तरुणांमध्ये. जर कुटुंबात आंत्र कर्करोगाचा इतिहास असेल, तर धोका अधिक असतो. काही प्रकरणांमध्ये हा रोग विशिष्ट जनुकीय सिंड्रोममुळे वारसा हक्काने होतो.

त्यातील एक प्रसिद्ध सिंड्रोम म्हणजे:

लिंच सिंड्रोम (Hereditary Nonpolyposis Colorectal Cancer – HNPCC)हा सिंड्रोम अशा जनुकांतील बदलामुळे होतो जे डीएनए दुरुस्त करतात. या जनुकांमध्ये दोष असल्यास डीएनएमध्ये चुका जमा होतात आणि त्या कर्करोगाला जन्म देतात. लिंच सिंड्रोम असलेल्या व्यक्तींना 50  वर्षांपूर्वीच आंत्र कर्करोगाचा धोका असतो आणि ते इतर कर्करोगांसाठीसुद्धा अधिक संवेदनशील असतात (उदा. गर्भाशय, अंडाशय, पोट व मूत्रमार्गातील कर्करोग). जनुकीय चाचणी आणि सल्लामसलत हे अशा व्यक्तींना वेळेत निदान व प्रतिबंधासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरू शकतात.

ही वाढती प्रवृत्ती थांबवण्यासाठी काय करता येईल?

• सर्वसामान्य आरोग्यदायी आहाराला प्राधान्य द्या: फायबरयुक्त, फळे, भाज्या आणि संपूर्ण धान्यांचा आहार घ्या. प्रक्रिया केलेले खाद्यपदार्थ, लाल मांस व साखरयुक्त पेये कमी करा.
• नियमित शारीरिक हालचाली वाढवा: रोज चालणे, सायकल चालवणे किंवा योगासारखे व्यायाम फायदेशीर ठरतात.
• प्रारंभिक लक्षणांविषयी जागरूकता वाढवा: जसे की मलमूत्राच्या सवयींमध्ये बदल, पोटदुखी, शौचात रक्त इत्यादी.
• स्क्रीनिंग व वेळेवर निदान: ज्या लोकांना कुटुंबात कर्करोगाचा इतिहास आहे त्यांनी जनुकीय सल्ला घ्यावा व नियमित तपासण्या कराव्यात.

उपलब्ध उपचार पर्याय कोणते आहेत?

• शस्त्रक्रिया: कर्करोगग्रस्त भाग काढून टाकला जातो. सुरुवातीच्या टप्प्यात उपचारक्षम.
• रोबोटिक शस्त्रक्रिया: अत्यंत अचूक, लहान चीरे, कमी वेदना व जलद बरे होणे. विशेषतः क्लिष्ट शस्त्रक्रियांमध्ये प्रभावी.
• केमोथेरपी: औषधांच्या सहाय्याने कर्करोग पेशी नष्ट करणे.
• रेडिएशन थेरपी: उच्च-ऊर्जेच्या किरणांद्वारे कर्करोग पेशींवर उपचार.
• टार्गेटेड थेरपी: विशिष्ट रेसेप्टर्सवर लक्ष केंद्रित करून कर्करोगाची वाढ थांबवते.
• इम्युनोथेरपी: शरीराच्या प्रतिकारशक्तीला चालना देऊन कर्करोगाशी लढा देते.
• क्लिनिकल ट्रायल्स: नव्या उपचारपद्धतीसाठीचे प्रयोगात्मक उपचार.
• पालिएटिव्ह केअर:  रोग बरा होऊ न शकणाऱ्या रुग्णांमध्ये लक्षणांवर नियंत्रण व जीवनमान सुधारण्यावर लक्ष.

Hrithik Roshan च्या बहिणीने अशी केली फॅटी लिव्हरवर मात, चरबी जाळण्यासाठी वापरली ट्रिक

तरुणांमध्ये आंत्र कर्करोगाच्या वाढत्या प्रमाणाकडे गांभीर्याने पाहणे आवश्यक आहे. जीवनशैली, पर्यावरणीय घटक, आणि आनुवंशिक घटक (उदा. लिंच सिंड्रोम) ही कारणे एकत्रितपणे या वाढीस कारणीभूत आहेत. योग्य आहार, सक्रिय जीवनशैली, लक्षणांबद्दल जागरूकता, वेळेवर तपासणी आणि आधुनिक उपचारांनी आपण या रोगाचे प्रमाण कमी करू शकतो आणि पुढच्या पिढ्यांचे संरक्षण करू शकतो.