IBS आणि कोलन कॅन्सरमधील फरक घ्या जाणून (फोटो सौजन्य - iStock)
आयबीएस (Irritable Bowel Syndrome) आणि कोलन कॅन्सर हे दोन्ही पचनाचे विकार आहेत आणि पोटदुखी, गॅस आणि आतड्यांच्या सवयींमध्ये बदल यासारखी लक्षणे असू शकतात. पण हे दोन्ही पूर्णपणे वेगळे आजार आहेत. आयबीएस हा एक जुनाट आजार आहे जो तुमच्या आतड्यांच्या काम करण्याच्या पद्धतीवर परिणाम करतो, परंतु तो जीवघेणा नाही.
दुसरीकडे, कोलन कॅन्सर हा एक गंभीर आजार आहे ज्यामध्ये कोलन किंवा गुदाशयातील पेशींची असामान्य आणि अनियंत्रित वाढ सुरू होते. या दोघांना समान मानल्याने योग्य उपचारांना विलंब होऊ शकतो, म्हणून त्यांच्यातील फरक समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. डॉक्टर माधव भागवत यांनी या दोन्ही आजारांमधील फरक सांगितला आहे, जाणून घ्या.
कोलन कॅन्सर आणि IBS ची कारणे
आयबीएस हा एक फंक्शनल गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल डिसऑर्डर मानला जातो, याचा अर्थ असा की यामुळे कोलनला कोणतेही दृश्यमान नुकसान होत नाही, परंतु आतड्याच्या स्नायू आणि नसांचे कार्य प्रभावित होते. त्याची कारणे ताण, चिंता, विशिष्ट पदार्थांची ऍलर्जी, संसर्ग किंवा हार्मोनल बदल असू शकतात. त्याची खरी कारणे अद्याप पूर्णपणे समजलेली नाहीत, परंतु असे मानले जाते की मेंदू आणि आतड्यांमधील संवादात अडथळा आहे.
दरम्यान कोलन कॅन्सर हा अनुवांशिक उत्परिवर्तनांमुळे होतो ज्यामुळे पेशींची अनियंत्रित वाढ होते. हे सहसा कोलनच्या अस्तरात लहान, कर्करोग नसलेल्या पॉलीप्स म्हणून सुरू होते जे कालांतराने कर्करोगात बदलू शकते. जोखीम घटकांमध्ये वय (विशेषतः ४५ वर्षांपेक्षा जास्त), लाल मांस आणि प्रक्रिया केलेले मांस जास्त प्रमाणात सेवन करणे, बैठी जीवनशैली, धूम्रपान, मद्यपान, कोलन कर्करोगाचा कुटुंबातील इतिहास आणि काही दाहक आतड्यांचे आजार यांचा समावेश आहे.
कोलन कर्करोगाची लक्षणे
कोलन कर्करोगाची सुरुवातीची लक्षणे सौम्य आणि प्रगतीशील असतात. यामध्ये पाचन तंत्राच्या सवयींमध्ये वारंवार बदल, जसे की अतिसार किंवा बद्धकोष्ठता, विष्ठेचा आकार पातळ होणे, विष्ठेत रक्त येणे, अस्पष्ट वजन कमी होणे आणि सतत थकवा येणे यांचा समावेश आहे. ही लक्षणे कालांतराने वाढतात आणि ताण किंवा खाण्याशी संबंधित नाहीत.
पोटदुखीतील फरक
आयबीएसमध्ये, ओटीपोटात वेदना क्रॅम्प असतात आणि सामान्यतः खालच्या ओटीपोटात जाणवतात. ही वेदना गॅस सोडल्याने किंवा शौचास केल्याने कमी होते. वेदना दिवसभर चढ-उतार होतात आणि कधीकधी ताबडतोब शौचालयात जाण्याची आवश्यकता असते.
कोलन कॅन्सरचा त्रास कर्करोग वाढल्यावर होतो. तो सतत आणि दाबासारखा वाटतो, जो शौचास कमी होत नाही. कधीकधी पोटात किंवा गुदाशयात पोट भरल्यासारखे वाटते, विशेषतः जेव्हा ट्यूमर आतड्यांसंबंधी मार्गात अडथळा आणत असतो.
थकवा आणि वजन कमी होणे ही चिंतेची बाब का आहे?
IBS मध्ये वजन सामान्यतः स्थिर राहते, जोपर्यंत व्यक्ती जास्त खाणे टाळत नाही किंवा कमी खात नाही. थकवा ताण किंवा झोपेच्या कमतरतेमुळे येऊ शकतो, परंतु ते आयबीएसचे थेट लक्षण नाही. त्याच वेळी, अस्पष्ट वजन कमी होणे आणि सतत थकवा येणे ही कोलन कर्करोगाची प्रमुख लक्षणे आहेत. कर्करोगाच्या पेशी शरीराची ऊर्जा वापरतात, ज्यामुळे अशक्तपणा आणि थकवा येतो. म्हणून, जर वजन कमी होत असेल आणि तुम्हाला खूप थकवा जाणवत असेल, तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नये.
Colorectal Cancer: कोलोरेक्टल कॅन्सर का होतो? लक्षण, उपाय आणि कशी घ्यावी काळजी
डॉक्टरांना कधी भेटावे?
जर तुमचे वय ४५ पेक्षा जास्त असेल किंवा सतत बद्धकोष्ठता किंवा अतिसार, मलमध्ये रक्त, अस्पष्ट वजन कमी होणे यासारख्या आयबीएस लक्षणांमध्ये अचानक बदल होत असतील तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. कोलोनोस्कोपी किंवा इतर चाचण्या कोलन कर्करोगाची पुष्टी करू शकतात किंवा नाकारू शकतात. वेळेवर निदान केल्याने कर्करोगाचा यशस्वी उपचार होऊ शकतो.
टीप – हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.
