Pic credit : social media
शेजारी देश चीन आणि पाकिस्तानला धक्का देण्याच्या दिशेने भारताने एक पाऊल पुढे टाकले आहे. याने त्याच्या हलक्या पण शक्तिशाली टाकी जोरावरच्या चाचणीचा आणखी एक टप्पा यशस्वीपणे पूर्ण केला आहे. डिफेन्स रिसर्च अँड डेव्हलपमेंट ऑर्गनायझेशन (DRDO) द्वारे या टाकीची प्रारंभिक ऑटोमोटिव्ह चाचणी देखील यशस्वी झाली आहे. लार्सन अँड टुब्रो (L&T) च्या सहकार्याने विकसित केलेल्या या टाकीची चाचणी यापूर्वी L&T च्या सुरत येथील हजीरा प्लांटमध्ये करण्यात आली होती. या निमित्ताने भारतीय लष्कराकडे कोणते रणगाडे आहेत आणि ते किती शक्तिशाली आहेत हे जाणून घेऊया.
जोरावर टाकीचे वजन फक्त 25 टन आहे. अडीच वर्षांत या टाकीची रचना करण्यात आली आणि त्याचा पहिला प्रोटोटाइपही तयार करण्यात आला. सध्या हा विकास चाचणीतून जात आहे.
25 टन टाकी कुठेही वाहून नेणे सोपे
वजनाने हलका असूनही जोरावर कोणत्याही बाबतीत कमकुवत नाही, किंबहुना तो इतर टाक्यांपेक्षा अनेक बाबतीत जड आहे. या पूर्णपणे चिलखती टाकीचे वजन कमी असल्याने अत्यंत दुर्गम रस्त्यांवरून त्याची वाहतूक करता येते. एवढेच नाही तर गरज भासल्यास विमान किंवा ट्रेनने कमी वेळेत एका ठिकाणाहून दुस-या ठिकाणी पोहोचवता येते.
A special day in our journey to become Aatmanirbhar in the defence sector.
Arjun Main Battle Tank (MK-1A) was handed over to the Army. A tank made in Tamil Nadu will protect our borders. This is a glimpse of Bharat’s Ekta Darshan. pic.twitter.com/dlIjTX38ct
— Narendra Modi (@narendramodi) February 14, 2021
शत्रूंचे असे षटकार फुंकतील
उच्च वेगाने, हजारो फूट उंचीवरून खडबडीत टेकड्यांवर चढता येते आणि मैदानी आणि वाळवंटातही त्याचा वेग कमी होत नाही. याशिवाय, त्याची मारक शक्ती इतकी आहे की ती अगदी मोठ्या टाक्यांनाही वेठीस धरू शकते. दिवसा असो वा रात्र, तो एकाच वेगाने शत्रूवर हल्ला करू शकतो. केवळ पुढच्या दिशेनेच नाही तर उलट दिशेनेही हा रणगाडा शत्रूचे रणगाडे आणि चिलखती वाहने एकाच फेरीत नष्ट करू शकतो.
कमी आणि कमाल तापमानातही क्षमता कमी होत नाही
पूर्णपणे स्वदेशी असलेला जोरावर ट्रॅक ड्रोन आणि आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सने सुसज्ज आहे. त्यात बसवलेल्या 105 मिमीच्या बंदुकीतून टँकविरोधी क्षेपणास्त्रे डागता येतात. मुख्य तोफेशिवाय इतर शस्त्रे डागण्याची यंत्रणाही यात आहे. सक्रिय संरक्षण प्रणालीद्वारे, जोरावर शत्रूच्या हल्ल्यापासून स्वतःचे संरक्षण करू शकतो. यामध्ये बसवलेल्या सर्व यंत्रणा पर्वतांच्या उणे तापमानात आणि वाळवंटातील कमाल तापमानात सारख्याच प्रमाणात फायर करू शकतात. त्याची क्रू संख्या दोन ते तीन असेल.
