नोबेल पारितोषिक विजेते, भारतरत्न सी.व्ही. रमण यांची पुण्यतिथी; जाणून घ्या 21 नोव्हेंबरचा इतिहास

सी.व्ही. रमण हे एक भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ होते. त्यांनी १९२८ मध्ये 'रमण प्रभाव'चा शोध लावला. या शोधासाठी त्यांना १९३० मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले.

सर चंद्रशेखर वेंकटरमन अर्थात सी.व्ही. रमण हे एक भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ होते. त्यांनी १९२८ मध्ये ‘रमण प्रभाव’ (Raman Effect) चा शोध लावला. या शोधासाठी त्यांना १९३० मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले. त्यांनी प्रकाशाच्या विकिरणावर केलेल्या कामातून पदार्थ आणि प्रकाशातील संबंध उलगडला. नी वयाच्या १२ व्या वर्षी मॅट्रिक उत्तीर्ण केले आणि मद्रास विद्यापीठातून शिक्षण घेतले. १९३० मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले, ज्यामुळे ते नोबेल पुरस्कार जिंकणारे पहिले भारतीय ठरले. त्यांच्या रमण प्रभावाच्या शोधाच्या निमित्ताने, भारतात २८ फेब्रुवारी हा दिवस ‘राष्ट्रीय विज्ञान दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. १९५४ मध्ये त्यांना भारतरत्न या सर्वोच्च भारतीय पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. आजच्या दिवशी 1970 साली सी व्ही रमण यांनी जगाचा निरोप घेतला.

 

21 नोव्हेंबर रोजी देशाच्या आणि जगाच्या इतिहासामध्ये घडलेल्या महत्त्वपूर्ण घटना

• 1877: थॉमस एडिसनने फोनोग्राफच्या शोधाची घोषणा केली.
• 1905: अल्बर्ट आइन्स्टाईनचा वस्तुमान-ऊर्जा समतुल्य सूत्र, E = mc², ॲनालेन डेर फिजिक जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला.
• 1911: लंडनमधील महिलांनी संसदेच्या निवडणुकीसाठी उभे राहण्यासाठी आणि मतदानाचा हक्क मिळवण्यासाठी काढलेल्या मोर्चावर पोलिसांनी लाठीचार्ज केला.
• 1942: राजा नेने दिग्दर्शित प्रभात हा चित्रपट मुंबईत प्रदर्शित झाला.
• 1955: संयुक्त महाराष्ट्राचा लढा पुकारला.
• 1962: यशवंतराव चव्हाण यांची भारताचे संरक्षण मंत्री म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
• 1962: भारत-चीन युद्ध – 19 नोव्हेंबर रोजी भारतीय भूभागावर आक्रमण करणाऱ्या चीनने घोषित केलेला एकतर्फी युद्धविराम लागू झाला.
• 1971: बांगलादेश मुक्ती युद्धादरम्यान गरीबपूरच्या लढाईत भारतीय हवाई दलाची पाकिस्तानी सैन्याशी पहिली चकमक. पाकिस्तानचा सर्वसमावेशक पराभव झाला.
• 1962 : दक्षिण कोरियाने नवीन संविधान स्वीकारले.
• 2002: NATO ने बल्गेरिया, एस्टोनिया, लाटविया, लिथुआनिया, रोमानिया, स्लोव्हाकिया आणि स्लोव्हेनियाला सदस्य होण्यासाठी आमंत्रित केले.
• 2004: युक्रेनियन अध्यक्षीय निवडणुकीची दुसरी फेरी आयोजित केली गेली, ज्यामुळे निवडणुकीच्या अखंडतेबद्दल व्यापक निषेध आणि वाद निर्माण झाला.
• 2017: रॉबर्ट मुगाबे यांनी झिम्बाब्वेच्या सदतीस वर्षांच्या कार्यकाळानंतर औपचारिकपणे अध्यक्षपदाचा राजीनामा दिला.

नवराष्ट्र विशेष लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा

21 नोव्हेंबर रोजी जन्म दिनविशेष

• 1694: ‘व्हॉल्तेर’ – फ्रेंच तत्त्वज्ञानी यांचा जन्म. (मृत्यू: 30 मे 1778)
• 1899: ‘हरेकृष्णा महाबत’ – ओडिशाचे पहिले मुख्यमंत्री यांचा जन्म. (मृत्यू: 2 जानेवारी 1987)
• 1910: ‘छ्यान चोंग्शू’ – चीनी भाषेतील लेखक यांचा जन्म.
• 1926: ‘प्रेम नाथ’ – हिंदी चित्रपटात नायक व खलनायकाच्या भूमिका गाजवणारे अभिनेते यांचा जन्म. (मृत्यू: 3 नोव्हेंबर 1992)
• 1927: ‘शं. ना. नवरे’ – नाटककार यांचा जन्म. (मृत्यू: 25 सप्टेंबर 2013)
• 1941: ‘आनंदीबेन पटेल’ – भारतीय राजकारणी आणि उत्तर प्रदेशच्या राज्यपाल यांचा जन्म.
• 1987: ‘ईशा करवडे’ – भारतीय बुद्धीबळपटू यांचा जन्म

राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा

२१ नोव्हेंबर रोजी मृत्यू दिनविशेष

• 1908: ‘सत्येंद्रनाथ बोस’ – देशभक्त यांना अलीपूर कारागृहात फाशी.
• 1963: ‘चिंतामण विनायक जोशी’ – प्रसिद्ध विनोदी लेखक यांचे निधन. (जन्म: 19 जानेवारी 1892)
• 1970: ‘सर चंद्रशेखर व्यंकटरमण’ – नोबेल पारितोषिक विजेते भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ यांचे निधन. (जन्म:7 नोव्हेंबर 1888)
• 1996: ‘डॉ. मोहम्मद अब्दूस सलाम’ – भौतिकशास्त्रज्ञ, नोबेल पारितोषिक विजेते एकमेव पाकिस्तानी यांचे निधन. (जन्म: 29 जानेवारी 1926)
• 1997: ‘आचार्य बाळाराव सावरकर’ – यांचे निधन.
• 2015: ‘अमीन फहीम’ – भारतीय-पाकिस्तानी कवी आणि राजकारणी यांचे निधन. (जन्म: 4 ऑगस्ट 1939)