International Day of Peace : ‘No War, Only Peace’; युद्धाच्या गडद अंधारातून शांततेकडे घेऊन जाणारा एक सोनेरी प्रकाश

International Day of Peace : दरवर्षी 21 सप्टेंबर रोजी आंतरराष्ट्रीय शांतता दिन साजरा केला जातो, हा दिवस जगभरात शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी खूप खास आहे, या दिवसाशी संबंधित प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेऊया.

• दरवर्षी २१ सप्टेंबर रोजी आंतरराष्ट्रीय शांतता दिन साजरा केला जातो, ज्याचा उद्देश जगभरात शांतता, अहिंसा आणि ऐक्याचा संदेश पोहोचवणे आहे.

• १९८१ मध्ये संयुक्त राष्ट्र महासभेने या दिवसाची स्थापना केली आणि १९८२ पासून तो अधिकृतपणे साजरा होऊ लागला.

• या दिवशी विविध देशांमध्ये शाळा, महाविद्यालये, संस्था आणि समुदायांतून शांततेचे उपक्रम, प्रार्थना व चर्चासत्रे आयोजित केली जातात.

International Day of Peace 2025 : आपल्या दैनंदिन जीवनात आपण नेहमीच संघर्ष, हिंसा आणि अस्वस्थतेच्या बातम्या ऐकत असतो. पण या गोंधळामध्ये एक असा दिवस आहे जो आपल्याला थांबून विचार करायला भाग पाडतो जगाला शांततेची किती गरज आहे? हाच दिवस म्हणजे आंतरराष्ट्रीय शांतता दिन. दरवर्षी २१ सप्टेंबर रोजी साजरा केला जाणारा हा दिवस संपूर्ण मानवजातीला शांततेची, एकतेची आणि अहिंसेची जाणीव करून देतो.

 या दिवसाची स्थापना कधी आणि कशी झाली?

आंतरराष्ट्रीय शांतता दिनाची संकल्पना संयुक्त राष्ट्र महासभेने १९८१ मध्ये मांडली. त्या वेळी जग शीतयुद्धाच्या सावटाखाली होते, विविध देशांत अस्थिरता होती आणि अण्वस्त्रांच्या भीतीने सामान्य माणूस त्रस्त झाला होता. अशा काळात जागतिक नेत्यांनी ठरवले की, किमान एक दिवस असा असावा जो केवळ शांततेसाठी समर्पित असेल. १९८२ पासून हा दिवस प्रत्यक्षात साजरा होऊ लागला. सुरुवातीला त्याचा उद्देश फक्त युद्धविराम आणि हिंसाचार थांबवणे एवढाच होता. पण वर्षानुवर्षे त्याचे महत्त्व वाढत गेले आणि आता तो जागतिक ऐक्याचा दिवस मानला जातो.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : H1-B शिवाय गूगलही अस्तित्वात राहणार नाही,अमेरिकेचे ‘secret weapon’; मिचियो काकू यांची भविष्यवाणी VIRAL

 या दिवसामागचा खरा उद्देश काय आहे?

शांतता ही केवळ युद्ध नसणे एवढीच मर्यादित संकल्पना नाही. शांतता म्हणजे लोकांमध्ये संवाद वाढवणे, एकमेकांना समजून घेणे, मतभेद शांततेने मिटवणे आणि समाजात सद्भावना निर्माण करणे.

आंतरराष्ट्रीय शांतता दिनाचा उद्देश म्हणजे

• लोकांना अहिंसा आणि सहिष्णुता शिकवणे,

• समाजात ऐक्य आणि परस्पर आदराची भावना रुजवणे,

• जागतिक संघर्ष कमी करण्यासाठी सामूहिक प्रयत्न करणे.

संयुक्त राष्ट्र हेही नेहमी सांगते की, शांतता ही फक्त सरकारे किंवा आंतरराष्ट्रीय संस्था निर्माण करत नाहीत. ती प्रत्येक व्यक्ती आपल्या दैनंदिन वर्तनातून निर्माण करते.

