India's water policy is drying up Pakistan satellite images show rising tensions
Pahalgam Terror Attack : भारताने पुलवामा (पहलगाम) हल्ल्यानंतर घेतलेल्या कठोर धोरणात्मक निर्णयांचा परिणाम आता प्रत्यक्ष दिसू लागला आहे. सिंधू पाणी करार स्थगित केल्यानंतर, सियालकोटजवळ चिनाब नदीतील प्रवाह कमकुवत झाल्याचे उपग्रह प्रतिमांमधून समोर आले आहे. या बदलांमुळे पाकिस्तानमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले असून, काही राजकीय आणि लष्करी नेते युद्धाची शक्यता व्यक्त करत आहेत.
2019 मधील पहलगाम (पुलवामा) दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारत सरकारने अनेक रणनीती आखल्या. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी जाहीरपणे सांगितले होते की, दोषींना त्यांच्या कल्पनेपेक्षा अधिक कठोर शिक्षा दिली जाईल. त्याच अनुषंगाने भारताने सिंधू पाणी कराराच्या अंमलबजावणीत बदल करत पाण्याचा प्रवाह रोखण्यास सुरुवात केली. यामुळे जम्मू-कश्मीरमध्ये उगम पावणाऱ्या चिनाब नदीचा प्रवाह पाकिस्तानमध्ये कमी झाल्याचे उपग्रह चित्रांमधून दिसून येते. सियालकोटजवळ चिनाब नदीचा खळखळाट थांबल्याने स्थानिक शेती, जलपुरवठा आणि पर्यावरणीय संतुलनावर मोठा परिणाम होऊ शकतो.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : पाकिस्तानच्या संरक्षणमंत्र्यांच्या ‘डर्टी वर्क’च्या विधानावर अमेरिकेची प्रतिक्रिया; पाक आता जागतिक पातळीवर अडचणीत
सध्या ज्या उपग्रह चित्रांचा संदर्भ दिला जात आहे, त्यानुसार चिनाब नदीचा प्रवाह अत्यंत मर्यादित झाला आहे, काही ठिकाणी तर संपूर्णपणे थांबला आहे. पाकिस्तानमध्ये यामुळे जलसंकट अधिक तीव्र झाले आहे. सिंधू पाणी करारात भारताने नद्यांवरील काही नियंत्रण राखले असून, भारताला पूर्व नद्यांवरील जलप्रवाह रोखण्याचा अधिकार आहे. या पार्श्वभूमीवर पाकिस्तानमधील काही राजकीय नेते आणि लष्करी अधिकाऱ्यांनी हे युद्धाचे निमित्त ठरू शकते, अशी भीती व्यक्त केली आहे. भारताने पाण्याचा प्रवाह अडवल्यास, पाकिस्तानमध्ये अन्नधान्य टंचाई आणि सामाजिक असंतोष वाढू शकतो, असे विश्लेषकांचे मत आहे.
#Satellite images don’t lie—Chenab near Sialkot is nearly dry. #India hasn’t broken the Indus Treaty but is using every legal right to harness OUR waters first. Strategic sovereignty in action. pic.twitter.com/W2FkZVYeTg
— Yamini Patel (@yamini96_) April 30, 2025
credit : social media
हल्ल्यानंतर पंतप्रधान मोदींनी सुरक्षा यंत्रणांशी सातत्याने बैठक घेतल्या. त्यानंतर भारतीय लष्कराला “पूर्ण स्वातंत्र्य” देण्यात आले, म्हणजेच कुठलीही कारवाई करण्यासाठी त्यांना स्वतंत्र अधिकार मिळाले आहेत. त्यामुळे केवळ जलनीतीच नव्हे, तर लष्करी पातळीवरही भारत सज्ज आहे, हे जगजाहीर झाले आहे. भारताच्या या धोरणांमुळे पाकिस्तानवर दोन स्तरांवर दबाव निर्माण झाला आहे – एक आर्थिक व सामाजिक आणि दुसरा सामरिक. पाकिस्तानने यावर प्रतिक्रिया दिली नसली तरी त्यांची चिंता उघड आहे.
या घडामोडींची दखल आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही घेतली जात आहे. इराण, अमेरिका, संयुक्त राष्ट्र यांसारख्या प्रमुख राष्ट्रांनी दोन्ही देशांना संयम ठेवण्याचे आवाहन केले आहे. सध्या याप्रकरणी कोणताही युद्धजन्य प्रकार उद्भवू नये, यासाठी कूटनीतिक चर्चा आणि संवाद आवश्यक असल्याचे जागतिक समुदाय मानतो.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘पाकिस्तानी सेना बाबरी मशिदीची पहिली वीट रचेल… ‘ बिलावल भुट्टोनंतर पाकिस्तानच्या आणखी एका खासदाराने गरळ ओकली
भारताने गोळी न झाडता जलनीतीद्वारे पाकिस्तानला अडचणीत टाकले आहे. उपग्रह प्रतिमांमधून दिसणाऱ्या चिनाब नदीच्या कोरड्या प्रवाहाने या धोरणाचा यशस्वी परिणाम सिद्ध केला आहे. यामुळे पाकिस्तानमध्ये वाढत्या जलटंचाईची समस्या निर्माण झाली असून, भविष्यात या संघर्षाचा केंद्रबिंदू “पाणी” ठरू शकतो, अशी शक्यता तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत. भारत-पाक संबंधांमध्ये पाण्याचे राजकारण नव्या संघर्षाची नांदी ठरते का, याकडे आता संपूर्ण जगाचे लक्ष लागले आहे.