आज 8 मार्च आहे. हा दिवस आंतरराष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा केला जातो, महिलांचा गौरव या दिवशी केला जातो. दरम्यान अनेकांना ही गोष्ट माहिती नसेल स्वातंत्र्यानंतर आपल्या देशात पहिल्यांदाच महिलांची संख्या पुरुषांपेक्षा जास्त झाली आहे.
डेटाचे हे खाते राष्ट्रीय कुटुंब आणि आरोग्य सर्वेक्षण-5 मधील आहे. यानुसार देशात 1,000 पुरुषांमागे 1,020 महिला आहेत. स्वातंत्र्यानंतर म्हणजेच 1951 मध्ये हा आकडा 946 इतका होता. आणि 2015 पर्यंत पुरुषांच्या तुलनेत महिलांचा हा आकडा केवळ 991 वर पोहोचला होता. तर आजच्या निमित्ताने महिलांच्या यशाचा लेखाजोखा पाहू या.
शहरांपेक्षा खेड्यांमध्ये 1000 पुरुषांमागे स्त्रिया जास्त
देशातील महिलांची संख्या पुरुषांपेक्षा जास्त होण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. पाचव्या राष्ट्रीय कुटुंब आणि आरोग्य सर्वेक्षणानुसार, आता देशात १००० पुरुषांच्या तुलनेत १०२० महिला आहेत. हे सुद्धा विशेष आहे कारण आपल्या देशात ज्या देशात पूर्वी भ्रूणहत्येमध्ये मुली मारल्या जात होत्या… म्हणजे मुलांच्या तुलनेत त्यांच्यासाठी जगण्याच्या संधी खूपच कमी होत्या, आता त्या पुढे जात आहेत. आता खेड्यांमध्ये 1,000 पुरुषांमागे 1,037 पुरुष आणि शहरांमध्ये 985 महिला आहेत. त्याच वेळी, चौथ्या राष्ट्रीय कौटुंबिक आरोग्य सर्वेक्षणानुसार, खेड्यांमध्ये 1,000 पुरुषांच्या तुलनेत 1,009 महिला आणि शहरांमध्ये 956 होत्या.
मुलांच्या लिंग गुणोत्तरात सुधारणा झाल्यामुळे महिलांची संख्या वाढली
देशात पुरुषांपेक्षा महिलांची संख्या जास्त असण्याचे कारण म्हणजे जन्मावेळी लिंग गुणोत्तरही सुधारले आहे. लिंग गुणोत्तर म्हणजे देशात जन्मलेल्या मुलांचे मुलींचे प्रमाण. 2015-16 मध्ये जन्माच्या वेळी लिंग गुणोत्तर 1000 मुलांमागे 919 मुली होते, जे आता 929 पर्यंत वाढले आहे. या कारणास्तव, शहर आणि गावात दोन्ही ठिकाणी दर हजार पुरुषांमागे महिलांची संख्या वाढली आहे. सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे ही सुधारणा शहरांपेक्षा खेड्यांमध्ये चांगली झाली आहे. आता खेड्यांमध्ये दर 1,000 पुरुषांमागे 1,037 महिला आहेत, तर शहरांमध्ये 985 महिला आहेत.
महिला केवळ संख्येतच नाही तर अभ्यास आणि कामातही पुढे आहेत
आता देशातील महिला केवळ संख्येतच नाही तर अभ्यास आणि कामाच्या बाबतीतही पुढे जात आहेत. विज्ञान आणि गणिताच्या पदवीधरांमध्ये महिलांचा वाटा ४३% आहे. ही संख्या यूएस 34%, यूके 38%, जर्मनी 27% पेक्षा खूप जास्त आहे.
त्याच पद्धतीने कामाबद्दल बोलायचे झाले तर, देशात नोंदणी झालेल्या 50 हजार स्टार्टअपपैकी 45% महिला उद्योजक आहेत. महिलांचे स्टार्ट-अप 5 वर्षांच्या कालावधीत पुरुषांपेक्षा 10% अधिक कमाई करतात आणि 3 पट अधिक महिलांना रोजगार देतात. हे आकडे स्त्रियांच्या युगाची सुरुवात दर्शवतात.
स्टार्टअप्सपेक्षा 10% अधिक कमाई करून महिलांनी व्यवसायातही पुरुषांना मारहाण करण्यास सुरुवात केली
महिला व्यवसायातही अमूल्य योगदान देत आहेत. देशात 50,000 हून अधिक स्टार्टअप्स आहेत ज्यांना उद्योग आणि अंतर्गत व्यापार प्रोत्साहन विभागाद्वारे मान्यता देण्यात आली आहे, त्यापैकी किमान 45% महिला उद्योजक आहेत. बोस्टन कन्सल्टिंग ग्रुपच्या मते, महिलांनी स्थापन केलेल्या किंवा सह-स्थापना केलेल्या स्टार्ट-अप्स पाच वर्षांच्या कालावधीत पुरुषांपेक्षा 10% अधिक कमाई करतात. या स्टार्टअप्समध्ये अधिक समावेशी कार्यसंस्कृती आहे आणि पुरुषांपेक्षा 3 पटीने अधिक महिलांना रोजगार आहे.
महिलांच्या नेतृत्वाखालील व्यवसाय पुढील 5 वर्षांत वाढतील
बोस्टन कन्सल्टिंगने आपल्या संशोधनात सांगितले की, महिलांच्या नेतृत्वाखालील व्यवसाय पुढील 5 वर्षांत 90% वाढण्याचा अंदाज आहे. एवढेच नाही तर 2030 पर्यंत 30 दशलक्षाहून अधिक व्यावसायिक कंपन्या महिलांच्या मालकीच्या असतील आणि या कंपन्यांमध्ये 15 ते 17 कोटी रोजगार निर्माण होण्याची अपेक्षा आहे.
सध्या भारतात 1.57 कोटींहून अधिक व्यावसायिक कंपन्या स्टार्ट-अप्ससह महिलांच्या मालकीच्या आहेत. महिला MSME व्यवसायासाठी म्हणजेच सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी पुरुषांकडून कर्ज घेत आहेत. महिलांनी 20.82 लाख कोटी रुपयांचे कर्ज घेतले होते, तर पुरुषांनी 11.56 कोटी रुपयांचे कर्ज घेतले होते.