दरवर्षी ठरते एक वेगळी थीम

आंतरराष्ट्रीय शांतता दिनाची खासियत म्हणजे दरवर्षी ठरवली जाणारी एक वेगळी थीम. ही थीम त्या काळातील जागतिक प्रश्नांवर आधारित असते.
कधी “शांतता निर्माण करणे” अशी थीम असते, तर कधी “हवामान बदल आणि शांतता” यावर भर दिला जातो. अशा थीममुळे शांततेच्या संकल्पनेला नवी दिशा मिळते आणि समाजाला विचार करायला भाग पाडले जाते.

 हा दिवस कसा साजरा केला जातो?

जगभरातील देश या दिवसाचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी विविध कार्यक्रम आयोजित करतात.

• शाळा-महाविद्यालयांत निबंध स्पर्धा, चित्रकला स्पर्धा, शांततेवर भाषणे आयोजित केली जातात.

• अनेक ठिकाणी शांतता रॅली काढल्या जातात, जिथे लोक एकत्र चालत शांततेचा संदेश देतात.

• ध्यानधारणा व सामूहिक प्रार्थना घेऊन मन:शांतीचा अनुभव घेतला जातो.

• संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या मुख्यालयात विशेष शांतता घंटा वाजवली जाते, जी जपानने भेट दिलेली आहे. ही घंटा जगाला स्मरण करून देते की हिंसाचार थांबवून शांतता प्रस्थापित करणे आवश्यक आहे.

भारतामध्येही अनेक शाळा, महाविद्यालये आणि सामाजिक संस्था या दिवशी कार्यक्रम आयोजित करतात. गांधीजींच्या विचारांचा आधार घेऊन तरुणांना अहिंसेचे महत्त्व समजावले जाते.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : La Nina च्या पुनरागमनाने खळबळ; मुसळधार पावसानंतर आता थंडी दाखवणार रौद्र रूप, हवामानशास्त्रज्ञांचा इशारा

 या दिवसाचे आजच्या काळातील महत्त्व

आज जगात युद्ध, दहशतवाद, सामाजिक असमानता, धार्मिक मतभेद अशा अनेक आव्हानांनी मानवजातीला घेरले आहे. अशा परिस्थितीत आंतरराष्ट्रीय शांतता दिन फक्त औपचारिक साजरा करण्यापुरता न राहता तो प्रत्यक्षात जगण्याची गरज बनला आहे.

• तो आपल्याला आठवण करून देतो की खऱ्या प्रगतीसाठी शांतता अत्यावश्यक आहे.

• तो तरुण पिढीला शिकवतो की, विकास आणि विनाश यातील निवड शांततेतच दडलेली आहे.

• तो प्रत्येकाला आपले विचार, कृती आणि वर्तन यांचा आढावा घेण्याची संधी देतो.

 प्रत्येक व्यक्तीची भूमिका

शांतता निर्माण करणे ही फक्त सरकारांची जबाबदारी नाही.

• आपण जर भांडणाऐवजी संवाद निवडला,

• मतभेदाऐवजी सामंजस्य निवडले,

• द्वेषाऐवजी प्रेम निवडले,

तर प्रत्येक घर, प्रत्येक समाज, प्रत्येक देश आणि अखेरचे जग शांततेने नांदू शकते.

आंतरराष्ट्रीय शांतता दिन आपल्याला हेच शिकवतो की शांतता ही स्वप्न नसून प्रत्यक्षात आणता येणारी वास्तवता आहे  पण त्यासाठी प्रत्येकाने पाऊल उचलायला हवे. २१ सप्टेंबर हा दिवस फक्त कॅलेंडरवरील एक तारीख नाही. तो मानवजातीसाठी एक आठवण आहे की युद्ध, दहशतवाद किंवा हिंसा यापेक्षा मोठे शस्त्र म्हणजे शांतता, अहिंसा आणि एकता आहे. प्रत्येक वर्षी या दिवशी आपण एकमेकांना सांगतो “शांतता शक्य आहे, जर आपण सर्वजण तिच्यासाठी कटिबद्ध झालो तर!”