Marathi News »
Maharashtra »
Prataprao Jadhav On Ayush Initiative To Reach One Crore Households

आयुष उपक्रम एक कोटी घरांपर्यंत पोहोचणार – प्रतापराव जाधव

लोकांना खऱ्या आयुष सेवा अनुभवण्यात रस आहे, परंतु बऱ्याचदा ते या सेवा मिळवण्यात अडचणींना सामोरे जातात. अशा कार्यक्रमांमुळे, पारंपरिक आरोग्यसुविधा सर्वांसाठी सुलभ होतात." तसेच, त्यांनी महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्याशी झालेल्या संभाषणाचा उल्लेख केला, ज्यात त्यांनी महाराष्ट्रात आयुष मंत्रालय आणि आयुष विद्यापीठ स्थापन करण्याचा प्रस्ताव दिला.

By श्वेता झगडे

Updated On: Sep 30, 2024 | 07:20 PM

आयुष उपक्रम एक कोटी घरांपर्यंत पोहोचणार - प्रतापराव जाधव

‘आयुष मधील जागतिक समन्वय: मेडिकल व्हॅल्यू ट्रॅव्हलद्वारे आरोग्य आणि वेलनेसचे रूपांतर’ या थीमवर आधारित आयुष मेडिकल व्हॅल्यू ट्रॅव्हल समिट २०२४ भारताला आयुष प्रणालींवर आधारित सर्वसमावेशक आरोग्यसेवेचे जागतिक केंद्र म्हणून स्थान देण्यासाठी सज्ज आहे. हा महत्त्वपूर्ण कार्यक्रम भारत सरकारच्या आयुष मंत्रालयाने, पर्यटन मंत्रालय, महाराष्ट्र सरकार आणि प्रमुख भागीदारांच्या सहकार्याने हॉटेल सोफिटेल, बीकेसी, मुंबई येथे आयोजित केला होता.

प्रतापराव जाधव, केंद्रीय राज्यमंत्री (स्वतंत्र प्रभार), आयुष मंत्रालय आणि केंद्रीय राज्यमंत्री, आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालय, भारत सरकार, यांनी प्रमुख पाहुणे म्हणून समिटचे उद्घाटन केले. भाषणात ते म्हणाले, “आयुष एमव्हीटी समिटमध्ये, आपण भारताच्या नैसर्गिक सौंदर्याचा आणि त्याच्या सर्वसमावेशक आरोग्य सेवांचा आयुर्वेद, योग, युनानी, सिद्ध, आणि होमिओपॅथी – उत्सव साजरा करतो, ज्यामुळे दरवर्षी हजारो आंतरराष्ट्रीय पर्यटक आकर्षित होतात. आपल्या व्यापक आरोग्याची फोकस शारीरिक, मानसिक आणि आध्यात्मिक कल्याणावर आहे. ज्यामुळे भारत आरोग्य पर्यटनात जागतिक नेतेपदी पोहोचत आहे. माननीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली, आयुषला जागतिक मान्यता मिळाली आहे. तो आता भारताच्या आरोग्यसेवेचा महत्त्वाचा भाग झाला आहे. ज्यात AIIMS आणि संरक्षण रुग्णालयांमध्ये समावेश करण्यात आला आहे. G-20 अध्यक्षपदाच्या माध्यमातून आयुषला जागतिक पातळीवर पोहोचवले आहे, आणि या पद्धतींना देशभरातील विविध आरोग्यसेवा प्रणालींमध्ये एकत्रित केले आहे.”

“लोकांना खऱ्या आयुष सेवा अनुभवण्यात रस आहे, परंतु बऱ्याचदा ते या सेवा मिळवण्यात अडचणींना सामोरे जातात. अशा कार्यक्रमांमुळे, पारंपरिक आरोग्यसुविधा सर्वांसाठी सुलभ होतात.” तसेच, त्यांनी महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्याशी झालेल्या संभाषणाचा उल्लेख केला, ज्यात त्यांनी महाराष्ट्रात आयुष मंत्रालय आणि आयुष विद्यापीठ स्थापन करण्याचा प्रस्ताव दिला.

वैद्य राजेश कोटेचा, सचिव, आयुष मंत्रालय, भारत सरकार, यांनी आपल्या कीनोट सादरीकरणात सांगितले, “आयुषचा जागतिक पोहोच लक्षणीय वाढला आहे, निर्यात मोठ्या प्रमाणात वाढली आहे. या क्षेत्राचा आकार मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. मी आपल्याला सूचित करू इच्छितो की RIES (रिसर्च इन इन्फॉर्मेशन सिस्टीम्स), जे विकास अर्थशास्त्रातील संशोधनासाठी समर्पित असलेले परराष्ट्र मंत्रालयाच्या अंतर्गत एक स्वायत्त संस्था आहे, त्यांनी भारतीय पारंपरिक औषध मंच (FITM) वर अभ्यास केला आहे. त्यांच्या विश्लेषणानुसार, २०१४ ते २०२० च्या डेटाची तुलना करून आणि २०२१ मध्ये नोंदवलेल्या अहवालानुसार, आयुष क्षेत्राचा आकार २०१४ मध्ये $३ मिलियनवरून २०२० मध्ये $१८.१ मिलियनपर्यंत वाढला, सहा वर्षांत सहा पट वाढ झाली. पुढील अंदाजानुसार, २०२३ मध्ये हा आकार $२४ मिलियनपर्यंत पोहोचेल, म्हणजेच २०१४ पासून जवळपास आठपट वाढ झाली आहे.”

