Alibaug Warun Alas ka
मानसिक रुग्णालयाची अफवा आणि ‘पागलखाना’ची कथा
कधी काळी अशी अफवा होती की अलिबागमध्ये मोठा मानसिक रुग्णालय होता, ज्याला लोक ‘पागलखाना’ म्हणत. त्यामुळे ज्याला शहरात ‘अलिबागहून आलाय का?’ असं म्हटलं जायचं, त्याचा अर्थ – हा माणूस पागलखान्यातून सुटलाय का? असा घेतला जाई.परंतु ही गोष्ट पूर्णपणे चुकीची आहेअलिबागमध्ये कधीही असं कोणतंही मानसिक रुग्णालय नव्हतं.
अलिबाग समुद्रकिनारी शंभर एकरवर भराव, सतीश धारपांचा बांधकाम कंपन्यांना इशारा
मग हे वाक्य प्रचलित कसं झालं?खरं कारण खूप साधं आहे.मुंबई आणि तिच्या आसपासच्या परिसरात, विशेषतः जुन्या काळात, अलिबाग हे तुलनेने शांत, ग्रामीण आणि संथ गतीचं ठिकाण मानलं जायचं.मुंबईसारख्या गजबजलेल्या, वेगवान जीवनशैलीच्या शहरात जेव्हा अलिबागसारख्या ठिकाणांहून लोक यायचे, तेव्हा त्यांना शहराच्या वेगाशी जुळवून घेणं कठीण जायचं.
शहरातले लोक मग चेष्टेने विचारायचे –
“अलिबागहून आलाय का?”
म्हणजे —
तुला शहराची गती कळत नाही का? तू इतका संथ का वागतोयस?
वेळेनुसार अर्थ बदलला
काळ बदलला, मुंबई अजून वेगानं धावू लागली, आणि हे वाक्यही बदललं.
जे वाक्य सुरुवातीला नवीन, संथ किंवा शहराच्या वातावरणाशी अनभिज्ञ व्यक्तीला ओळखण्यासाठी वापरलं जाई, ते हळूहळू उपहासात्मक शब्दात रूपांतरित झालं.
आज हे वाक्य अनेकदा यासाठी वापरलं जातं:
एखादा माणूस विचित्र वागतो
समजून घेत नाही
गोंधळलेला वाटतो
खूप साधाभोळा आहे
परंतु त्याचा मूळ हेतू ‘पागल’ म्हणण्याचा नव्हता.
खरी सत्यकथा काय सांगते?
अलिबागमध्ये कधीही मानसिक रुग्णालय नव्हतं.हे वाक्य मानसिक आजारांशी जोडणं चुकीचं आहे.हे वाक्य मुंबईच्या वेगवान जीवनशैली आणि अलिबागच्या शांत वातावरणातून उद्भवलेलं आहे.शहरात नवीन आलेल्या आणि गती न समजणाऱ्या लोकांची चेष्टा करण्यासाठी प्रारंभी वापरलं गेलं.वेळेनुसार त्याचा अर्थ अधिक टोमणेमय आणि उपहासात्मक झाला
निष्कर्ष
“अलिबागहून आलाय का?” हे वाक्य अपमान नाही, तर शहरी-ग्रामीण जीवनशैलीतील फरकातून जन्मलेलं एक सांस्कृतिक वाक्प्रचार आहे.
अज्ञान, भोळेपणा किंवा गोंधळ दाखवण्यासाठी वापरलं जात असलं, तरी त्याची मुळं खूप वेगळी आहेत.
Ans: हे वाक्य एखादी व्यक्ती भोळी, संथ, गोंधळलेली किंवा शहराच्या गतीशी जुळवून न घेणारी आहे का हे चेष्टेने विचारण्यासाठी वापरले जाते.
Ans: अलिबागमध्ये कधीही कोणतेही मानसिक रुग्णालय नव्हते.
