दिवाळीच्या रात्री सर्वोच्च न्यायालयाच्या (Supreme Court) बंदीच्या आदेशाचे उल्लंघन करून लोकांनी फटाके फोडल्यानंतर सोमवारी सकाळी दिल्ली, नोएडा, गुरुग्राम आणि आसपासच्या ठिकाणी हवा मोठ्या प्रमाणात खराब झाली आहे. ज्यामुळे संपूर्ण एनसीआरमध्ये प्रचंड प्रदूषण झाले. फटाक्यांमुळे झालेल्या प्रदुषणाने संपूर्ण दिल्लीतील रस्ते विषारी धुक्याने झाकले होते, दृश्यमानता कमी झाली आणि काहीशे मीटरच्या पलीकडे पाहणेही कठीण झाले होते.
[read_also content=”दिवाळीचा जल्लोष सुरू असताना नाशिकमध्ये अग्नितांडव, एमजीरोड बाजारपेठेत 5 ते 6 दुकानं जळून खाक! https://www.navarashtra.com/maharashtra/fire-breaks-out-at-nashik-m-g-road-market-5-to-6-shop-bured-nrps-480358.html”]
दिवाळीपूर्वी दिल्लीत AQI बिघडला तेव्हा सुप्रीम कोर्टाने स्पष्ट केले होते की फटाक्यांमध्ये बेरियम आणि बंदी असलेल्या रसायनांच्या वापरावर बंदीघालणारा त्यांचा आदेश केवळ एनसीआरलाच नाही तर संपूर्ण देशाला लागू आहे.
रविवारी सकाळी दिल्लीत दिवाळीच्या दिवशी 8 वर्षांतील सर्वोत्तम हवेची गुणवत्ता पाहायला मिळाली. आकाश स्वच्छ आणि सूर्यप्रकाशासाठी दिल्लीवासी जागे झाले आणि शहराचा हवा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) सकाळी 7 वाजता 202 वर आला, जो किमान तीन आठवड्यांतील सर्वोत्तम आहे.
सोमवारी सकाळी 5.30 वाजता दिल्लीतील हवेच्या गुणवत्तेची पातळी 514 होती, हवा गुणवत्ता निर्देशांकावर 320 च्या वर – स्विस समूह IQAir द्वारे “धोकादायक” म्हणून वर्गीकृत केलेली पातळी. IQAir नुसार सोमवारी दिल्ली जगातील सर्वात प्रदूषित शहर म्हणून नोंद झालं आहे.
हवामान एजन्सी aqicn.org ने दिलेल्या माहितीनुसार, दिल्लीच्या आनंद विहार भागात वायू प्रदूषणाची सर्वोच्च पातळी नोंदवली गेली, ज्यामध्ये हवा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) सकाळी 5 वाजता 969 (धोकादायक) वर पोहोचला. 0-50 मधील AQI निरोगी मानला जातो, तर 300 पेक्षा जास्त मूल्ये ‘धोकादायक’ हवेची गुणवत्ता दर्शवतात.
केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळ (CPCB) नुसार, आनंद विहारमध्ये सकाळी 5 वाजता सरासरी AQI कमी राहिला (289), तर PM2.5 पातळी 500 वर पोहोचली. त्याचप्रमाणे, RK पुरममध्ये सकाळी 5 वाजता AQI 281 होता, PM2.5 हे 500 चा आकडा गाठणारे सर्वात प्रमुख प्रदूषक होते. शहरातील PM 2.5 ची एकाग्रता जागतिक आरोग्य संघटनेने निर्धारित केलेल्या मर्यादेपेक्षा 20 पट जास्त नोंदवली गेली आहे, ज्यामुळे शहर सरकारने सर्व प्राथमिक वर्ग बंद करण्याचे आणि ट्रकच्या प्रवेशास प्रतिबंधित करण्याचे आदेश दिले.
AQI च्या सहा श्रेणी आहेत
– 0-50 ‘चांगले’, 50-100 ‘समाधानकारक’, 100-200 ‘मध्यम प्रदूषित’, 200-300 ‘खराब’, 300-400 ‘अतिशय गरीब’ आणि 400 -500 हे ‘मध्यम प्रदूषित’ आहे. ‘गंभीर’ मानले जाते.
नोएडामध्ये, CPCB डेटानुसार, सेक्टर-62 मधील AQI 269 (खराब) आणि PM2.5 पातळी 500 च्या वर पोहोचली. गुरुग्रामचा AQI 329 (अत्यंत खराब) होता, तर PM2.5 पातळी 500 च्या आसपास होती.
एनसीआरमधील अनेक लोक या परिसरातील उद्यानांमध्ये फटाके फोडण्यासाठी जमलेले दिसले. दुपारी चारनंतर मोठ्या प्रमाणात फटाके फोडण्यात आले, मात्र गेल्या वर्षीच्या तुलनेत ते कमी होते.
CPCB च्या आकडेवारीनुसार, दिल्लीतील AQI गेल्या वर्षी दिवाळीत 312, 2021 मध्ये 382, 2020 मध्ये 414, 2019 मध्ये 337, 2018 मध्ये 281, 2017 मध्ये 319 आणि 2016 मध्ये 431 होते.
