BRICS शिखर परिषदेत शी जिनपिंग गैरहजर; चीनच्या राष्ट्राध्यक्षांच्या अनुपस्थितीने अनेक तर्कवितर्कांना उधाण

Xi Jinping skips BRICS summit : ब्राझीलमध्ये सुरू झालेल्या ब्रिक्स शिखर परिषदेत चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांची अनुपस्थिती अनेक चर्चांना जन्म देत आहे.

Xi Jinping skips BRICS summit : ब्राझीलमध्ये सुरू झालेल्या ब्रिक्स शिखर परिषदेत चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांची अनुपस्थिती अनेक चर्चांना जन्म देत आहे. भारत, ब्राझील, रशिया, चीन आणि दक्षिण आफ्रिका या पाच उदयोन्मुख अर्थव्यवस्थांचा समावेश असलेल्या या गटासाठी ही परिषद अत्यंत महत्त्वाची मानली जात आहे. मात्र, या बैठकीत शी जिनपिंग हजर न राहणे हे त्यांच्या अध्यक्षीय कार्यकाळातील अभूतपूर्व घटना मानली जात आहे.

शी जिनपिंग यांची अनुपस्थिती आणि निर्माण झालेली शंका

शी जिनपिंग हे गेल्या दोन आठवड्यांपासून सार्वजनिकरित्या कुठेही दिसलेले नाहीत. त्यांच्या गैरहजेरीमुळे ते आजारी आहेत, सत्तेवरून बाजूला केले जात आहेत, अशा अफवांनी जोर धरला आहे. ब्रिक्ससारख्या व्यासपीठावर चीनला अमेरिका व पश्चिमेकडील देशांप्रती आपला विरोध अधिक ठळकपणे मांडण्याची संधी असताना, शी यांनी ती गमावल्याने अनेक तज्ज्ञ आश्चर्यचकित झाले आहेत.

शिंगापूरच्या नॅशनल युनिव्हर्सिटीचे सहप्राध्यापक चोंग जा इयान यांच्या मते, “शी जिनपिंग यांच्यासाठी ब्रिक्स ही प्राथमिकता नसून त्यांनी देशांतर्गत आर्थिक सुधारणांकडे लक्ष केंद्रित केले आहे.” त्यामुळे त्यांची अनुपस्थिती ही चीनच्या धोरणात्मक बदलाची नांदी असू शकते, असेही काही निरीक्षक मानतात.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : दलाई लामांच्या 90 व्या वाढदिवसाचे औचित्य; अमेरिकेने पाठवला ‘असा’ संदेश की ऐकून चीन नाराज

अमेरिकेची भीती की अंतर्गत राजकारण?

शी जिनपिंग यांच्या अनुपस्थितीमागे अमेरिकेच्या भूमिकेबाबत अनिश्चितता हे एक कारण मानले जात आहे. अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी ब्रिक्सविषयी नाराजी व्यक्त केली होती, तर अमेरिका आणि चीन यांच्यातील तणाव वाढतच आहे. त्यामुळे शी जिनपिंग यांनी अशा संवेदनशील काळात परदेश दौऱ्यापासून स्वतःला दूर ठेवले असावे, अशी शक्यता आहे.

पुतिनही अनुपस्थित, मोदी ठरले केंद्रस्थानी

या परिषदेत रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन देखील प्रत्यक्ष हजर राहणार नाहीत. ते व्हिडिओ लिंकद्वारे सहभागी होणार आहेत. ब्राझील हा आंतरराष्ट्रीय गुन्हेगारी न्यायालयाचा सदस्य असल्याने, युक्रेन युद्धात सहभागी असल्याबद्दल पुतिन यांना अटक होऊ शकते, म्हणून त्यांनी प्रत्यक्ष उपस्थिती टाळली आहे. दुसरीकडे, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रिओ दि जानेरोमध्ये परिषदेत उपस्थित राहून भारताच्या ब्रिक्समधील सक्रियतेचे प्रतीक ठरवले आहे. दोन्ही दिग्गज नेत्यांच्या अनुपस्थितीमुळे मोदींची भूमिका अधिकच केंद्रस्थानी आली आहे.

ब्रिक्सचा जागतिक महत्त्वाकडे वाटचाल

ब्रिक्स गट हा G7 देशांच्या तुलनेत ‘ग्लोबल साउथ’चे प्रतिनिधित्व करणारा मंच मानला जातो. त्यामुळे ब्रिक्समधील सर्व नेत्यांची उपस्थिती हे या गटाच्या विश्वासार्हतेसाठी महत्त्वाचे मानले जाते. हॉंगकॉंग विद्यापीठातील सहाय्यक प्राध्यापक ब्रायन वोंग म्हणतात, “शी जिनपिंग यांची अनुपस्थिती ब्रिक्सवरील विश्वासाला धक्का देणारी नाही. ब्रिक्स हे बहुध्रुवीय जागतिक व्यवस्थेकडे वाटचाल करणारे मंच आहे.”

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा :  पृथ्वीवर आढळला थेट मंगळ ग्रहावरचा दगड; लवकरच होणार लिलाव पण शास्त्रज्ञांनी व्यक्त केली नाराजी, पाहा का ते?

 शी जिनपिंग यांची अनुपस्थिती, धोरणात्मक की राजकीय संकेत?

शी जिनपिंग यांनी का गैरहजर राहण्याचा निर्णय घेतला याचे नेमके कारण अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. मात्र, ही अनुपस्थिती केवळ व्यक्तिक नाही, तर चीनच्या जागतिक रणनीतीतील बदलाची नांदी असू शकते. एकीकडे पुतिन, दुसरीकडे जिनपिंग, आणि मध्ये भारत – अशा स्थितीत ब्रिक्सचे भविष्य कोणत्या दिशेने जाईल याकडे साऱ्या जगाचे लक्ष लागले आहे.