Babri Demolition 32 Years: बाबरी मशिद विध्वंसाचे 32 वर्षे; वाचा, 6 डिसेंबर 1992 काय झालं होतं?

30 ऑक्टोबर रोजी अयोध्येत 5 कारसेवकांचा मृत्यू झाल्यानंतर देशभरातून हजारो कारसेवक अयोध्येला पोहोचू लागले होते. या काळात संपूर्ण देशात वातावरण चांगलेच तापले होते.

बाबरी मशिद विध्वंसाचा आज 32 वा वर्धापनदिन आहे. बरोबर 32 वर्षांपूर्वी 6 डिसेंबर 1992 रोजी कारसेवकांच्या जमावाने बाबरी विध्वंसाची वादग्रस्त इमारत उद्ध्वस्त केली होती. त्याचवेळी काही लोक 6 डिसेंबर हा दिवस शौर्य दिन म्हणून तर काही जण काळा दिवस म्हणून साजरा करतात. बाबरी विध्वंसामुळे अयोध्येत बराच काळ तणाव होता. अयोध्येत घडलेल्या या घटनेची इतिहासात ठळकपणे नोंद आहे.  राम मंदिराच्या प्रतिकात्मक पायाभरणीसाठी जमलेल्या कारसेवकांच्या जमावाने बाबरी विध्वंसाची वादग्रस्त रचना पूर्णपणे उद्ध्वस्त केली. या घटनेनंतर देशातील अनेक भागात जातीय दंगली उसळल्या ज्यात मोठ्या प्रमाणात जीवित व वित्तहानी झाली.

5 डिसेंबर 1992 च्या सकाळपासून कारसेवक अयोध्येतील वादग्रस्त इमारतीजवळ पोहोचू लागले. त्यावेळी सर्वोच्च न्यायालयाने वादग्रस्त वास्तूसमोर केवळ भजन-कीर्तन करण्यास परवानगी दिली होती.  मात्र दुसऱ्या दिवशी सकाळी म्हणजे 6 डिसेंबर रोजी जमावाने संतप्त होऊन बाबरी मशिदीचा वादग्रस्त वास्तू पाडून टाकली. त्यावेळी दीड लाखांहून अधिक कारसेवक तेथे उपस्थित होते, असे सांगण्यात येते. दीड लाख कारसेवक ‘एक धक्का दो, बाबरी मशीद पाडा’चा नारा देत 16व्या शतकातील ही मशीद पाडत होते. 1990 च्या सुमारास उदयास आलेल्या राम मंदिर आंदोलनाचा हा सर्वात मोठा परिणाम होता. हे आंदोलन संघ परिवाराने पुढे नेले आणि भाजप आणि विहिंपचे नेते या संपूर्ण आंदोलनाचे नेतृत्व करत होते.

बाबरी विध्वंसाच्या वादग्रस्त वास्तूला भेट देण्यासाठी कारसेवकांची रॅली काढण्यात आली होती.  रॅलीच्या आयोजकांनी भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाने मशिदीचे कोणतेही नुकसान न करण्याच्या आश्वासनावर परवानगी दिली होती. 6 डिसेंबर 1992 रोजी सुमारे दीड लाख कारसेवकांच्या या रॅलीत सर्वोच्च न्यायालयाच्या आदेशानंतरही या जमावाने वादग्रस्त वास्तू उद्ध्वस्त केली. यानंतर देशभरात दंगली सुरू झाल्या आणि या दंगलींमध्ये 2000 हून अधिक लोक मारले गेल्याचा आकडा समोर आला.

 शेतकरी बॅरिकेडवर चढले, पोलिसांनी अश्रुधुराच्या नळकांड्या फोडल्या; शंभू बॉर्डरवर शेतकर्‍यांचा पुन्हा

मशिद पाडण्याची पार्श्वभूमी

80 च्या दशकाच्या अखेरीस आणि 90 च्या दशकाच्या सुरूवातीस रामजन्मभूमीची ज्योत देशात जागृत झाली होती. हा तो काळ होता जेव्हा देशभरातील कारसेवक, ऋषी-संत राम मंदिराच्या उभारणीसाठी अयोध्येकडे कूच करत होते. राज्यात मुलायमसिंह यादव यांचे सरकार होते आणि तो दिवस होता 30 ऑक्टोबर 1990. भाविकांच्या प्रचंड गर्दीमुळे अयोध्येत कर्फ्यू लागू करण्यात आला होता. त्यामुळे कारसेवक आणि भाविकांना अयोध्येत जाण्यापासून रोखले जात आहे. वादग्रस्त वास्तूच्या सुमारे एक किलोमीटरहून अधिक परिसरात पोलिसांनी बंदोबस्त ठेवला होता. दरम्यान, वादग्रस्त वास्तूकडे जाणाऱ्या काही कारसेवकांवर पोलिसांनी गोळीबार केला आणि 5 कारसेवकांचा जागीच मृत्यू झाला.