भारतीय लष्कराचा हा रणगाडा अर्जुन आहे
भारताच्या पहिल्या मुख्य युद्ध रणगाड्याचे उद्दिष्ट महाभारतातील अर्जुनाइतकेच अचूक आहे. म्हणूनच याला अर्जुन असे नावही देण्यात आले आहे. ताशी 40 किमी आणि क्रॉस कंट्रीमध्ये जास्तीत जास्त 70 किमी प्रति तास वेगाने धावण्यास सक्षम, अर्जुनच्या इंजिनची शक्ती 1400 घोड्यांएवढी आहे. मॉड्युलर कंपोझिट आर्मरने सुसज्ज असलेल्या अर्जुन टाकीला रासायनिक हल्ल्यांपासून वाचवण्यासाठी विशेष सेन्सर्स बसवण्यात आले आहेत. रात्रंदिवस कोणत्याही परिस्थितीत वापरण्यासाठी तयार असलेल्या अर्जुनकडे जॅमर तसेच प्रगत लेझर चेतावणी काउंटरमेजर सिस्टम आहे. 124 अर्जुन MK1 टँक भारतीय सैन्यात सेवेत आहेत आणि 119 MK1A टँक सैन्यात समाविष्ट करण्यासाठी ऑर्डर देण्यात आली आहे.
T-90 भीष्मांवर हेलिकॉप्टरमधूनही गोळ्या डागता येत नाहीत.
भारतीय लष्कराचा आणखी एक मुख्य लढाऊ रणगाडा म्हणजे T-90 भीष्म, जो जगातील सर्वात शक्तिशाली रणगाड्यांपैकी एक आहे. पूर्वी T-90 रशियामधून आयात केले जात होते परंतु आता ते देशातच तयार केले जाते. 125 मिमी तोफेने सुसज्ज ही भीष्म ताशी 60 किमी वेगाने जाऊ शकतात आणि त्यात एकाच वेळी 43 शेल ठेवता येतात. भीष्म, ज्याची ऑपरेशन रेंज 550 किमी आहे, शीर्ष आक्रमण संरक्षण पिंजरासह सुसज्ज आहे, ज्यामुळे हेलिकॉप्टरमधून गोळ्या झाडूनही जहाजावरील सैनिकांना लक्ष्य करता येत नाही.
या प्रणालीमुळे आत्मघाती ड्रोन, ग्रेनेड आणि रणगाडाविरोधी क्षेपणास्त्रे देखील भीष्मांवर बसलेल्या लोकांचे कोणतेही नुकसान करू शकत नाहीत. भारतीय लष्कराकडे 1200 भीष्म रणगाडे आहेत आणि त्यात 400 सॉफ्टवेअर परिभाषित रेडिओ स्थापित करण्यासाठी जुलै 2023 मध्ये ऑर्डर देण्यात आली आहे, जेणेकरून त्याची नेटवर्किंग क्षमता आणखी वाढवता येईल.
T-72 अजयचा एवढा मोठा ताफा
भारतीय लष्कराकडे 2400 T-72 रणगाडे आहेत, त्यापैकी 1800 रणगाड्यांऐवजी प्रगत AI युद्ध क्षमता असलेल्या रणगाड्या बदलण्याची तयारी सुरू आहे. 41 टन वजनाच्या T-72 टाक्यांना महाबली म्हणतात, जे रस्त्यावर ताशी 60 किमी वेगाने धावू शकतात, तर खडबडीत रस्त्यावरही त्यांचा वेग ताशी 35 ते 40 किमी राहतो. त्याची 125 मिमीची तोफ साडेचार किलोमीटरपर्यंत मारा करू शकते. यात 12.7 मिमी आणि 7.62 मिमीच्या दोन मशीन गनही आहेत. ते आण्विक, जैविक आणि रासायनिक हल्ल्यांपासून वाचण्यास सक्षम आहे.
T-72 ला अजिंक्य असे नाव देण्यात आले कारण अनेक हल्ल्यांच्या वेळी भारतीय सैन्याला पाठिंबा देण्यात आणि देशाला विजय मिळवून देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. मात्र, आता भविष्यातील गरजा लक्षात घेऊन लढाऊ वाहन तयार करण्याची योजना आहे. या नवीन भविष्यातील सज्ज लढाऊ वाहनांमध्ये आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI), ड्रोन इंटिग्रेशन, वर्धित परिस्थितीजन्य जागरूकता आणि सक्रिय संरक्षण प्रणाली यांसारखी वैशिष्ट्ये असतील.
