युक्रेनच्या शश्त्रांमुळे बदलले युद्धतंत्र; युद्धात विजयश्री देणारी शस्त्रे भारताकडे किती आहेत? जाणून घ्या ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
कीव : रशिया-युक्रेन युद्धाला तीन वर्षे पूर्ण होत असताना, युद्धनीती आणि लष्करी रणनीतीमध्ये मोठे बदल झाले आहेत. या युद्धात पारंपरिक रणगाडे, लढाऊ विमाने आणि अवजड शस्त्रास्त्रांना मागे टाकत ड्रोन तंत्रज्ञान हे आधुनिक युद्धातील महत्त्वाचे साधन ठरले आहे. विशेषतः युक्रेनने या युद्धात ड्रोनचा अत्यंत प्रभावी वापर करत रशियन सैन्याचे मोठे नुकसान केले आहे. यामुळे संपूर्ण जगाचे लक्ष या आधुनिक शस्त्राकडे वेधले गेले असून, भारताकडे अशी किती शस्त्रे उपलब्ध आहेत, हा महत्त्वाचा प्रश्न उपस्थित झाला आहे.
ड्रोन तंत्रज्ञानाने युद्धाची व्याख्या बदलली
युद्धाच्या पहिल्या काही महिन्यांतच स्पष्ट झाले की Bayraktar TB-2 आणि कामिकाझे ड्रोन यांसारखी अत्याधुनिक, कमी खर्चिक आणि अत्यंत अचूकतेने लक्ष्य भेदणारी हवाई उपकरणे पारंपरिक लष्करी ताकदीवर मात करू शकतात. तुर्कस्तानच्या Bayraktar TB-2 ड्रोनने युक्रेनला मोठी ताकद दिली. हे ड्रोन कमी खर्चात विकसित करता येते आणि शत्रूच्या रणगाड्यांवर, लष्करी तळांवर आणि चिलखती वाहनांवर अत्यंत अचूकतेने हल्ले करू शकते. युक्रेनच्या कामिकाझे ड्रोननीही रशियन सैन्यावर मोठे आघात केले. हे ड्रोन एकप्रकारे “स्वत:ला नष्ट करणारे” म्हणजेच आत्मघाती ड्रोन असून, ते लक्ष्यावर आदळून स्वतःचा विस्फोट घडवून मोठे नुकसान करू शकतात. या ड्रोनच्या प्रभावामुळे पारंपरिक युद्धनीती आता कालबाह्य होत चालली आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : अवकाशात सापडला ‘Super Earth’; शास्त्रज्ञांनी शोधला पृथ्वीचा परक्या विश्वातील सोबती
भारताकडे किती आहेत अशा प्रकारची शस्त्रे?
भारत देखील गेल्या काही वर्षांपासून ड्रोन तंत्रज्ञानाच्या दिशेने वेगाने वाटचाल करत आहे. सध्या भारताकडे काही महत्त्वाचे लष्करी ड्रोन उपलब्ध आहेत, त्यात खालील गोष्टी महत्त्वाच्या ठरतात—
ड्रोन तंत्रज्ञान हे भविष्यातील युद्धाचे प्रमुख साधन
युक्रेन युद्धाच्या पार्श्वभूमीवर ड्रोन तंत्रज्ञानाची आवश्यकता आणि महत्त्व वाढले आहे. केवळ हल्ल्यासाठीच नव्हे, तर सीमा सुरक्षा, गुप्तचर माहिती संकलन, अतिरेक्यांविरोधातील कारवाई यासाठीही भारताने आपल्या ड्रोन क्षमतेला वाढवण्याची गरज आहे. भारताने आता स्वदेशी ड्रोन निर्मितीवर भर द्यावा, कारण भविष्यातील युद्धे पारंपरिक रणगाडे आणि विमानांऐवजी स्वयंचलित आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित ड्रोन यांच्या सहाय्याने लढली जातील.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : चीनबाहेर जन्म घेणार दलाई लामांचा उत्तराधिकारी; बीजिंगवर उभे ठाकले नवे संकट
शेवटचे विचार
युक्रेनने रशियाविरोधात ड्रोन तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर करून युद्धाचे पारंपरिक नियम बदलले आहेत. भारतानेही यापासून धडा घेत ड्रोन युद्धतंत्र विकसित करण्यावर भर द्यायला हवा. स्वदेशी ड्रोन निर्माण आणि अत्याधुनिक लष्करी तंत्रज्ञानाचा विकास हाच भारताच्या भविष्यातील सुरक्षिततेचा मार्ग ठरू शकतो.