हस्तकलेचा वारसा जपणाऱ्या नवदुर्गेचा सन्मान होणार…

हस्तकला क्षेत्रात आपल्या जादुई कलेच्या माध्यमातून समाजाला पुन्हा एकदा हस्तकलेचे भुरळ पाडण्यात यशस्वी ठरलेल्या उल्का देवरुखकर यांना दैवज्ञ समाजोन्नती परिषद यांच्याकडून नवदुर्गा पुरस्काराने सन्मानित केले जाणार आहे.

कर्जत,  संतोष पेरणे

महाराष्ट्रात अनेक संस्कृती आहेत त्या जोपासनायची गरज आहे.मुलाच्या कोंकणातील असलेल्या अलका देवरुखकर यांणी हस्तकला जोपासण्याचा प्रयत्न केला आहे.लोप पँट चाललेल्या हस्तकला व्यवसायाला कारागिरी या आपल्या संस्थेच्या माध्यमातून ब्रँड म्हणून पुढे आणण्याचे कार्य देवरुखकर यांची संस्था करीत आहे.अनेक वर्षे हि कला जोपासणाऱ्या उल्का यांना यावर्षीचा नवदुर्गा पुरस्कार जाहीर झाला आहे,त्यानिमित्ताने हस्तकला आणि उल्का देवरुखकर असे समीकरण बनलेल्या कारागिराला उत्तम व्यासपीठ मिळताना दिसत आहे.

NAREDCO सारख्या संस्थांनी एसटीच्या पुनरुत्थनांमध्ये योगदान द्यावे, प्रताप सरनाईक यांचे आवाहन

हस्तकला हे आदिवासी कारागिरांसाठी उत्पन्नाची साधन आहे. तेथील लोकांसाठी हस्तकला खूप महत्त्वाची भूमिका बजावते. आपला सांस्कृतिक ठेवा आणि पारंपरिक कला जोपासण्याच्या निमित्ताने हस्तकला टिकवण्यासाठी मुलाच्या कोणाकातील असलेल्या उल्का देवरुखकर यांच्या माध्यमातून सुरु आहे. आर्थिक सक्षमीकरण करण्यासाठी हस्तकला हे आदिवासी कारागिरांसाठी उत्पन्नाचे महत्त्वाचे साधन मानले जाते. पारंपरिक कलाकुसरीची निर्मिती आणि विक्री करून आदिवासी समुदायातील व्यक्ती चांगल्या प्रकारे उत्पन्न मिळवू शकतात आणि त्यांचे आर्थिक कल्याणही सुधारू शकते. स्थानिक बाजारपेठेची स्थापना करणे, हस्तकला वस्तूंना प्रोत्साहन देणे, आदिवासी क्षेत्राच्या सर्वांगीण आर्थिक विकासास हातभार लावणे, सांस्कृतिक वारसा जपणे अशा पद्धतीने आदिवासी कारागीर त्यांची सांस्कृतिक ठेवा किंवा वारसा जपण्यासाठी योगदान देऊ शकतात. सांस्कृतिकदृष्ट्या आर्थिक वाढीस हातभार लावू शकणारी हस्तकला ही समृद्ध उत्पादन म्हणून ओळखले जाऊ लागले आहे.

पारंपरिक ज्ञान, कौशल्य आणि कथा या एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीपर्यंत पोहचविण्याचे काम या हस्तकला करत असतात. हस्तकलांचा एक विशेष गुणधर्म आहे. त्या अशाच पर्यटकांना आकर्षित करतात. ज्यांना हाताने बनवलेल्या उत्पादनामध्ये जास्त रस आहे. त्यामुळे अशा वस्तूची मागणी स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना देऊ शकते. भरपूर हस्तकला या तेथील स्थानिक पातळीवर मिळणाऱ्या किंवा उपलब्ध असणाऱ्या साहित्यांचा वापर करूनच तयार झालेल्या असतात.हस्तकलांची निर्मितीमध्ये हस्तकला निर्माण करणारे कारागीर नैसर्गिक साधनांच्या वापराला जास्त प्रोत्साहन देतात. पारंपरिक हस्तकलेवर केंद्रित करणाऱ्या प्रशिक्षण कार्यशाळा यांच्या माध्यमातून हि कला जिवंत ठेवण्याचे कार्य कारागिरी या संस्थेच्या माध्यमातून उल्का देवरुखकर करीत आहेत.

