आदिवासी क्रांतिकारक बिरसा मुंडा यांचा कारावासात संशयास्पद मृत्यू; जाणून घ्या 09 जूनचा इतिहास

ब्रिटीश साम्राज्याच्या नाकी नऊ आणणारे आणि आदिवासी समाजाचे प्रश्न प्रकर्षाने मांडणारे बिरसा मुंडा हे त्यांच्या क्रांतिकारी कार्यासाठी ओळखले जातात.

आदिवासी समाजातील महत्त्वपूर्ण व्यक्तीमत्त्व आणि क्रांतीकारक म्हणून बिरसा मुंडा यांची ओळख आहे. १८८६ ते १८९० या काळात चैबासा येथे वास्तव्य होते.  यावेळी त्यांच्या वडिलांचे जबरदस्तीने केलेल्या धर्मांतराचा त्यांच्या मनावर दीर्घकालीन प्रभाव पडला. यानंतर त्यांनी क्रांतिकारक म्हणून ब्रिटीशांविरोधात आवाज उठवला. झारखंडमधील मुंडा जमातीचे होते आणि त्यांनी ब्रिटिशांविरुद्ध ‘उलगुलान’ नावाचे एक मोठे आंदोलन उभारले होते. त्यांनी बिरसैत नावाचा नवा धर्म सुरु केला. बिरसा मुंडा यांच्यावर इंग्रज सरकारने विद्रोहीचे दमन करण्यासाठी 3 फेब्रुवारी 1900 अटक केली. तुरुंगामध्येच 9 जुन 1900 रोजी रहस्यमयरित्या त्यांचा मृत्यु झाला.

09 जून रोजी देशाच्या आणि जगाच्या इतिहासामध्ये घडलेल्या महत्त्वपूर्ण घटना

• 68 :68 : रोमन सम्राट नीरोने आत्महत्या केली.
• 1665 : मिर्झाराजे जयसिंग आणि छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्यात पुरंदरचा तह झाला.
• 1696 : तामिळनाडुतील जिंजी किल्ल्यावर, छत्रपती राजाराम आणि महाराणी ताराबाई यांना पुत्ररत्‍न झाले. मुलाचे नाव शिवाजी असे ठेवले.
• 1700 : दख्खन स्वारीवर असलेल्या औरंगजेबाने सज्जनगड जिंकला.
• 1866 : अलाहाबाद उच्च न्यायालयाची स्थापना.
• 1900 : भारतीय स्वातंत्र्यसैनिक बिरसा मुंडा यांचे ब्रिटिशांच्या तुरुंगात निधन झाले.
• 1923 : बल्गेरियात लष्करी उठाव झाला.
• 1931 : रॉबर्ट गोडार्ड या शास्त्रज्ञाला अवकाश प्रक्षेपणासाठी वापरल्या जाणाऱ्या रॉकेटचे पेटंट मिळाले.
• 1934 : डोनाल्ड डक प्रथम द वाईज लिटल मुर्नमध्ये दिसले.
• 1935 : एडविन आर्मस्ट्राँगने पहिल्यांदा एफ.एम. लहरींचे प्रसारण केले.
• 1946 : राजे भूमिबोल अतुल्यतेज थायलंडच्या राजसिंहासनावर विराजमान झाले. हे कोणत्याही देशावर सर्वाधिक काळ राज्य करणारे राजे आहेत.
• 1964 : लाल बहादूर शास्त्री यांनी भारताचे दुसरे पंतप्रधान म्हणून पदभार स्वीकारला.
• 1970 : ॲनामे हेस, एलिझाबेथ पी. हॉइसिंग्टन या अमेरिकन सैन्यातील पहिल्या महिला जनरल बनल्या.
• 1974 : सोव्हिएत रशिया आणि पोर्तुगाल यांच्यात राजनैतिक संबंध पुन्हा प्रस्थापित झाले.
• 1975 : 1975 : हाऊस ऑफ कॉमन्सच्या कामकाजाचे ब्रिटनमधील दूरदर्शनवर थेट प्रक्षेपण करण्यात आले.
• 1997 : रशियन बनावटीचे सुखोई-30K विमान भारतीय हवाई दलात सामील झाले.
• 2001 : भारताच्या लिएंडर पेस आणि महेश भूपती यांनी फ्रेंच ओपनमध्ये पुरुष दुहेरीचे विजेतेपद पटकावले.
• 2004 : कॅसिनी-ह्युजेन्स अंतराळयान शनीचा चंद्र फोबीजवळून गेले.
• 2006 : 18व्या फिफा विश्वचषकाला म्युनिक, जर्मनी येथे सुरुवात झाली.
• 2007 : बांगलादेशातील चितगाव येथे भूस्खलनात 130 लोकांचा मृत्यू झाला.

राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा 

09 जून जन्म दिनविशेष

• 1672 : रशियाचा झार पीटर द ग्रेट (पहिला) यांचा जन्म. (मृत्यू: 8 फेब्रुवारी 1725)
• 1845 : भारताचे 36वे गव्हर्नर-जनरल गिल्बर्ट इलियट-मरे-क्यंनमॉंड यांचा जन्म. (मृत्यू: 1 मार्च 1914)
• 1897 : क्रांतिकारक रामप्रसाद बिस्मिल यांचा जन्म.
• 1912 : संगीतकार वसंत देसाई यांचा जन्म. (मृत्यू: 22 डिसेंबर 1975)
• 1931 : भारतीय लेखक व राजकारणी नंदिनी सत्पथी यांचा जन्म. (मृत्यू: 4 ऑगस्ट 2006)
• 1949 : सामाजिक कार्यकर्त्या व भारतातील पहिल्या महिला आय. पी. एस. अधिकारी किरण बेदी यांचा जन्म.
• 1977 : अभिनेत्री अमिशा पटेल यांचा जन्म.
• 1981 : इंग्लिश-भारतीय सतार वादक आणि संगीतकार अनुष्का शंकर यांचा जन्म.
• 1985 : अभिनेत्री सोनम कपूर यांचा जन्म.

नवराष्ट्र विशेष लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा 

09 जून मृत्यू दिनविशेष

• 1716 : ‘बंदा सिंग बहादूर’ – शिख सेनापती यांचे निधन. (जन्म: 16 ऑक्टोबर 1670)
• 1834 : ‘पं. विल्यम केरी’ – अर्वाचीन बंगाली व मराठी गद्यलेखनाचा पाया घालणारे धर्मप्रसारक यांचे निधन. (जन्म: 17 ऑगस्ट 1761)
• 1870 : ‘चार्ल्स डिकन्स’ – इंग्लिश कादंबरीकार व लेखक यांचे निधन. (जन्म : 7 फेब्रुवारी 18 1 2)
• 1900 : ‘बिरसा मुंडा’ – आदिवासी स्वातंत्र्यसैनिक यांचा ब्रिटिशांच्या कैदेत संशयास्पदरित्या मृत्यू. (जन्म: 15 नोव्हेंबर 1875)
• 1946 : ‘आनंद महिडोल’ तथा ‘राम (सातवा)’ – थायलँडचा राजा यांचे निधन. (जन्म: 20 सप्टेंबर 1925)
• 1988 : ‘गणेश भास्कर अभ्यंकर’ ऊर्फ ‘विवेक’ – अभिनेते यांचे निधन.
• 1993 : ‘सत्येन बोस’ – बंगाली व हिन्दी चित्रपट दिग्दर्शक व पटकथालेखक यांचे निधन. (जन्म: 22 जानेवारी 1916)
• 1995 : ‘प्रा. गोगिनेनी रंगा नायकुलू’ ऊर्फ ‘एन. जी. रंगा’ – स्वातंत्र्यसैनिक, संसदपटू, शेतकरी चळवळीतील नेते यांचे निधन.(जन्म: 7 नोव्हेंबर 1900)
• 1997 : ‘मिहिर सेन’ – इंग्लिश खाडी पोहून जाणारे पहिले भारतीय यांचे निधन.
• 2011 : ‘मकबूल फिदा हुसेन’ – चित्रकार व दिग्दर्शक यांचे निधन. (जन्म: 17 सप्टेंबर 1915)