World Heart Day 2024: महिलांना हृदयरोगाची दिसतात वेगळीच लक्षणे, दुर्लक्ष करणे बेतेल जीवावर

Why Gender Matters In Cardiovascular Health: हृदयविकार अथवा हार्टशी संबंधित आजार हे स्त्री आणि पुरुष दोघांसाठी धोकादायक असले तरीही या आजारामुळे महिलांना वेगवेगळ्या समस्या निर्माण होतात, ज्या समजून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. 29 सप्टेंबर रोजी जागतिक हृदय दिन साजरा करण्यात येतो, त्यामुळे महिलांनीही आता सतर्क राहण्याची गरज आहे.

हृदयविकार हे भारतातील महिलांच्या मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे, परंतु या समस्येकडे अनेकदा दुर्लक्ष केले जाते. इंडियन हार्ट असोसिएशनच्या मते, पुरुषांपेक्षा महिलांमध्ये हृदयविकाराने मृत्यू होण्याची शक्यता जास्त असते, रजोनिवृत्तीनंतर हा धोका अधिक वाढतो. 

युनिक फिजिओलॉजिकल हार्मोनल आणि जीवनशैलीतील बदलते घटक हे महिलांवर लक्षणीय परिणाम करतात. हेच कारण आहे की या आव्हानाचा सामना करण्यासाठी अधिक जागरूकता, प्रतिबंध आणि उपचार आवश्यक आहेत. जागतिक हृदय दिनानिमित्त महिलांनी हे नक्की जाणून घ्यावे (फोटो सौजन्य – iStock) 

महिलांमधील हृदयरोगाची लक्षणे

दयानंद मेडिकल कॉलेज आणि हॉस्पिटल, लुधियाना येथील कार्डिओलॉजिस्टचे प्रोफेसर डॉ. शिब्बा टक्कर छाबरा यांनी सांगितले की, “महिलांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे बहुतेक वेळा पुरुषांपेक्षा वेगळी असतात, ज्यामुळे निदान करणे अधिक आव्हानात्मक होते. पुरुषांना हृदयविकाराच्या वेळी छातीत दुखते. मात्र महिलांना थकवा, श्वास लागणे, मळमळ किंवा जबडा, पाठ किंवा मानेमध्ये अस्वस्थता यासारख्या किरकोळ लक्षणांचा अनुभव येऊ शकतो.”

गंभीरता कळत नाही 

डॉक्टर छाबरा म्हणाल्या, “या वैशिष्ट्यपूर्ण आणि वेगळ्या लक्षणांमुळे महिलांमध्ये उपचारांना उशीर होतो कारण त्यांना अनेकदा ही लक्षणे गंभीर आहेत हेच जाणवत नाही आणि त्याकडे अनेकदा दुर्लक्ष केले जाते.” जर महिलांनी ही लक्षणे योग्य वेळी ओळखली तर वेळेवर निदान आणि प्रतिबंध करणे शक्य होईल

हेदेखील वाचा – World Heart Day 2024: लाईफस्टाईलमधील 5 सोपे बदल, हृदयाचा त्रास करतील कमी

हार्मोनवर होणारा परिणाम 

इस्ट्रोजेन हे एक संप्रेरक असू महिलांच्या हृदयाच्या आरोग्यामध्ये संरक्षणात्मक भूमिका बजावते. धमन्या लवचिक राखण्यास आणि चांगल्या कोलेस्टेरॉलला चालना देण्यासदेखील याची मदत मिळते. तथापि, जसजसे महिलांचे वय वाढते आणि रजोनिवृत्ती सुरू होते, इस्ट्रोजेनची पातळी लक्षणीयरीत्या कमी होते, ज्यामुळे हृदयविकाराचा धोका वाढतो.

काय होतो त्रास 

अभ्यासात सांगितल्यानुसार पोस्टमेनोपॉझल महिलांमध्ये उच्च रक्तदाब आणि उच्च कोलेस्टेरॉलसारख्या परिस्थिती विकसित होण्याची अधिक शक्यता असते. याव्यतिरिक्त, ज्या स्त्रिया गर्भधारणेशी संबंधित गुंतागुंत जसे की गर्भधारणा मधुमेह किंवा प्रीक्लेम्पसिया अनुभवतात त्यांना पुढील आयुष्यात हृदयविकार होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे महिलांनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. 

हेदेखील वाचा – World Heart Day 2024: का साजरा होतो जागतिक हृदय दिन, महत्त्व आणि जागरूकता जाणून घ्या

महिलांनी कशी काळजी घ्यावी

महिलांमध्ये हृदयविकार रोखण्यासाठी एक योग्य दृष्टीकोन आवश्यक आहे जो पारंपारिक जोखीम घटक आणि स्त्रियांसाठी विशिष्ट वैशिष्ट्ये दोन्ही संबोधित करतो. सॅच्युरेटेड फॅट आणि साखर कमी असलेले संतुलित आहार, नियमित शारीरिक क्रियाकलाप आणि तंबाखूचा वापर टाळणे यासह हृदयासाठी निरोगी जीवनशैली ही जोखीम लक्षणीयरीत्या कमी करू शकते. याशिवाय, रक्तदाब, कोलेस्टेरॉल आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी नियमित तपासणी केली पाहिजे, हे रजोनिवृत्तीनंतरच्या स्त्रियांसाठी अधिक महत्वाचे आहे.

जोखीम टाळण्यासाठी काय करावे?

गर्भावस्थेतील मधुमेह किंवा प्रीक्लेम्पसियाचा इतिहास असलेल्या महिलांनी विशेषतः त्यांच्या हृदयाच्या आरोग्याबद्दल सावध असले पाहिजे. स्त्रियांमध्ये हृदयविकार टाळण्यासाठी जोखीम घटकांचे लवकर शोध घेणे आणि त्यांचे व्यवस्थापन करणे महत्त्वाचे आहे. याशिवाय ग्रामीण भागातील महिलांसाठी जनजागृतीसाठी सार्वजनिक आरोग्य उपक्रम अतिशय महत्त्वाचा आहे. त्याची लक्षणे आणि प्रतिबंध याबद्दल जागरूकता पसरवून आपण महिलांमधील हृदयविकार कमी करू शकतो.

टीप –  हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.