World Meditation Day : आज जागतिक ध्यान दिनानिमित्त जाणून घ्या मानसिक शांतता आणि तणावमुक्तीसाठी ध्यानाची योग्य पद्धत ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
नवी दिल्ली : आजच्या तणावग्रस्त जीवनशैलीत, लोक कामाच्या ओझ्यामुळे आणि दैनंदिन समस्यांमुळे चिंतेत राहतात. यामुळे ते सहजपणे कोणत्याही कामावर लक्ष केंद्रित करू शकत नाहीत. मानसिक आरोग्याचा विचार करता, ध्यान किंवा चिंतन ही प्रभावी पद्धत आहे, जी केवळ मानसिक तणाव कमी करत नाही तर जीवनशैलीत सकारात्मकता आणते. ध्यानाचे महत्त्व जागतिक स्तरावर पोहोचवण्यासाठी २१ डिसेंबर हा दिवस जागतिक ध्यान दिन म्हणून साजरा केला जातो. या निमित्ताने, ध्यानाचा इतिहास, त्याचे फायदे आणि योग्य पद्धत जाणून घेऊया.
ध्यानाचा इतिहास आणि त्याचे महत्त्व
ध्यान हा शब्द केवळ आधुनिक काळासाठी नाही, तर त्याचा इतिहास प्राचीन काळापासून आहे. ध्यानाचा उल्लेख 5000 ईसापूर्व आढळतो. हिंदू, जैन, बौद्ध, शीख आणि ज्यू धर्मांमध्ये ध्यान हा जीवनाचा महत्त्वाचा भाग मानला जातो. त्याकाळी ध्यानाचा उपयोग मानसिक शांतता, तणावमुक्ती आणि आत्मज्ञान मिळवण्यासाठी केला जात असे. आजही, ध्यान ही एक अशी पद्धत आहे, ज्यामुळे तणाव, चिंता आणि मानसिक अस्थिरतेसारख्या समस्यांवर प्रभावी उपाय मिळतो.
ध्यान करण्याची योग्य पद्धत
ध्यानाचा सराव करताना काही गोष्टी लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे. योग्य पद्धतीने ध्यान केल्यास मनाला आणि शरीराला दोघांनाही सकारात्मक परिणाम मिळतो.
1. श्वासांवर लक्ष केंद्रित करा
ध्यान करण्याची सुरुवात श्वासांवर लक्ष केंद्रित करून करा. दीर्घ आणि स्थिर श्वास घ्या. तुमचा पूर्ण ध्यान श्वासोच्छवासावर केंद्रित ठेवा. यामुळे तुमच्या मनातील अस्थिरता दूर होते आणि मानसिक शांतता लाभते.
2. योग्य आसन निवडा
ध्यान करताना तुमच्या आसनावर विशेष लक्ष द्या. तुम्ही क्रॉस-पाय स्थितीत (दुमडलेल्या पायांसह) किंवा पद्मासन (कमलासन) सारख्या स्थितीत बसू शकता. यासाठी तुमची पाठ सरळ आणि शरीर पूर्णपणे रिलॅक्स असणे गरजेचे आहे.
3. सकारात्मक विचार ठेवा
ध्यानादरम्यान सकारात्मक विचार करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. तुम्ही या काळात कोणताही मंत्र जप करू शकता. हे मनात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करते.
4. समय मर्यादा ठरवा
सुरुवातीला ध्यानाचा कालावधी 5-10 मिनिटे असावा. नंतर तुम्ही तुमच्या वेळेनुसार हा कालावधी वाढवू शकता. नियमित ध्यान केल्याने मानसिक शांती आणि आत्मविश्वास वाढतो.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : चीन आणि पाकिस्तान रचतायेत नवे षडयंत्र! एक बांधतोय लांबलचक बोगदा तर दुसऱ्याने तयार केली अमेरिकेपर्यंत डागता येणारी मिसाइल
ध्यानाचे मानसिक आणि शारीरिक फायदे
ध्यान ही अशी प्रक्रिया आहे, ज्यामुळे आपल्याला तात्काळ फायदा मिळत नाही. मात्र, नियमित ध्यान केल्यास अनेक फायदे होतात. मानसिक स्तरावर, ध्यान तणाव आणि चिंता कमी करते, सकारात्मक विचारांना प्रोत्साहन देते आणि मनःशांती देते. शारीरिक दृष्टिकोनातून, ध्यानामुळे रक्तदाब कमी होतो, झोप सुधारते आणि प्रतिकारशक्ती वाढते.
जागतिक ध्यान दिनाचे महत्त्व
21 डिसेंबर हा दिवस जागतिक स्तरावर ध्यानाचा प्रचार आणि प्रसार करण्यासाठी साजरा केला जातो. व्यस्त आणि तणावग्रस्त जीवनशैलीत ध्यानाचे महत्त्व लक्षात घेऊन अनेक देशांमध्ये लोकांना ध्यान करण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते. ध्यानाद्वारे केवळ मानसिक आरोग्य सुधारले जात नाही, तर लोकांमध्ये सकारात्मक दृष्टिकोन आणि आनंदी जीवनशैली निर्माण होते.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : कुवेतमध्ये सापडला 7000 वर्ष जुना पुतळा; आता ‘या’ मुस्लिम देशाच्या इतिहासावर होणार नवे खुलासे
निष्कर्ष
ध्यान ही एक साधी आणि प्रभावी पद्धत आहे, ज्यामुळे मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यात सुधारणा होते. जागतिक ध्यान दिनाच्या निमित्ताने प्रत्येकाने या पद्धतीचा अवलंब करावा, ज्यामुळे तणावमुक्त आणि सकारात्मक जीवनशैली अनुभवता येईल. ध्यान हा फक्त सराव नाही, तर तो जीवनशैलीतील सकारात्मक बदल घडवणारा प्रवास आहे.