Pakistan News : चीन–तुर्कीच्या मदतीने पाकिस्तानची गुप्तचर झेप; ‘Operation Sindoor’नंतर उपग्रह देखरेखीचे जाळे विस्तारले ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
ऑपरेशन सिंदूरमध्ये पाकिस्तानची उपग्रह देखरेख क्षमता उघडी पडली; भारतीय हालचाली अचूकपणे ट्रॅक करण्यात अपयश.
कमकुवतपणावर मात करण्यासाठी पाकिस्तान चीन, तुर्की आणि एका युरोपियन नेटवर्कच्या मदतीने उपग्रह जाळा झपाट्याने विस्तारत आहे.
२०२६–२७ दरम्यान चीनच्या मदतीने पाकिस्तान स्वतःचा प्रगत SAR उपग्रह प्रक्षेपित करणार, ज्यामुळे २४ तास देखरेख शक्य होणार.
Pakistan satellite surveillance : भारताच्या ‘ऑपरेशन सिंदूर’ (Operation Sindoor) नंतर एक गोष्ट स्पष्ट झाली पाकिस्तानच्या उपग्रह देखरेखीतील कमकुवतपणा एवढा मोठा आहे की आधुनिक युद्धात तो स्वतःला अंधाऱ्या खोलीत बसलेल्या राष्ट्रासारखा वाटतो. भारतीय सैन्याच्या हालचाली, क्षमता आणि रणनीती याबाबत विश्वसनीय रिअल-टाइम माहिती उपलब्ध नसणे हा पाकिस्तानसाठी सर्वात मोठा धोका म्हणून समोर आला. या पार्श्वभूमीवर आता पाकिस्तान आपल्या उपग्रह देखरेख नेटवर्कचा(Satellite Monitoring Network) वेगाने विस्तार करत आहे, तेही चीन, तुर्की आणि एका युरोपियन कंपनीच्या मदतीने.
या आघातानंतर करण्यात आलेल्या विश्लेषणातून असे दिसले की पाकिस्तानच्या उपग्रह तंत्रज्ञानाइतकेच त्याची जमीनीवरील पायाभूत संसाधनेही असुरक्षित आहेत. कराची डाउनलिंक स्टेशन आणि इस्लामाबादमधील नॅशनल रिमोट सेन्सिंग सेंटर – हे दोन सर्वात महत्त्वाचे नोड्स – जवळजवळ संरक्षणाविना असल्यासारखे होते. २०२२ च्या पुरावेळी केवळ एका वीजपुरवठा बिघाडामुळे कराची केंद्र १८ तास उपग्रह प्रतिमा देऊ शकले नाही. अशा स्थितीत मोठ्या युद्धात भारतासमोर ते किती असुरक्षित ठरू शकते, हे अधिक स्पष्ट झाले.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Russia Ukraine War : युक्रेनमध्ये ‘हिरो पिग’ने वाचवले रशियन सैनिकांचे प्राण; अविश्वसनीय घटना VIRAL
ऑपरेशन सिंदूरदरम्यान चीनने पाकिस्तानला उपग्रह प्रतिमा उपलब्ध करून दिल्या, हे भारतातील लष्करी अधिकाऱ्यांनीही सार्वजनिकपणे मान्य केले. पण त्या प्रतिमा मिळण्यात पाकिस्तानला लक्षणीय उशीर होत असल्याचेही पुढे आले.
उदा.
भारतीय सैन्याच्या शस्त्रसज्जतेविषयी माहिती मिळेपर्यंत युद्धस्थिती बदलून जात होती.
अचूक हल्ल्याचे नियोजन करणे अशक्य होत होते.
यामुळे पाकिस्तानचा दीर्घकालीन कमकुवतपणा पूर्णपणे उघड झाला अवकाशाधारित गुप्तचर क्षमतांतील प्रचंड अंतर.
या वर्षाच्या सुरुवातीलाच पाकिस्तानने अवघ्या तीन दिवसांत दोन महत्त्वाचे उपग्रह प्रक्षेपित केले.
स्पेसएक्सच्या फाल्कन 9 द्वारे प्रक्षेपित
10U नॅनो-सॅटेलाइट
मल्टीस्पेक्ट्रल व हायपरस्पेक्ट्रल सेन्सर्स
1.5 मीटरपर्यंत प्रतिमा
या प्रकल्पात इस्तंबूल टेक्निकल युनिव्हर्सिटीचा थेट सहभाग असल्याने पाकिस्तानला अप्रत्यक्षपणे युरोपियन अभियांत्रिकी नेटवर्कचा फायदा मिळत आहे.
तांत्रिकदृष्ट्या ‘स्वदेशी’ म्हणून घोषित
जमीन नकाशे, कृषी विश्लेषण, शहरी विकासासाठी
पण दुहेरी वापर—लष्करी गुप्तचरासाठीही उपयुक्त
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Russia Ukraine war : गाझा संकट सोडवण्याची मोठी हालचाल; Putin-Netanyahu यांच्यात इराण संबंधित सिक्रेट फोन चर्चा
हा उपग्रह पाकिस्तानच्या सर्वात प्रगत निरीक्षण क्षमतांपैकी एक ठरला आहे.
Airbus चे SPOT-6, Pleaides, TerraSAR-X सारखे युरोपियन व्यावसायिक उपग्रह पाकिस्तानला प्रतिमा देतात, परंतु—
प्रतिमा उशिरा मिळतात
आपत्कालीन परिस्थितीतही २४–४८ तासांचा विलंब
२०२४ च्या इराण–पाकिस्तान तणावावेळी पाकिस्तानला विनंतीनंतर तब्बल दोन दिवसांनी प्रतिमा मिळाल्या.
पाकिस्तान आता चीनच्या मदतीने स्वतःचा Synthetic Aperture Radar (SAR) उपग्रह २०२६–२७ दरम्यान प्रक्षेपित करणार आहे.
यामुळे त्यांना,
ढगाळ वातावरणातही प्रतिमा
रात्रीच्या वेळी देखील निरीक्षण
२४×७ सतत मॉनिटरिंग
यासारख्या अत्याधुनिक क्षमता मिळणार आहेत.
अलीकडे SUPARCO मध्ये मोठ्या संख्येने चिनी अभियंते दिसल्याचे अहवाल आले आहेत. यावरून चीन पाकिस्तानची अवकाश गुप्तचर संरचना ‘झपाट्याने’ विकसित करीत असल्याचे स्पष्ट दिसते.
