UPI Digital Payment: भारत बनतोय कॅशलेस! ऑनलाइन पेमेंट मध्ये 33% वाढ; तर 3 महिन्यांत तब्बल 'इतका' अब्ज व्यवहार (photo-social media)
UPI Digital Payment: भारतात डिजिटल दररोजच्या खरेदीसाठी, विशेषतः स्टोअरमध्ये, त्यांचा वापर वाढत्या प्रमाणात करत आहेत. जुलै ते सप्टेंबर दरम्यान, यूपीआय (युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस) द्वारे ५९.३३ अब्ज व्यवहार प्रक्रिया करण्यात आले, जे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत ३३.५ टक्के वाढ आहे. या कालावधीत एकूण ७४.८४ लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार प्रक्रिया करण्यात आले, जे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत २१ टक्के वाढ आहे. ही वाढ देशात डिजिटल पेमेंटच्या जलद वाढीचे प्रतिबिंब आहे. वर्ल्डलाइन इंडियाच्या अहवालानुसार, भारतात आता ७०९ दशलक्ष सक्रिय यूपीआय क्यूआर कोड आहेत.
जुलै २०२४ पासून ही संख्या २१ टक्क्यांनी वाढली आहे. या क्यूआर कोडचा वापर आता किराणा दुकाने, फार्मसी, बस आणि रेल्वे स्थानके आणि गावांमध्ये पोहोचला आहे. पीओएस मशीनची संख्या देखील वाढली या अहवालानुसार, स्टोअरमध्ये पेमेंट करण्यासाठी यूपीआयचा वापर वाढत्या प्रमाणात होत आहे (पीरएम). भौतिक दुकानांमधील व्यवहार ३५ टक्क्यांनी वाढून ३७.४६ अब्ज व्यवहारांवर पोहोचले आहेत. व्यक्ती-ते-व्यक्ती व्यवहार (पी२पी) २९ टक्क्यांनी वाढून २१.६५ अब्ज व्यवहारांवर पोहोचले आहेत. तथापि, जर आपण सरासरी व्यवहार रक्कम पाहिली तर ती १,३६३ वरून कमी होऊन १,२६२ झाली याचा अर्थ असा की लोक आता अन्न, प्रवास, औषधे आणि इतर दैनंदिन वस्तूंसारख्या खरेदीसाठी यूपीआयचा वापर अधिक करत आहेत.
हेही वाचा: EPFO Employee Benefits: EPFO खातेदारांसाठी खुशखबर! ATM आणि UPI द्वारे काढता येणार पैसे
अहवालात असे म्हटले आहे की, भारतात पॉइंट ऑफ सेल मशीनची संख्या देखील वाढली आहे. या मशीन आता ३५ टक्क्यांनी वाढून १.२१२ कोटी झाल्या आहेत. तथापि, भारत क्यूआरची संख्या थोडी कमी झाली आहे, कारण लोक आता यूपीआय क्यूआरकोड अधिक वापरत आहेत. याव्यतिरिक्त, क्रेडिट कार्ड आणि डेबिट कार्ड व्यवहारांमध्ये बदल झाला आहे. क्रेडिट कार्ड व्यवहार २६ टक्क्यांनी वाढले आहेत. मोबाइल आणि टॅप-आधारित पेमेंट्स देखील वेगाने वाढत आहेत. विशेषतः शहरांमध्ये आणि मेट्रो आणि टॅक्सीसारख्या सेवांसाठी, लोक कार्ड स्वाइप न करता मोबाइल पेमेंट करण्यास प्राधान्य देत आहेत. भविष्यात भारतात यूपीआयचा वापर आणखी वाढण्याची अपेक्षा आहे.
अहवालानुसार, २०२५ च्या अखेरीस आणि २०२६ च्या सुरुवातीस इंटरऑपरेबल क्यूआर कोड मोठ्या प्रमाणात स्वीकारले जातील, ज्यामुळे लोक पेट्रोल पंप, रुग्णालये, सार्वजनिक सेवा आणि एकाच क्यूआर कोडने प्रवास करू शकतील, वर्ल्डलाइनला इंटरऑपरेबल क्यूआर पेमेंटची वाढती लोकप्रियता आणि येणा-या क्रेडिट-ऑन-यूपीआय वैशिष्ट्यासह सतत वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. येत्या तिमाहीत डिजिटल पेमेंट लैंडस्केपचा विस्तार होण्याची अपेक्षा आहे, जो अर्ध-शहरी आणि ग्रामीण भागात वाढल्या डिजिटल प्रवेशामुळे प्रेरित आहे. हे चालू डिजिटल पेमेंट परिवर्तन आर्थिक समावेशनाला प्रोत्साहन देऊन, ई-कॉमर्सला चालना देऊन आणि व्यवहार कार्यक्षमता सुधारून भारतीय अर्थव्यवस्थेवर लक्षणीय परिणाम करते.
