फोटो सौजन्य - Social Media
गोदरेज एंटरप्रायझेस समूहाचा भाग असलेल्या गोदरेज डिझाईन लॅबने ऊर्जा, पर्यावरण आणि पाणी परिषद (CEEW) आणि इंटिग्रेटिव्ह डिझाईन सोल्यूशन्स (IDS) यांच्या सहकार्याने तयार केलेला “बिल्डिंग अ क्लायमेट-कोन्शस इंडिया” हा अहवाल नुकताच प्रसिद्ध केला. या अहवालात भारताच्या बांधकाम क्षेत्रासाठी कार्बन उत्सर्जन कमी करण्याच्या उपाययोजनांवर सखोल मार्गदर्शन दिले आहे.
बांधकाम क्षेत्र जागतिक हरितगृह वायू उत्सर्जनाच्या 37% साठी जबाबदार आहे, ज्यात शहरे 70% योगदान देतात. भारताच्या नेट-झिरो उद्दिष्टांसाठी बांधकाम क्षेत्र महत्त्वाची भूमिका बजावते. पुढील 20 वर्षांत 40% इमारती नव्याने बांधल्या जातील, त्यामुळे आज घेतलेले निर्णय शाश्वत भविष्यासाठी महत्त्वाचे ठरतील. गोदरेज एंटरप्रायझेसच्या कार्यकारी संचालिका नायरीका होळकर यांनी सांगितले, “बांधकाम क्षेत्रासाठी हा अहवाल एक व्यापक कृती आराखडा प्रदान करतो. वर्तणुकीतील बदल, सहकार्य, आणि नवोपक्रम वाढवून हा अहवाल मोठ्या प्रमाणावर उपाय राबवण्यासाठी मार्गदर्शन करतो.”
या अहवालात चार महत्त्वाच्या क्षेत्रांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर उपाय लागू करण्याची गरज अधोरेखित करण्यात आली आहे. पहिल्या क्षेत्रात शहरी नियोजनाचा समावेश आहे, ज्यामध्ये दीर्घकालीन पर्यावरणस्नेही धोरणांची अंमलबजावणी करण्यावर भर दिला जातो. दुसऱ्या क्षेत्रात साहित्य आणि डिझाईन नवकल्पनांचा उपयोग महत्त्वाचा मानला गेला आहे, ज्याद्वारे कमी-कार्बन साहित्यांचा वापर करून बांधकाम क्षेत्राला शाश्वत बनवण्याचा प्रयत्न केला जाईल. तिसऱ्या क्षेत्रात इमारत पातळीवरील ऊर्जा कार्यक्षमतेवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले असून, उर्जेचा वापर कमी करण्यासाठी कार्यक्षम डिझाईन्स तयार करणे आवश्यक आहे. शेवटच्या क्षेत्रात ग्राहक प्रेरित उपक्रमांवर भर दिला गेला आहे, ज्यामध्ये जागरूकता वाढवून हरित पर्याय स्वीकारण्यासाठी प्रेरित करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. हे सर्व उपाय भारताच्या डीकार्बोनायझेशनमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतील.
अहवालाने तेलंगणाचा कूल रूफ प्रोग्रॅम, ओडिशातील कृषी भवन, आणि ब्लॉकचेन-सक्षम पॉवर लेजर प्रकल्प यांसारख्या यशस्वी उदाहरणांचा समावेश केला आहे. तसेच, मेडेलिनच्या ग्रीन कॉरिडॉर्ससारख्या जागतिक सर्वोत्तम पद्धतींचाही उल्लेख केला आहे, ज्यामुळे स्थानिक तापमानात 2°C घट झाली.
CEEW चे संस्थापक-CEO डॉ. अरुणाभ घोष यांनी सांगितले, “डीकार्बोनायझेशन धोरणकर्ते, उद्योग आणि ग्राहक यांच्या समन्वयावर अवलंबून आहे. खर्च-प्रभावी उपाय, कौशल्य विकास, आणि व्यक्तिगत कृतींवर लक्ष केंद्रीत करून हे साध्य होऊ शकते.” गोदरेज एंटरप्रायझेसच्या “गुड अँड ग्रीन इंडिया” वचनबद्धतेतून, ग्राहकांना सक्षम बनवण्याचे आणि जैवविविधतेचे संरक्षण करण्याचे कार्य सातत्याने केले जात आहे, जे शाश्वत भविष्य घडवण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.