मराठी जनतेने अस्मितेचा लढा देत निर्माण केले ‘महाराष्ट्र’; जाणून घ्या 1 मे चा इतिहास

राज्यभरामध्ये महाराष्ट्र दिन साजरा केला जात आहे. मुंबईसह मराठी भाषिक ‘महाराष्ट्र’ राज्य आणि ‘गुजरात’ राज्य या स्वतंत्र राज्यांचा निर्माण झाले. यासाठी अनेकांनी प्राणाची आहुती दिली.

देशातील एक प्रगतशील आणि पुरोगामी विचारसरणीचे राज्य म्हणून प्रगती पथावर असलेले महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती 1 मे 1960 रोजी झाली. म्हणून आजचा दिवस मोठ्या उत्साहामध्ये आणि जल्लोषामध्ये महाराष्ट्र दिन म्हणून साजरा केला जातो. पण या राज्याची निर्मिती करताना अनेकांनी आपल्या प्राणाची आहूती दिली. त्या सर्वांचे स्मरण या दिनाच्या निमित्ताने केले जाते. राठी जनतेने ‘संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ’ उभारली. लाखो आंदोलक रस्त्यावर उतरले. या संघर्षात अनेकांना आपले प्राणही गमवावे लागले. ही चळवळ केवळ राजकीय नव्हे, तर सांस्कृतिक अस्मितेची लढाई होती.

01 मे रोजी जगाच्या आणि देशाच्या इतिहासामध्ये घडलेल्या महत्त्वपूर्ण घडामोडी

• 1707 : इंग्लंडचे राज्य आणि स्कॉटलंडचे राज्य विलीन होऊन ग्रेट ब्रिटनचे साम्राज्य निर्माण झाले.ॉ
• 1739 :  चिमाजी अप्पांनी पोर्तुगीजांच्या ताब्यातील वसईवर हल्ला केला. तीन महिन्यांच्या युद्धानंतर वसई मराठ्यांच्या ताब्यात गेली.
• 1840 : युनायटेड किंगडममध्ये पेनी ब्लॅक, पहिले अधिकृत टपाल तिकीट जारी करण्यात आले.
• 1844 : हाँगकाँग पोलीस दलाची स्थापना जगातील दुसरे आधुनिक पोलीस दल आणि आशियातील पहिले पोलीस दल म्हणून करण्यात आली.
• 1882 : आर्य महिला समाजाचे पं. रमाबाईंच्या पुढाकाराने पुण्यात त्याची स्थापना झाली.
• 1884 : अमेरिकेत कामगारांनी दिवसात 8 तास काम करावे या मागणीची घोषणा.
• 1886 : आंतरराष्ट्रीय कामगार दिन हा कम्युनिस्ट आंतरराष्ट्रीय संघटनेच्या दुसर्‍या बैठकीत पहिल्यांदा साजरा केला.
• 1890 : जागतिक कामगार दिन हा जगात पहिल्यांदा साजरा केला.
• 1897 : रामकृष्ण मिशन ची सुरूवात स्वामी विवेकानंद यांनी केली.
• 1927 : जागतिक कामगार दिन हा भारतात पहिल्यांदा साजरा केला.
• 1930 : सूर्यमालेतील प्लुटो चे नामकरण करण्यात आले.
• 1940 : युद्धाच्या उद्रेकामुळे ऑलिम्पिक खेळ रद्द करण्यात आले.
• 1960 : मुंबईसह मराठी भाषिक ‘महाराष्ट्र’ राज्य आणि ‘गुजरात’ राज्य या स्वतंत्र राज्यांची निर्मिती झाली.
• 1960 : गुजरात उच्च न्यायालयाची स्थापना झाली.
• 1961 : क्युबाचे पंतप्रधान फिडेल कॅस्ट्रो यांनी क्युबाला समाजवादी देश घोषित केले आणि निवडणुका रद्द केल्या.
• 1962 : महाराष्ट्रातील जिल्हा परिषदांची स्थापना.
• 1978 : जपानचे ‘नामी उमुरा’ हे उत्तर ध्रुवावर पोहोचणारे पहिले मनुष्य आहेत.
• 1983 : ‘अमरावती विद्यापीठाची’ स्थापना.
• 1998 : कोकण रेल्वे प्रकल्प पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांनी राष्ट्राला समर्पित केला.
• 1999 : नगरपालिकांच्या नगराध्यक्षांची मुदत एक वर्षावरून अडीच वर्षांपर्यंत वाढवण्यासाठी सुधारणा करणारा अध्यादेश जारी झाला.

नवराष्ट्र विशेष लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा

01 मे रोजी जन्म दिनविशेष

• 1218 : जर्मनीचा राजा रुडॉल्फ (पहिला) यांचा जन्म. (मृत्यू: 15 जुलै 1291)
• 1913 : अभिनेता यांचा बलराज साहनी जन्म. (मृत्यू: 13 एप्रिल 1973)
• 1915 :  हिंदी साहित्यिक डॉ. रामेश्वर शुक्ल उर्फ अंचल यांचा जन्म. (मृत्यू: 13 ऑक्टोबर 1995)
• 1919 :  भारतीय भाषेतील प्रतिभासंपन्न पार्श्वगायक मन्ना डे यांचा जन्म. (मृत्यू: 24 ऑक्टोबर २०१३)
• 1922 : स्वातंत्र्यसैनिक, पत्रकार आणि समाजवादी नेते मधु लिमये यांचा जन्म. (मृत्यू: 8 जानेवारी 1995)
• 1932 : कर्नाटकचे 16 वे मुख्यमंत्री एस. एम. कृष्णा यांचा जन्म.
• 1943 : नृत्यांगना सोनल मानसिंह यांचा जन्म.
• 1955 : महिंद्रा समूहाचे व्यवस्थापकीय संचालक आणि अध्यक्ष आनंद गोपाल महिंद्रा यांचा जन्म.
• 1971 : भारतीय अभिनेते आणि रेस कार ड्रायव्हर अजित कुमार यांचा जन्म.
• 1988 : हिंदी चित्रपट अभिनेत्री अनुष्का शर्मा यांचा जन्म.

राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा

01 मे रोजी मृत्यू दिनविशेष

• 1945 : ‘जोसेफ गोबेल्स’ – जर्मनीचा चॅन्सेलर नाझी नेता यांचे निधन. (जन्म: 29 ऑक्टोबर 1897)
• 1958 : गणेश शिवराम उर्फ नाना जोग – नाटककार यांचे नागपुर येथे निधन.
• 1972 : ‘कमलनयन बजाज’ – उद्योगपती, जमनालाल बजाज यांचे चिरंजीव यांचे निधन. (जन्म: 23 जानेवारी 1915)
• 1993 : ‘ना. ग. गोरे’ – स्वातंत्र्यसैनिक आणि संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीतील नेते यांचे निधन. (जन्म: 15 जून 1907)
• 2013 : ‘निखील एकनाथ खडसे’ यांचे निधन