“राज्य आयुष विभागांनी राज्याच्या आरोग्य विभागांसोबत सहकार्य करून आयुर्वेद आणि योगाच्या पुरातत्व स्थळांचा प्रचार करावा, ज्यामुळे आयुष आधारित वैद्यकीय पर्यटनात वाढ होईल,” असे डॉ. नेसरी यांनी सांगितले. पद्मश्री आणि पद्मभूषण पुरस्कार प्राप्त वैद्य देवेंद्र त्रिगुणा, अखिल भारतीय आयुर्वेदिक काँग्रेसचे अध्यक्ष, यांनी आयुर्वेदाच्या प्रसाराबद्दल त्यांच्या वचनबद्धतेबद्दल उत्साहाने बोलले. त्यांच्या समर्पणामुळे सेंट्रल कौन्सिल ऑफ इंडियन मेडिसिन (CCIM), अखिल भारतीय आयुर्वेद संस्थान आणि राष्ट्रीय आयुर्वेद विद्यापीठ यांसारख्या अनेक संस्थांची स्थापना झाली. वैद्य त्रिगुणा यांच्या प्रयत्नांमुळे आयुर्वेदाचा पोहोच ८० हून अधिक देशांपर्यंत वाढला आहे आणि त्यांनी आयुष क्षेत्रासाठी एक दीपस्तंभ म्हणून स्थान निर्माण केले आहे.

ग्रामीण भारतात, अरुणाचल प्रदेश (७७%) वगळता सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आयुषची जागरूकता ८७% ते ९९% दरम्यान आहे, तर शहरी भारतात सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आयुषची जागरूकता ८६% पेक्षा जास्त आहे. आयुर्वेद हा आयुषचा सर्वात सामान्यपणे वापरला जाणारा प्रणाली आहे (>८६%). भारतातील विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरणाने (IRDAI) १ एप्रिल २०२४ रोजी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली, ज्यामध्ये आरोग्य विमा कंपन्यांना आयुष उपचार इतर उपचारांप्रमाणेच ऑफर करण्याची आवश्यकता आहे. आतापर्यंत सुमारे ४९ जीवन विमा कंपन्या सुमारे ६९ पॅकेजेस देत आहेत.

शिखर संमेलनाने आयुष-आधारित आरोग्यसेवा आणि वैद्यकीय मूल्य प्रवासाच्या भविष्यासाठी शासकीय अधिकारी, वेलनेस केंद्रे, वैद्यकीय प्रवास सल्लागार, विमा कंपन्या आणि उद्योग नेते यांना चर्चेसाठी एक अद्वितीय व्यासपीठ दिले. सहभागी regulatory तरतुदी, आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील संधी, आणि आयुषच्या जागतिक वाढीस चालना देणाऱ्या उपक्रमांविषयी सखोल माहिती मिळाली.

प्रतापराव जाधव म्हणाले, “आयुष मधुमेह आणि यकृत रोगांसारख्या आरोग्य समस्यांचे पुराव्यांवर आधारित उपचार करत आहे आणि सर्वांसाठी उपचार सहज उपलब्ध करण्याचे उद्दिष्ट आहे. आम्ही सरकारला सर्व कर्मचाऱ्यांना मोफत आयुष उपचार देण्याचे आवाहन करतो आणि आम्ही ब्लॉक आणि तहसील स्तरावर स्वस्त आयुष केंद्रे स्थापन करण्यास वचनबद्ध आहोत. ९ ऑक्टोबर रोजी आम्ही आमचे पहिले आयुष जन औषध केंद्र सुरू करू, जे पारंपारिक उपचार पद्धतींना आरोग्यसेवांमध्ये एकत्र करेल. ‘महिला आरोग्य तपासणी’ उपक्रम आयुर्वेदाच्या माध्यमातून आरोग्य जागरूकता वाढवेल. आयुर्वेद दिनाच्या निमित्ताने ‘देश का प्राकृतक परीक्षण – घर घर तक आयुर्वेद’ अभियानाचे एक कोटी कुटुंबांना लक्ष्य करीत भुवनेश्वरमध्ये कार्यक्रम आणि दिल्लीत ग्रँड फिनाले होणार आहे.”