अखेर सीरियाच्या ‘बशर’ सरकारचा तख्तापलट ; रशिया आणि इराण आता मोठ्या संकटात, वाचा सविस्तर

लेबनॉन युद्धबंदीमुळे अरब शांततेकडे परत येऊ शकतील असे वाटत होते, परंतु ही शांतता केवळ क्षणिक ठरली. युद्धबंदीच्या संध्याकाळी, बशर अल-असद सरकार विरुद्ध सीरियातील गृहयुद्धाचा दुसरा अध्याय सुरू झाला.

दमास्कस : लेबनॉन युद्धबंदीमुळे अरब शांततेकडे परत येऊ शकतील असे वाटत होते, परंतु ही शांतता केवळ क्षणिक ठरली. युद्धबंदीच्या संध्याकाळी, बशर अल-असद सरकार विरुद्ध सीरियातील गृहयुद्धाचा दुसरा अध्याय सुरू झाला. 2016 पासून, अलेप्पो बशर अल-असद सरकारच्या नियंत्रणाखाली होते, परंतु तीन दिवसांच्या युद्धात, बंडखोर गट एचटीएसने पुन्हा एकदा अलेप्पोवर कब्जा केला.

सीरियातील बंडाची सुरुवात ही दुसरी अरब क्रांती म्हणून संबोधले जात आहे, पण ही क्रांती उफाळून आलेली नाही तर भडकावली गेली आहे. इराणची प्रॉक्सी शक्ती संपवणे हा यामागचा सर्वात मोठा उद्देश असून त्याची जबाबदारी एचटीएस या बंडखोर संघटनेला देण्यात आली आहे. या क्रांतीमागे अमेरिका, इस्रायल आणि तुर्कस्तानची रणनीती आहे. इस्रायलला प्रॉक्सी संकटातून बाहेर काढण्यासाठी बिडेन यांनी सीरियन बंडाची योजना आखली आहे आणि तुर्कस्तान स्वतःच्या हितसंबंधांमुळे त्याला छुपे समर्थन करत आहे. सीरियातील बंडखोर गटांनी अलेप्पो शहरावर ताबा मिळवला असून बशर अल-असाद यांना पदच्युत करण्याच्या दिशेने वाटचाल सुरू आहे. बघा अमेरिकेच्या या मुत्सद्देगिरीमुळे अरबस्तानात काय परिस्थिती निर्माण होणार आहे आणि रशिया आणि इराण कसा अडचणीत येतोय?

लेबनॉन युद्धबंदीमुळे अरब शांततेकडे परत येऊ शकतील असे वाटत होते, परंतु ही शांतता केवळ क्षणिक ठरली. लेबनॉन युद्धबंदीच्या संध्याकाळी, बशर अल-असद सरकारच्या विरुद्ध सीरियातील गृहयुद्धाचा दुसरा अध्याय सुरू झाला. 2016 पासून, अलेप्पो बशर अल-असद सरकारच्या नियंत्रणाखाली होते, परंतु तीन दिवसांच्या युद्धात, बंडखोर गट एचटीएसने पुन्हा एकदा अलेप्पोवर कब्जा केला. अलेप्पोमधील सीरियन लष्कराच्या तळांवर एचटीएसच्या सैनिकांनी बशर अल-असादच्या सैनिकांना ओलीस ठेवले आहे. सीरियातील रस्ते आणि स्मारकांवरून सीरियाचे ध्वज उतरवले जात आहेत. अलेप्पोच्या बाहेरील भागापासून शहराच्या मध्यभागी एचटीएस फायटर आणि त्यांच्या टाक्या दिसतात.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : सीरियात राष्ट्रपती असद यांना हटवण्याचे कारस्थान सुरूच; भारताने पुढे केला मैत्रीचा हात

अलेप्पोच्या युद्धात आतापर्यंत 200 लोकांचा मृत्यू झाला आहे

असद सरकारच्या विरोधकांना अलेप्पोच्या तुरुंगातून सोडले जात आहे आणि हे लोक एचटीएसमध्ये सामील होत आहेत आणि असादच्या विरोधात शस्त्र उचलत आहेत. HTS नेता अबू मोहम्मद अल-जुलानी यांनी सैनिकांना नागरिकांचे संरक्षण करण्याचे आणि ओलीस ठेवण्याचे आदेश दिले आहेत. 2019 मध्ये अलेप्पोमध्ये युद्धबंदी लागू करण्यात आली होती, परंतु आता एचटीएसने संपूर्ण शहर ताब्यात घेतले आहे. अलेप्पोच्या युद्धात आतापर्यंत 200 लोकांचा मृत्यू झाला आहे. अलेप्पोवर ताबा मिळवल्यानंतर एचटीएस फायटर्सनी दमास्कसमध्ये ऑपरेशन सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. सीरियाची राजधानी दमास्कस अलेप्पोपासून 350 किलोमीटर अंतरावर आहे. 2011 मध्ये सुरू झालेल्या गृहयुद्धातून सीरियातील बशर सरकार वाचले होते, मात्र यावेळी असद सरकार उलथून टाकण्याची तयारी सुरू आहे आणि त्यासाठी अनेक संघटना युद्धात एकत्र आल्या आहेत.

युद्धाची कमान हयात तहरीर अल-शामच्या हाती आहे

युद्धाची कमान एचटीएस म्हणजेच हयात तहरीर अल-शामच्या हाती आहे. या संघटनेत अमेरिकन समर्थित इसिस आणि अल कायदाच्या लढवय्यांचा समावेश आहे. याशिवाय अल नुसरा संघटनेचे सैनिकही युद्धात सामील झाले आहेत. तुरुंगातून सुटलेले असाद सरकारचे विरोधकही त्यांच्यात सामील होत आहेत. चेचन्यातील चेचेन बंडखोरही एचटीएसमध्ये सामील झाले आहेत. सीरियन युद्ध एका भव्य रणनीतीचा भाग म्हणून भडकवले गेले आहे, ज्याचा पहिला केंद्रबिंदू अलेप्पो आहे. एचटीएस आणि त्याच्या सहयोगी संघटनांनी अलेप्पो शहराच्या केंद्रावर कब्जा केला आहे.