 मुलायम सरकारचा कारसेवकांवर गोळीबार

30 ऑक्टोबर रोजी अयोध्येत 5 कारसेवकांचा मृत्यू झाल्यानंतर देशभरातून हजारो कारसेवक अयोध्येला पोहोचू लागले होते. या काळात संपूर्ण देशात वातावरण चांगलेच तापले होते. अयोध्येतील हनुमान गढी येथे हजारो कारसेवक पोहोचले होते. यावेळी अशोक सिंघल, उमा भारती, स्वामी वामदेवी यांसारखे मोठे हिंदुत्ववादी नेते विविध दिशांमधून हजारो कारसेवकांसह हनुमान गढीकडे जात होते. वादग्रस्त वास्तूपासून हाकेच्या अंतरावर हनुमान गढी होती. २ नोव्हेंबरला सकाळी कारसेवक हनुमान गढीपासून पुढे सरकताच पोलिसांनी कारसेवकांवर गोळीबार केला. सरकारी आकडेवारीनुसार, 18 कारसेवक मारले गेले ज्यात कोलकाता येथील कोठारी बंधूंचाही समावेश आहे.

Aamir Khan: ‘सीतारे जमीन पर’ पुढच्या वर्षी होणार रिलीज, अभिनेता सनी देओल आणि मुल

गोळीबारानंतर मुलायमसिंह यादव  काय म्हणाले?

यानंतर मारलेल्या कारसेवकांचे मृतदेह रस्त्यावर ठेवून कारसेवकांनी निदर्शनेही केली. 4 नोव्हेंबर रोजी या कारसेवकांवर अंत्यसंस्कार करण्यात आले आणि कारसेवकांच्या मृतदेहाच्या अस्थी देशाच्या विविध भागात पाठवण्यात आल्या. अयोध्येत कारसेवकांवर झालेल्या गोळीबारानंतर अनेक वर्षांनी मुलायमसिंग यादव यांना माध्यमांनी याबाबत प्रश्न विचारला असता मुलायमसिंह यादव यांनी त्यांच्याकडे दुसरा कोणताही पर्याय शिल्लक नसल्याचे सांगितले होते. देशाच्या एकात्मतेचा प्रश्न माझ्यासमोर होता. भाजपवाल्यांनी 11 लाख कारसेवकांचा जमाव अयोध्येत आणला होता. यामुळे मला कामावरून काढून टाकावे लागले आणि मला त्याचा पूर्ण पश्चाताप झाला, पण त्यावेळी माझ्याकडे दुसरा पर्याय नव्हता.

6 डिसेंबर 1992 रोजी कारसेवकांनी  वास्तू पाडली.

यानंतर देशभरातील कारसेवकांचा ताफा अयोध्येला रवाना झाला. अशी क्रांती ज्याची कोणी कल्पनाही करू शकत नाही. या कारसेवकांना रोखण्यासाठी शासकीय प्रशासनाने कोणतीही कसर सोडली नव्हती. कर्फ्यू लावण्यात आला, रस्ते बंद करण्यात आले, अयोध्येकडे जाणारी वाहने अडवण्यात आली आणि बॅरिकेड्स लावण्यात आले, पण कारसेवक शेतातून, पायवाटेने आणि गावांमधून अयोध्येत पोहोचले. 6 डिसेंबर 1992 ला तो दिवसही आला जेव्हा कारसेवकांच्या रॅलीत दीड लाखांहून अधिक जनसमुदाय सहभागी झाला होता. यानंतर जमाव वादग्रस्त वास्तूजवळ पोहोचताच ते अनियंत्रित झाले आणि काही वेळातच या जमावाने वादग्रस्त बाबरी वास्तू उद्ध्वस्त केली.