चहूबाजूंनी संकटात अडकला बांगलादेश! अराकान आर्मीचा बांगलादेशच्या भूमीवर कब्जा, भारताशीही संबंध बिघडले

बांगलादेश आणखी एका संकटाचा सामना करत आहे. देशात सध्या सुरू असलेल्या राजकीय आणि आर्थिक संकटामुळे आता देशाच्या सीमाही धोक्यात आल्या आहेत. म्यानमारच्या अराकान आर्मीने बांगलादेशी भूभाग ताब्यात घेतला आहे.

ढाका : 16 डिसेंबर 1971, ज्याला विजय दिवस असेही म्हणतात, हा भारतीय उपखंडाच्या इतिहासातील तो दिवस आहे, जेव्हा ढाका येथे पाकिस्तानच्या 93 हजार सैनिकांनी भारतीय सैन्याला आत्मसमर्पण केले आणि बांगलादेश स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून अस्तित्वात आले. पण 54 वर्षांनंतर हा शेजारी देश आपल्या सार्वभौमत्व आणि सुरक्षेसाठी आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या संकटाचा सामना करत आहे. बांगलादेश आणखी एका संकटाचा सामना करत आहे. देशात सध्या सुरू असलेल्या राजकीय आणि आर्थिक संकटामुळे आता देशाच्या सीमाही धोक्यात आल्या आहेत. म्यानमारच्या अराकान आर्मीने बांगलादेशी भूभाग ताब्यात घेतला आहे.

शेख हसीना यांच्या पतनानंतर बांगलादेश-म्यानमार सीमेवर तणाव शिगेला पोहोचला आहे. वृत्तानुसार, म्यानमारच्या दहशतवादी अराकान आर्मी (AA) ने बांगलादेशातील टेकनाफ भागातील काही भाग ताब्यात घेतला आहे. हा परिसर केवळ सामरिक दृष्टिकोनातूनच महत्त्वाचा नाही, तर रोहिंग्या निर्वासितांच्या छावण्या आणि बांगलादेशातील प्रसिद्ध सेंट मार्टिन बेट यांच्या सान्निध्यामुळेही संवेदनशील मानला जातो.

म्यानमारच्या अराकान आर्मीने बांगलादेशवर हल्ला केला

सीमेवर अरकान आर्मी आणि बांगलादेशी सैन्यामध्ये अनेक गोळीबार झाला आहे. स्थानिक सूत्रांचे म्हणणे आहे की अरकान आर्मीने बांगलादेशी भूभागाच्या काही भागांवर नियंत्रण प्रस्थापित केले आहे. मात्र, बांगलादेश सरकारने याबाबत अद्याप कोणतेही अधिकृत वक्तव्य जारी केलेले नाही.

अराकान आर्मीची वाढती ताकद आणि बांगलादेशची कमजोरी

अराकान आर्मीने म्यानमारच्या राखीन प्रांताचा मोठा भाग ताब्यात घेतला असून आता त्यांची नजर बांगलादेशच्या सीमावर्ती भागावर आहे. मंगडॉसारख्या भागात यश मिळाल्यानंतर त्यांची रणनीती कमालीची आक्रमक झाली आहे. मनीष झा यांच्या अहवालानुसार, बांगलादेशच्या कमकुवत सीमांचा फायदा घेऊन अरकान आर्मी सेंट मार्टिन आयलंडसारख्या सामरिक क्षेत्रावर आपले वर्चस्व वाढवण्याचा प्रयत्न करत आहे.

रोहिंग्यांच्या संकटामुळे अडचणी वाढतात

बांगलादेश-म्यानमार सीमेवरील संकट रोहिंग्या निर्वासितांच्या मुद्द्याशीही जोडलेले आहे. RSO (रोहिंग्या सॉलिडॅरिटी ऑर्गनायझेशन) आणि ARSA (अराकान रोहिंग्या सॅल्व्हेशन आर्मी) या कट्टरपंथी संघटना रोहिंग्या निर्वासितांच्या छावण्यांमध्ये सक्रिय आहेत, ज्यामुळे बांगलादेश आणि म्यानमार या दोन्ही देशांना धोका निर्माण झाला असल्याचा आरोप अरकान आर्मीने केला आहे. या संघटनांवर रोहिंग्या निर्वासितांना आपल्या संघटनेत समाविष्ट करून अतिरेकी कारवायांना प्रोत्साहन दिल्याचा आरोप आहे. बांगलादेशातील सुरक्षा यंत्रणा ही परिस्थिती नियंत्रणात आणण्यात अपयशी ठरत असल्याचेही मनीष झा यांच्या अहवालातून समोर आले आहे.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : 2025 च्या जगातील शक्तिशाली देशांची यादी जाहीर; जाणून घ्या या 8 महान शक्तींमध्ये भारत कोणत्या क्रमांकावर आहे

सेंट मार्टिन बेटावर धोका

बंगालच्या उपसागरात असलेल्या सेंट मार्टिन बेटाचे महत्त्व नेहमीच वादाचे केंद्र राहिले आहे. अराकान आर्मीच्या अलीकडच्या कारवायांमुळे बांगलादेशला भीती वाटते की ते या भागावरही कब्जा करू शकतात. हे बेट केवळ सामरिकदृष्ट्या महत्त्वाचे नाही, तर प्रादेशिक सागरी व्यापार आणि सुरक्षेसाठीही त्याचे नियंत्रण महत्त्वाचे आहे.

भारत-बांगलादेश संबंध बिघडले आहेत

बांगलादेशच्या विद्यमान सरकारवर भारतविरोधी कट्टरतावादी संघटनांना पाठिंबा दिल्याचा आरोप होत आहे. भारतासोबतच्या वाढत्या अंतराचा बांगलादेशच्या अंतर्गत आणि बाह्य सुरक्षेवरही परिणाम होत असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. ईशान्येकडील राज्यांच्या सुरक्षेबाबत बांगलादेशच्या अस्थिरतेपासून भारताला धोका असू शकतो. 1971 च्या युद्धात भारतीय लष्कराच्या ऐतिहासिक भूमिकेची आठवण करून देत लष्कराने विजय दिवसानिमित्त कडक संदेश दिला आहे. कोणत्याही देशाचे स्वातंत्र्य केवळ बाह्य विजयाने टिकत नाही, तर अंतर्गत स्थिरता आणि एकात्मतेने टिकते, असे त्यात म्हटले आहे.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : दुबईत नाही तर जगातील सर्वात स्वस्त सोने ‘इथे’ मिळते; नाव जाणून तुम्हालाही आश्चर्य वाटेल

बांगलादेशपुढे पर्याय काय?

बांगलादेशसाठी गंभीर आत्मपरीक्षण करण्याची हीच वेळ आहे. यात केवळ आराकान आर्मीच्या हल्ल्यांना सामोरे जावे लागणार नाही, तर रोहिंग्या छावण्यांमध्ये वाढणारा कट्टरतावादही संपवावा लागेल. हे संकट दूर करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय समुदायानेही ठोस पावले उचलली पाहिजेत. परिस्थिती लवकर सुधारली नाही तर बांगलादेश पुन्हा एकदा प्रादेशिक अस्थिरतेच्या केंद्रस्थानी येऊ शकतो.

विजय दिवसाची आठवण करून देणारे प्रश्न

आज विजय दिन साजरा होत असताना, बांगलादेशला 54 वर्षांपूर्वी मिळालेले स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व वाचवता येईल का, असा प्रश्न पडतो. की अंतर्गत राजकीय कलह आणि अतिरेकी हल्ल्यांमध्ये हा देश आणखी एका संकटाकडे वाटचाल करत आहे?