E‑4B Doomsday plane : इराण-इस्रायल संघर्षाच्या पार्श्वभूमीवर जगभरात वाढलेल्या तणावाच्या काळात अमेरिका आणि रशियाने आपापले अत्याधुनिक आण्विक संरक्षक यंत्रणा पुन्हा एकदा कार्यरत केल्या आहेत. यामध्ये अमेरिकेचे ‘डूम्सडे प्लेन’ म्हणून ओळखले जाणारे E-4B नाईटवॉच विमान आणि रशियाचे रहस्यमय UBV-76 डूम्सडे रेडिओ स्टेशन आघाडीवर आहेत. या दोन्ही यंत्रणांचे उद्दिष्ट एकच – जगाच्या विनाशाच्या (डूम्सडे) परिस्थितीत नियंत्रण राखणे आणि शत्रूंना इशारा देणे.
E-4B ‘नाईटवॉच’ – अमेरिकेचे हवेतले युद्धकमांड सेंटर
अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या काळातील E-4B डूम्सडे प्लेन नुकतेच वॉशिंग्टनजवळील जॉइंट बेस अँड्र्यूज येथे उतरले. या विमानाचे अंतिम वापर 9/11 च्या दहशतवादी हल्ल्यावेळी झाले होते. हे विमान केवळ अणुयुद्ध, दहशतवादी संकट किंवा जागतिक आणीबाणीच्या वेळीच कार्यरत केले जाते.
E-4B नाईटवॉच हे विमान म्हणजे आकाशात उडणारे राष्ट्रीय एअरबोर्न ऑपरेशन्स सेंटर आहे. त्यात अत्याधुनिक संप्रेषण प्रणाली, ब्रिफिंग रूम, स्ट्रॅटेजिक कॉन्फरन्स रूम, कमांड सेंटर आणि विश्रांतीसाठी १८ बंक बेड्स आहेत. हे विमान लँडिंगशिवाय ३५ तास हवेत राहू शकते, आणि त्याचे इंधन हवेत भरता येते. यावरील उपकरणे अणु किंवा इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक (EMP) हल्ल्यांपासून सुरक्षित असतात.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Iran-Israel War : ‘आम्ही सर्वांचा हिशेब करू…’ इराणने इस्रायलच्या रुग्णालयावर हल्ला केल्यानंतर नेतान्याहू कडाडले
UBV-76 – रशियाचे रहस्यमय डूम्सडे रेडिओ स्टेशन
दुसरीकडे, रशियाकडे आहे एक गूढ आणि धोकादायक डूम्सडे रेडिओ स्टेशन – UBV-76. याचे स्थान निश्चितपणे ज्ञात नाही, पण रशियन लष्कर याचा वापर अत्यंत गुप्त संदेशवहनासाठी करतो. हे रेडिओ स्टेशन सतत ‘बझ’ सारखा आवाज प्रक्षिपित करत असते, आणि अचानक त्यात संख्या आणि कोडेड शब्द ऐकू येतात – जे विशेष गुप्त कारवायांचे किंवा आण्विक आदेशांचे संकेत असू शकतात.
UBV-76 हॅक होऊ शकत नाही असे मानले जाते आणि त्यावरून प्रसारित होणारे संदेश सामान्य नागरिकांना समजणे अशक्य असते. याचे वापर युक्रेन युद्धादरम्यानही दिसून आले. विशेष म्हणजे, जेव्हा याच्या ध्वनी पद्धतीत बदल होतो, तेव्हा रशियामधील लष्करी हालचालींमध्ये मोठा बदल होत असतो – असे विश्लेषकांचे म्हणणे आहे.
काय फरक आहे या दोन यंत्रणांमध्ये?
विशेषता | अमेरिकेचे E-4B नाईटवॉच | रशियाचे UBV-76 डूम्सडे रेडिओ |
---|---|---|
प्रकार | उड्डाणक्षम युद्ध नियंत्रण केंद्र | स्थिर रेडिओ प्रसारण केंद्र |
उपयोग | अणु युद्धात राष्ट्रपतीसाठी कमांड सेंटर | कोडेड आण्विक/लष्करी संदेश प्रसारण |
सुरक्षा | EMP, अणुहल्ल्यापासून संरक्षित | स्थान अज्ञात, हॅक प्रतिरोधक |
टेक्नोलॉजी | उपग्रह, हवाई कमांड, इंधन भरताना उड्डाण | रेडिओ वेव्ह आधारित संदेश |
सक्रियता | गंभीर आणीबाणीच्या काळात | सतत चालू, गुप्त संकेतांकरिता |
डूम्सडे चिन्ह का म्हणतात?
ही दोन्ही यंत्रणा मानवतेच्या विनाशाच्या क्षणांत सक्रिय होतात. अमेरिकेचे डूम्सडे प्लेन राष्ट्रीय नेतृत्वासाठी अखेरचा सुरक्षित आधार असतो, तर रशियाचा UBV-76 रेडिओ जगभरातील लष्करी युनिट्सना आण्विक/गुप्त आदेश देण्याचा पर्याय आहे. त्यामुळे या यंत्रणांना “डूम्सडे चिन्ह” मानले जाते.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : इराणवर राज्य करू शकतात राजघराण्यातील ‘या’ 3 कन्या; रझा पहलवी यांच्या सुंदर मुली राजकीय केंद्रस्थानी
शक्ती आणि सावधगिरीचा खेळ
जगातील दोन महासत्तांकडील ही यंत्रणा शक्तिप्रदर्शन आणि प्रतिबंधात्मक धोरणाचा भाग आहेत. एका बाजूला अमेरिकेचे आकाशातील कमांड सेंटर E-4B, तर दुसरीकडे रशियाचा धूर्त आणि रहस्यमय डूम्सडे रेडिओ – हे दोघेही आपल्या पद्धतीने जगाला कायामतीची आठवण करून देत आहेत. हे सूचित करते की, आंतरराष्ट्रीय तणावाच्या काळात युद्धाच्या छायेत जग पुन्हा एकदा उभे आहे.