सध्या सोशल मीडियावर पतंजली आणि हिमालया या दोन ब्रँड्सची नावं अचानक चर्चेत आली आहेत. तर #BoycottPatanjali हा ट्रेंडही ट्विटरवर दिसत आहे. २९मार्च रोजी सोशल मीडियावर एक व्हिडिओ व्हायरल झाला होता ज्यामध्ये दावा करण्यात आला होता की हिमालय समूहाच्या मालकाने रिलायन्स जिओ आणि पतंजली उत्पादनांवर बहिष्कार टाकण्याचे आवाहन केले होते. व्हिडिओमध्ये, व्यक्तीने आरोप केला आहे की या कंपन्या आरएसएसशी संबंधित आहेत; त्यामुळे सर्वांनी बहिष्कार टाकावा.
तपासले असता, लक्षात आले की व्हिडिओमधील व्यक्ती प्रसिद्ध वकील भानू प्रताप सिंह आहे. विशेष म्हणजे तो कोणत्याही प्रकारे हिमालय कंपनीशी संबंधित नाही. हा व्हिडिओ जानेवारी २०२० मध्ये झालेल्या CAA विरोधी निषेधाचा आहे. व्हिडिओमध्येच, निषेधाशी संबंधित अनेक पोस्टर्स दिसत आहेत.
रिलायन्स आणि पतंजली विरुद्ध ३ः२१ मिनिटांनी व्हिडिओ सुरू होतो, जो विविध सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर मोठ्या प्रमाणावर शेअर केला गेला होता. नवी दिल्लीतील मुस्तफाबाद येथे जमलेल्या जमावाला जिओ आणि पेट्रोलियमसह रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेडच्या सर्व उत्पादनांवर बहिष्कार घालण्याचे आवाहन करताना दिसले. त्यांनी पुढे त्यांना एअरटेल, व्होडाफोन किंवा आयडियाकडे जाण्यास सांगितले, त्यांना कोणताही ब्रँड चालेल परंतु रिलायन्स नाही.
त्यांनी पुढे जाऊन पतंजलीच्या उत्पादनांवरही बंदी घालण्याचे आवाहन जमावाला केले. योगगुरू रामदेव यांच्या मालकीची पतंजली आहे. ते म्हणाले, “रामदेव काय करत आहेत, ते आम्हाला गायी आणि गोबर (शेण) शिवाय काहीही विकत नाहीत आणि त्यांच्या बहुतेक उत्पादनांमध्ये कचऱ्याशिवाय काहीही नाही.” बाबा रामदेव यांची कंपनी जी काही नफा कमावते, ती आरएसएसला मुस्लिमांविरुद्ध ‘शस्त्रे खरेदी’ करण्यासाठी दिली जाते, असा त्यांचा आग्रह आहे. “ते आमच्याकडून पैसे घेतात आणि आमच्याविरुद्ध वापरतात,” ते पुढे म्हणाले.
ते पुढे म्हणाले, “ते आमचे शत्रू आहेत. आम्ही त्यांच्यावर बहिष्कार टाकू आणि त्यांचे कंबरडे मोडू. ज्याचा पाठीचा कणा तुटतो तो कधीच आपल्या विरोधात उभा राहू शकत नाही. हे युद्ध आहे आणि आपल्याला युद्धाच्या डावपेचांचा अवलंब करावा लागेल. हे तुमच्या मुलांना, कुटुंबियांना आणि मित्रांना चांगले समजावून सांगा. हे फक्त आपणच करू शकतो.”
हिमालयाचे विधान
या दाव्यांचे खंडन करताना हिमालयाने ट्विटरवर म्हटले आहे की, “#HimalayaWellness कंपनीबद्दल प्रसारित केलेल्या सोशल मीडिया पोस्ट बनावट आणि बनावट आहेत. व्हिडिओतील व्यक्ती कोणत्याही प्रकारे हिमालयाशी संबंधित नाही. हिमालय ही एक अभिमानास्पद स्वदेशी भारतीय कंपनी आहे जी उच्च पातळीच्या सचोटीने व्यवसाय करते.”
सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर हिमालयाला लक्ष्य करण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. उल्लेखनीय म्हणजे, कंपनीचे संस्थापक मुहम्मद मनाल होते, ज्यांनी 1930 मध्ये कंपनीची स्थापना केली होती. मनालचा 1986 मध्ये मृत्यू झाला. ऑक्टोबर 2020 मध्ये, असाच दावा सोशल मीडियावर समोर आला होता जिथे व्हिडिओमधील व्यक्ती हिमालयाचा संस्थापक असल्याचा आरोप करत एक व्हिडिओ मोठ्या प्रमाणात प्रसारित झाला होता. .
चौकशी केल्यावर आम्हाला आढळून आले की व्हिडिओतील व्यक्ती हिमालयाशी संबंधित नाही. नकी अहमद नदवी असे तो सौदी अरेबियाचा रहिवासी होता. त्यावेळी प्रसारित केलेला व्हिडिओ ऑगस्ट 2020 मध्ये राम मंदिर भूमिपूजनानंतरच्या त्यांच्या वक्तव्याची क्लिप होती.
याआधी मार्च २०२० मध्ये सोशल मीडियावर आणखी एक पोस्ट व्हायरल झाली होती ज्यामध्ये हिमालय कंपनीने दहशतवादी संघटनेला आर्थिक मदत केल्याचा आरोप करण्यात आला होता. हिमालया ड्रग कंपनीचे अध्यक्ष आणि सीईओ फिलिप हेडन यांचा फोटो पोस्टसोबत शेअर करण्यात आला होता आणि दावा केला होता की ते कंपनीचे संस्थापक मुहम्मद मनाल आहेत. दोन्ही प्रसंगी, हिमालयाने दावे फेटाळून लावणारे विधान जारी केले आणि बनावट बातम्या विकणाऱ्यांना कायदेशीर परिणामांचा इशारा दिला.
