फोटो सौजन्य - Social Media
गेल्या काही वर्षांत कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence – AI) क्षेत्रात झपाट्याने प्रगती झाली आहे. यामुळे औद्योगिक, शैक्षणिक आणि व्यावसायिक पातळीवर मोठ्या प्रमाणावर बदल घडून आले आहेत. पूर्वी तासन्‌तास मेहनत घेणारी कामे आता काही मिनिटांत किंवा अगदी काही सेकंदांत पूर्ण होत आहेत. त्यामुळे अनेक नोकऱ्या आणि कौशल्यांवर एआयचा थेट परिणाम होत असल्याचे स्पष्ट दिसते. मात्र, या तंत्रज्ञानाच्या वेगवान बदलाच्या काळात एक मानवी गुणधर्म असा आहे जो कधीही कालबाह्य होणार नाही, असे मत झेरोधाचे संस्थापक आणि सीईओ नितीन कामथ यांनी व्यक्त केले आहे. ते कौशल्य म्हणजे मानवी कुतूहल (Curiosity).
कामथ हे सोशल मीडियावर नेहमीच आपली मते स्पष्टपणे मांडत असतात. नुकत्याच त्यांनी ‘एक्स’ (माजी ट्विटर) वर एक पोस्ट शेअर केली. या पोस्टमध्ये त्यांनी लिहिले “कुतूहल. मला वाटते की प्रत्येकामध्ये उत्सुक राहण्याची क्षमता असली पाहिजे. एआयच्या जगात उत्सुक लोकांनाच खरा फायदा होईल.”
यासंदर्भात कामथ यांनी आपल्या कंपनीतील एका कर्मचाऱ्यासोबतचा संवादही सांगितला. त्या कर्मचाऱ्याने विचारले होते की, एआय इतक्या वेगाने प्रगत होत असताना आणि गुंतागुंतीची कामे अगदी काही क्षणांत पूर्ण करत असताना असे कोणते कौशल्य आहे जे एआय कधीच घेऊ शकणार नाही? या प्रश्नाला कामथ यांनी एका शब्दात उत्तर दिले “कुतूहल.”
त्यांच्या मते, कुतूहल हे केवळ स्वतःच्या कामापुरते मर्यादित राहू नये. व्यक्तीने आपल्या आजूबाजूच्या वातावरणाबद्दल, प्रक्रियांबद्दल, इतर लोक काय करत आहेत याबद्दल आणि त्यांच्या समस्यांबद्दलही उत्सुकता बाळगली पाहिजे. हीच उत्सुकता नवीन कल्पना शोधायला, प्रश्न विचारायला आणि नवे उपाय शोधायला प्रवृत्त करते. परिणामी, व्यक्ती केवळ स्वतःच्या नव्हे तर इतरांच्या समस्याही सोडवू शकते.
कामथ यांच्या मते, शिकण्याची, शोध घेण्याची आणि सतत प्रयोग करण्याची इच्छा हीच खरी ताकद आहे. तंत्रज्ञान कितीही झपाट्याने प्रगती करत असले तरी मानवी कुतूहल, ज्ञान मिळवण्याची धडपड आणि समस्यांकडे वेगळ्या दृष्टिकोनातून पाहण्याची वृत्ती ही यंत्रमानवांकडे कधीच असू शकत नाही. मशीन कितीही हुशार झाले तरी मानवी मनातील नवीनतेची ओढ, गोष्टी शोधण्याची वृत्ती आणि चुकांमधून शिकण्याची क्षमता त्यांच्यात येऊ शकत नाही.
कामथ यांचा विश्वास आहे की, भविष्यात जे लोक उत्सुक राहतील, नवीन गोष्टी समजून घेण्याचा प्रयत्न करतील आणि आव्हानांना सामोरे जात प्रयोगशीलतेने काम करतील, त्यांनाच एआयच्या जगात खरा लाभ होईल. त्यामुळे कुतूहल ही केवळ एक सवय नसून सतत प्रगतीकडे नेणारे आणि भविष्यातील बदलांना समर्थपणे सामोरे जाण्यास सक्षम करणारे कौशल्य आहे.
