‘आता वेगळ्या सूरात होणार चर्चा’… सीमेवर भारत आणि बांगलादेशमध्ये संघर्ष; 17 तारखेला होणार आमना-सामना

India-Bangladesh conflict : 1986 मध्ये भारताने बांगलादेशसोबतच्या आंतरराष्ट्रीय सीमेवर कुंपण घालण्यास सुरुवात केली आणि आतापर्यंत 3,141 किमी कुंपण घालण्यात आले आहे.

India-Bangladesh conflict : भारत-बांग्लादेशच्या आजूबाजूच्या 150 यार्ड जमिनीबाबत दोन्ही देश 17 फेब्रुवारीला आमनेसामने येणार आहेत. मंगळवारी (29 जानेवारी, 2025) बांगलादेशचे गृह सल्लागार मोहम्मद जहांगीर आलम चौधरी यांनी अत्यंत कडक शब्दात सांगितले की, आता भारत वेगळा दृष्टिकोन घेईल आणि पुढील महिन्यात नवी दिल्लीत होणाऱ्या बैठकीतच सीमेवर चर्चा केली जाईल. भारत उभय देशांमधील सुमारे 5 हजार किलोमीटर लांबीची सीमा तारांच्या कुंपणाने व्यापत आहे, याला बांगलादेशचा आक्षेप आहे.

1975 च्या कराराचा दाखला देत बांगलादेशने म्हटले आहे की शेजारी देश 150 यार्ड जमिनीवर कोणतीही संरक्षण संरचना तयार करू शकत नाही. मात्र, भारत याला संरक्षण संरचना मानत नाही. घुसखोरी, गुन्हेगारी कारवाया आणि गुरे सीमेपलीकडे जाऊ नयेत यासाठी कुंपण उभारले जात असल्याचा त्यांचा युक्तिवाद आहे. सीमा सुरक्षा दलाचे (बीएसएफ) माजी अतिरिक्त डीजी एसके सूद म्हणाले की, भारत तार कुंपण हे संरक्षण संरचना मानत नाही, परंतु बांगलादेश आणि पाकिस्तान यावर विश्वास ठेवतात. वर्षाच्या सुरुवातीला भारताने बांगलादेशचे उच्चायुक्त मोहम्मद नुरुल इस्लाम यांनाही या मुद्द्यावर बोलावले होते.

बांगलादेशचा आक्षेप काय?

सीमापार समस्यांवरील तज्ञ आणि ओ. पी जिंदाल युनिव्हर्सिटीच्या प्राध्यापिका डॉ. श्रीधर दत्ता यांनी सांगितले की, 1971 मध्ये झालेल्या फाळणीमुळे भारत आणि बांगलादेश यांच्यातील सीमा खूपच गुंतागुंतीची झाली आहे. सीमा अनेक गावातून जाते. अनेक घरांचा एक दरवाजा भारतात उघडतो तर दुसरा बांगलादेशात. कुठेतरी फुटबॉल कोर्टची एक गोल पोस्ट भारतात आहे तर दुसरी बांगलादेशात आहे. पश्चिम बंगालच्या 2,217 किमी सीमेवरील अनेक गावे कुंपण रेषेत येतात.

दोन्ही देशांदरम्यान 1975 मध्ये एक करार झाला होता, ज्यानुसार दोन्ही देश सीमेभोवती 150 यार्ड जमिनीवर संरक्षण संरचना बांधू शकत नाहीत. बांगलादेश तार कुंपण एक संरक्षण संरचना म्हणून पाहतो आणि म्हणतो की अशा प्रकारे भारत आपल्या भूभागावर लक्ष ठेवण्यास सक्षम असेल.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘हे’ राष्ट्र ठरणार सर्वात पहिला न्यूक्लियर वेपन्सने सुस्सज देश; UK च्या ‘या’ माजी मंत्र्याने केला मोठा दावा