“एका रस्त्यावर दहा गणपती… हा श्रद्धेचा नाही तर खेळाचा भाग…”; माघी गणेशोत्वसाच्या वादावरुन प्रकाश आंबेडकरांचे स्पष्ट मत

हस्तकला या बऱ्याच कारणांमुळे पर्यावरणास अनुकूल मानल्या जातात आणि त्यांची उत्पादन वापर पर्यावरण वाचवण्यास हातभार लावू शकतात हस्तकला कशा पद्धतीने पर्यावरण मित्रत्वाला चालना देणाऱ्या आणि पृथ्वी मातेला रक्षण करण्यास हातभार लावू शकतात याचे काही मार्ग सांगितले आहेत. या कलेसाठी टिकाऊ साहित्यांचा वापर, कमी ऊर्जेचा वापर, स्थानिक उत्पादनाचा जास्तीतजास्त वापर, टाकाऊ वस्तूंचा पुनर्वापर, कारागिरांच्या कौशल्याचा वापर, कमीतकमी रासायनिक घटक, निसर्गाशी संबंधित असलेल्या साहित्याचा वापर केला जातो.हस्तकला हा कलेचा एक पारंपरिक प्रकार असल्यामुळे तेथील स्थानिक रहिवाशांना सहजपणे शिकवल्या जाऊ शकते. त्यामुळे उत्पादनाची संख्याही वाढू शकते. केवळ उत्पन्न न देता तेथील लोकांना त्यांचे कौशल्य वाढवून त्या व्यक्तींना अजूनच हुशार बनवू शकते.त्यामुळे अशा समुदायाची सर्वांगीण विकासात आणि त्यांच्या पायाभूत सुविधा मध्ये बदल करण्यात महत्वाचे ठरताना दिसत आहेत.

स्वयंसेवी संस्था म्हणून उल्का देवरुखकर यांची कारागिरी हि संस्था या क्षेत्र काम करणाऱ्या कामगारांना व्यवसाय मिळवून देण्याचे काम करतात.देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय अशा मोठ्या बाजारपेठामध्ये प्रवेश मिळवण्यात मदत करू शकतात. या प्रवेशामुळे हस्तकला उत्पादनाच्या विक्रीत लक्षणीय वाढ ही होऊ शकते. हस्तकला या तेथील स्थानिक भागाच्या किंवा प्रदेशाच्या सांस्कृतिक वारसा तू खोलवर रुजलेल्या असतात तेथील समुदाय हा पारंपरिक कला प्रकारांचा वापर त्यांचा प्रचार आणि जतन करण्यासाठी ही करतात. यातून त्यांना उत्पन्न तर मिळतेच; पण त्या भागातील कला जपून ठेवण्यासाठी मदतही होत आहे.त्यातुन हि कुशल कलाकार साध्या कापडांचे परिधान करण्यायोग्य उत्कृष्ट नमुना आणि आकर्षक घराच्या सजावटीत रूपांतर करतात. कारीगर च्या जगात पाऊल ठेवा, जिथे प्रत्येक निर्मिती हस्तशिल्प अभिजात शक्तीचा पुरावा आहे.

लाडकी बहीण योजनेचा फटका शेतकऱ्यांना; ठिबक सिंचन योजनेचे सरकारकडे कोट्यवधी रुपये थकले

काय असतो मुख्य हेतू…
सर्जनशीलता मुक्त करणे कारीगर मध्ये, आपण करत असलेल्या प्रत्येक गोष्टीच्या केंद्रस्थानी सर्जनशीलता असते. आमचे कुशल कारागीर दोलायमान रंग आणि क्लिष्ट ब्रशस्ट्रोकद्वारे कापडात जीब फुंकतात. प्रत्येक तुकडा एक अनोखी कथा सांगतो, कलात्मकतेने आणि अभिजाततेने भरलेली आहे जी तुमच्या जगाला मंत्रमुग्ध करते. ठळक सैलीचे विधान करणान्या आकर्षक स्कार्फ आणि ॲक्सेसरीजपासून ते तुमच्या राहण्याची जागा उंचावणाऱ्या आकर्षक घराच्या सजावटीपर्यंत, आमची निर्मिती कायमस्वरूपी छाप सोजण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे.हस्तकला कारागीर आपल्या कौशल्याने जादू त्या उतरत असल्याने हस्तकला आज समाजाच्या एका उच्च प्रतीच्या सीमा ओलांडण्याचा तयारीत आहे.

दैवज्ञ समाजोन्नती परिषद नवदुर्गा म्हणून करणार सन्मानित…
हस्तकला क्षेत्रात आपल्या जादुई कलेच्या माध्यमातून समाजाला पुन्हा एकदा हस्तकलेचे भुरळ पाडण्यात यशस्वी ठरलेल्या उल्का देवरुखकर यांना दैवज्ञ समाजोन्नती परिषद यांच्याकडून नवदुर्गा पुरस्काराने सन्मानित केले जाणार आहे.