यासोबतच उत्तर अलेप्पोमधील 50 हून अधिक भाग एचटीएसने ताब्यात घेतले आहेत. एचटीएसने सीरियन लष्कराच्या 15 हून अधिक तळांवरही ताबा मिळवला आहे. एचटीएसच्या लढाऊंनी अलेप्पो पोलिस मुख्यालयावरही ताबा मिळवला आहे. 2011 मध्ये बशर अल-असद यांच्या विरोधात उठाव झाला होता. 2012 मध्ये बंडखोर गटांनी अलेप्पोवर कब्जा केला. त्यानंतर असद यांना रशियाचा पाठिंबा मिळाला. 2016 मध्ये अलेप्पोमध्ये बंडखोरांवर बॉम्बहल्ला करण्यात आला होता. असद यांना इराणचाही पाठिंबा होता. 2016 मध्ये हिजबुल्लाहने बंडखोरांवर हल्ला केला आणि अलेप्पो पुन्हा बशर सरकारच्या ताब्यात आले.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारतासाठी अभिमानाची गोष्ट, भारतीय वंशाचे काश पटेल अमेरिकेचे नवे FBI प्रमुख; ट्रम्प म्हणाले, ‘अमेरिकन फर्स्ट’ फायटर

हे 3 देश सीरियन बंडाचे रणनीतीकार आहेत

हे नवे अरब युद्ध भडकवण्याचे नियोजन फार पूर्वीपासून केले जात होते आणि या बंडामागे तीन देश आहेत. यातील पहिला देश म्हणजे अमेरिका ज्याचा उद्देश रशियाला सीरियाच्या युद्धात गुंफणे हा आहे, दुसरा इस्रायल आहे ज्याचा उद्देश हिजबुल्लाचे हातपाय छाटणे आहे. तिसरा तुर्की आहे, ज्यांच्या विरोधी गटांना सीरियामध्ये आश्रय देण्यात आला आहे. या तिन्ही देशांनी मिळून सीरिया युद्धाची रणनीती तयार केली आहे. या देशांनी असे का केले हे आपण एक एक करून समजून घेऊया. अमेरिका ऑक्टोबर 2023 पासून अरब युद्धात अडकली आहे. इस्रायलच्या हल्ल्यांपासून बचाव करण्यासाठी त्याच्यावर दबाव आहे आणि त्यामुळेच बंडखोरी करण्यात आली

सीरियाच्या उत्तरेकडील 30 टक्के भागावर बंडखोरांचा ताबा आहे. या भागात 900 हून अधिक अमेरिकन सैनिक तैनात आहेत. या भागात अमेरिकेचे लष्करी तळ आहेत. गाझा युद्धानंतर सीरियात कार्यरत असलेल्या इराण समर्थक प्रॉक्सींनी या अमेरिकन तळांवर हल्ले सुरू केले होते. इराणी प्रॉक्सीने बंडखोर गटांसोबत युद्धात अडकावे अशी अमेरिकेची इच्छा आहे, म्हणूनच अमेरिकेच्या इशाऱ्यावर एचटीएसला शस्त्रे पुरवली गेली आणि सीरियामध्ये युद्ध भडकवले गेले. सप्टेंबर महिन्यापासून इस्रायली हवाई दलाने सीरियामध्ये हवाई हल्ले वाढवले ​​होते आणि ते या गृहयुद्धाच्या भूमिकेचा भाग होते.

3 महिन्यांत सीरियावर 33 हून अधिक हवाई हल्ले

इस्रायलने तीन महिन्यांत सीरियावर 33 हून अधिक हवाई हल्ले केले. हे हल्ले हिजबुल्लाच्या लक्ष्यांवर करण्यात आले. बंडखोरांच्या विरोधात हिजबुल्ला असाद सरकारला मदत करत होती. त्या बदल्यात सीरियातून हिजबुल्लाला शस्त्रे पुरवली जात होती. इस्रायलने लेबनॉन आणि सीरियामध्ये हिजबुल्लाला कमकुवत केले. हिजबुल्ला कमकुवत होताच, असद सरकारचा बदला घेण्यासाठी एचटीएसला पाठिंबा देऊन बंडखोरी केली. बंडामागील तिसरा देश तुर्की आहे, जरी एर्दोगानने 30 नोव्हेंबर रोजी नकार दिला की तुर्की बंडखोरांना समर्थन देत नाही. पण एर्दोगन यांना सीरियामध्ये मोठा रस आहे.

असहब अल-कहाफ, कुर्दिस्तान वर्कर्स पार्टी, हरकत हिजबुल्लाह अल-नुजाबा यांसारख्या अनेक सशस्त्र बंडखोर संघटना सीरियात सक्रिय आहेत. ते सीरियाच्या सीमेवर रॉकेट आणि क्षेपणास्त्र हल्ले करत आहेत. या संघटनांना असद सरकारचा पाठिंबा आहे. त्यामुळेच फ्री सीरियन आर्मीप्रमाणेच तुर्कीचाही या बंडामागे हात असल्याचे मानले जात आहे. असे मानले जात होते की अरब संघर्षाची उष्णता कमी होऊ लागली आहे, परंतु सीरियन बंडखोरीमुळे हे युद्ध पूर्वीपेक्षा अधिक भडकू शकते आणि महासत्तांमध्ये संघर्ष होऊ शकतो.