37 वर्षे बीएसएफमध्ये सेवा केलेले सेवानिवृत्त महानिरीक्षक सुरजित सिंग गुलेरिया म्हणाले की, बांगलादेशचे म्हणणे आहे की भारत ज्याला स्मार्ट कुंपण म्हणतो त्यामध्ये सीसीटीव्ही आणि इलेक्ट्रॉनिक पाळत ठेवणारी उपकरणे बसवली जात आहेत. बॉर्डर गार्ड बांगलादेश (BGB) म्हणते की 100 यार्डच्या आत या उपकरणांच्या उपस्थितीमुळे भारत बांगलादेशच्या भूभागावर लक्ष ठेवू शकतो. बांगलादेशचा आणखी एक आक्षेप असा आहे की, कुंपण बसवल्यास सीमेवर राहणाऱ्या लोकांना त्रास होईल.

भारताला काय म्हणायचे आहे?

भारत आणि बांगलादेश दरम्यान 4,096.7 किमी लांबीची सीमा आहे, जी त्रिपुरा, आसाम, पश्चिम बंगाल, मेघालय आणि मिझोराममधून जाते. बांगलादेशातून या भागात घुसखोरी होत आहे, ती रोखण्यासाठी कुंपण उभारले जात असल्याचे भारताचे म्हणणे आहे. सुरजित सिंग गुलेरिया म्हणाले की, आंतरराष्ट्रीय सीमेवर असलेल्या गावांसाठी मैदानाच्या 150 यार्ड परिसरात कुंपण घालण्यात आले आहे. असा अंदाज आहे की 60 टक्के सीमापार गुन्हे जेथे कुंपण नाहीत किंवा आंतरराष्ट्रीय सीमेवर गावे आहेत तेथे होतात. ते म्हणाले की, बांगलादेश हे मान्य करायला तयार नाही, त्यामुळे हा मुद्दा बनला आहे.

बांगलादेशच्या आक्षेपांवर माजी लष्करी अधिकारी एसके सूद म्हणाले की, बांगलादेशला ज्या भागात कुंपण घालण्याचे काम लोकसंख्येमुळे किंवा इतर कारणांमुळे होत नाही, त्याबाबत माहिती देण्यात आली आणि भारताला तेथे कुंपण बसवायचे आहे, असे सांगण्यात आले. ते म्हणाले की, सीमेवर 20 गावे असतील किंवा जलकुंभ हलवता येत नसेल तर आम्ही सीमेवर कुंपण घालण्याचा प्रयत्न करतो.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : US Plane Crash : रहस्य उलगडणार…अमेरिकन विमान अपघाताचा ब्लॅक बॉक्स सापडला

किती भागात कुंपण घालण्यात आले आहे?

भारताने 1986 मध्ये कुंपणाचे काम सुरू केले आणि त्याचे काम विविध भागात सुरू आहे. भारतीय गृह मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, भारताने बंगालसह ईशान्येकडील राज्यांसह बांगलादेशी सीमेवर 3,141 किलोमीटर अंतरावर कुंपण घातले आहे.

2023 मध्ये नागरिकत्व कायद्याच्या कलम 6(ए) ला आव्हान देणाऱ्या याचिकेच्या सुनावणीदरम्यान केंद्राने सर्वोच्च न्यायालयाला सांगितले होते की बंगाल सरकारच्या असहकारामुळे आणि राज्यातील भूसंपादन प्रलंबित असल्यामुळे कुंपणाच्या कामात अडथळे येत आहेत. होत आहे. बांगलादेशची बंगालशी 2,216.7 किमीची सीमा आहे, ज्यावर 81.5 टक्के तार कुंपण करण्याचे काम पूर्ण झाले आहे. एसके सूद म्हणाले की, गावांचा विरोध किंवा बांगलादेशच्या आक्षेपामुळे काही ठिकाणी कुंपण घालण्यात आलेले नाही आणि संपूर्ण सीमेवर 900 किमी पेक्षा जास्त क्षेत्र आहे जेथे नद्यांमुळे कुंपण घालणे शक्य नाही, त्यामुळे बीएसएफचे जवान तैनात आहेत. तेथे केले आहे.