World Day Against Cyber Censorship : सायबर सेन्सॉरशिप विरोधी जागतिक दिन: इंटरनेट स्वातंत्र्यासाठी महत्त्वाचा लढा ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
World Day Against Cyber Censorship : १२ मार्च हा दिवस जागतिक स्तरावर सायबर सेन्सॉरशिप विरोधी जागतिक दिन म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस इंटरनेटवरील सेन्सॉरशिपविरोधात जनजागृती करण्यासाठी आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याच्या अधिकारांचे रक्षण करण्यासाठी समर्पित आहे. अनेक देशांमध्ये इंटरनेटवरील माहितीवर बंधने आणली जातात, काही ठिकाणी संपूर्ण वेबसाइट्सवर बंदी घालण्यात येते, तर काही ठिकाणी विशिष्ट माहिती दडपली जाते. हा दिवस नागरिकांना त्यांच्या डिजिटल हक्कांबाबत जागरूक करण्यासाठी आणि सरकारांनी घातलेल्या निर्बंधांविरोधात आवाज उठवण्यासाठी महत्त्वाचा आहे.
सायबर सेन्सॉरशिपचा इतिहास आणि परिणाम
इंटरनेटवरील सेन्सॉरशिप ही अलीकडील काळातील मोठी समस्या आहे. १९९६ मध्ये अमेरिकेने कम्युनिकेशन्स डिसेंसी ॲक्ट संमत केला, ज्यामध्ये ‘अभद्र’ किंवा ‘आक्षेपार्ह’ सामग्री पोस्ट करणे बेकायदेशीर ठरवले गेले. तथापि, हा कायदा बहुतेक प्रमाणात असंवैधानिक ठरवण्यात आला, मात्र कलम २३० लागू राहिले. या कलमामुळे सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्स आणि इंटरनेट सेवा प्रदात्यांना त्यांच्या वापरकर्त्यांच्या कृतींसाठी जबाबदार धरले जात नाही.
यानंतर, १९९८ मध्ये चीनच्या गोल्डन शील्ड प्रकल्पाने इंटरनेटवर व्यापक नियंत्रण आणले. हा उपक्रम पुढे ग्रेट फायरवॉल ऑफ चायना या जगातील सर्वात मोठ्या ऑनलाइन सेन्सॉरशिप प्रोग्राममध्ये विकसित झाला. त्याचप्रमाणे, २०१७ मध्ये चीनने व्हर्च्युअल प्रायव्हेट नेटवर्क्स (व्ही.पी.एन.) वर निर्बंध आणण्यास सुरुवात केली, ज्यामुळे नागरिकांसाठी सेन्सॉरशिपला बायपास करणे अधिक कठीण बनले.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : युक्रेन युद्धातील विजयश्री देणारी शस्त्रे भारताकडे किती आहेत? जाणून घ्या
सायबर सेन्सॉरशिपचा जागतिक प्रभाव
सायबर सेन्सॉरशिप विरोधात लढा कसा द्यावा?
१. व्ही.पी.एन.चा वापर करा: सेन्सॉरशिप असलेल्या देशांमध्ये इंटरनेटवर मुक्त प्रवेश मिळवण्यासाठी आणि डिजिटल गोपनीयतेचे संरक्षण करण्यासाठी व्ही.पी.एन. हा एक प्रभावी उपाय आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Train Hijack: पाकिस्तान पुन्हा बरळला! ‘ट्रेन हायजॅक’ प्रकरणावरून भारतावर गंभीर आरोप; म्हणाला, ‘हे सर्व षडयंत्र… ‘
सायबर सेन्सॉरशिप विरोधाचा महत्त्व
इंटरनेट हे माहितीचा वेगवान प्रसार करणारे आणि नागरिकांना एकत्र जोडणारे शक्तिशाली साधन आहे. मात्र, सरकारे आणि मोठ्या कंपन्या डेटा संकलनाद्वारे जनतेच्या वागणुकीवर प्रभाव टाकतात. त्यामुळे, गोपनीयता आणि इंटरनेट स्वातंत्र्याचे संरक्षण करणे गरजेचे आहे. अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य हा मूलभूत हक्क असून, कोणत्याही प्रकारच्या सेन्सॉरशिपमुळे लोकशाही धोक्यात येते. त्यामुळे इंटरनेटवरील निर्बंधांविरोधात लढा देणे ही काळाची गरज आहे. १२ मार्च हा दिवस इंटरनेटवरील स्वातंत्र्याचे रक्षण करण्यासाठी आणि जागतिक स्तरावर सेन्सॉरशिपविरोधी चळवळींना बळ देण्यासाठी महत्त्वाचा ठरतो.
