फरार मेहुल चोक्सीला भारतात प्रत्यार्पणाचा मार्ग मोकळा (Photo Credit- X)
PNB Scam Mehul Choksi: १३,००० कोटी रुपयांच्या पंजाब नॅशनल बँक (PNB) घोटाळ्यातील मुख्य आरोपी आणि फरार हिरे व्यापारी मेहुल चोक्सी (Mehul Choksi) याच्याविरुद्ध भारताला मोठे यश मिळाले आहे. बेल्जियममधील अँटवर्प येथील न्यायालयाने शुक्रवारी (१७ ऑक्टोबर) चोक्सीच्या प्रत्यार्पणाला (Extradition) मान्यता दिली आहे. चोक्सीची अटक वैध घोषित करत न्यायालयाने भारताच्या प्रत्यार्पणाच्या विनंतीला मान्यता दिली. मेहुल चोक्सीला देशात परत आणून कायद्याला सामोरे जाऊ इच्छिणाऱ्या भारतासाठी हा निर्णय एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.
STORY | Antwerp court clears fugitive jeweller Mehul Choksi’s extradition: Officials A court in Antwerp on Friday cleared the extradition of fugitive diamantaire Mehul Choksi, noting that his arrest by the Belgian authorities on India’s request was valid, officials in the know… pic.twitter.com/G2PyViNa7b — Press Trust of India (@PTI_News) October 17, 2025
अटकेची वैधता: भारतीय परराष्ट्र मंत्रालय आणि सीबीआयच्या अधिकाऱ्यांसह बेल्जियमच्या अभियोक्त्यांनी सादर केलेले युक्तिवाद न्यायालयाने मान्य केले. चोक्सीला फरार घोषित करण्यात आले होते आणि त्याला सोडल्यास तो पुन्हा पळून जाऊ शकतो, ही माहिती न्यायालयाला देण्यात आली.
जामीन फेटाळला: चोक्सीच्या वकिलांनी केलेले युक्तिवाद न्यायालयाने फेटाळून लावले. बेल्जियमच्या विविध न्यायालयांनीही चोक्सीचा जामीन अर्ज फेटाळला आहे.
भारताच्या विनंतीवरून मेहुल चोक्सीला ११ एप्रिल २०२५ रोजी बेल्जियममध्ये अटक करण्यात आली होती. यापूर्वी तो कॅरिबियन देश अँटिग्वा आणि बारबुडा येथे लपून बसला होता. सीबीआय आणि गृह मंत्रालयाने जलदगतीने कारवाई करत प्रत्यार्पणासाठी आवश्यक कागदपत्रे पूर्ण केली. चोक्सीला प्रत्यार्पणानंतर मुंबईतील आर्थर रोड तुरुंगातील बॅरेक क्रमांक १२ मध्ये ठेवले जाईल, असे आश्वासन भारताने बेल्जियमला दिले आहे.
फरार प्रत्यार्पणाला विरोध करण्यासाठी अनेकदा तुरुंगातील स्थितीचा मुद्दा उपस्थित करतात. यावर उपाय म्हणून भारताने बेल्जियमला आश्वासन दिले की चोक्सीला तुरुंगात युरोपियन मानकांनुसार सुविधा पुरवल्या जातील. या बॅरेकमध्ये प्रत्येक कैद्याला युरोपियन कमिटी फॉर द प्रिव्हेन्शन ऑफ टॉर्चर (CPT) मानकांनुसार पुरेशी जागा मिळेल. चोक्सीचा सेल अंदाजे २० फूट बाय १५ फूट असेल, ज्यात स्वतंत्र शौचालय, वॉशरूम आणि हवेशीर खिडक्या असतील. कैद्यांना ताजे पिण्याचे पाणी, बाहेरचा व्यायाम, बुद्धिबळ आणि कॅरमसारखे बोर्ड गेम्स, बॅडमिंटन, वर्तमानपत्रे, टीव्ही चॅनेल, व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग, टेलिमेडिसिन आणि योग सत्र यांसारख्या सुविधा देखील उपलब्ध असतील.
मेहुल चोक्सी आणि त्याचा पुतण्या नीरव मोदी यांच्यावर पीएनबीच्या मुंबई शाखेत (ब्रॅडी हाऊस) काही बँक अधिकाऱ्यांसोबत मिळून ₹१३,००० कोटी रुपयांचा घोटाळा केल्याचा आरोप आहे. चोक्सीच्या कंपन्यांनी मंजूर मर्यादेशिवाय १६५ लेटर ऑफ अंडरटेकिंग (LOU) आणि ५८ फॉरेन लेटर ऑफ क्रेडिट (FLC) मिळवले. जेव्हा चोक्सीच्या कंपन्या कर्जाची परतफेड करू शकल्या नाहीत, तेव्हा पीएनबीला मोठे नुकसान सहन करावे लागले.
बेल्जियमच्या न्यायालयाने निर्णय दिला असला तरी, मेहुल चोक्सीला बेल्जियमच्या उच्च न्यायालयात (Higher Court) या निर्णयाविरुद्ध अपील करण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे. तरीही, चोक्सीला लवकरात लवकर भारतात आणण्यासाठी भारत सरकार आणि तपास संस्था सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहेत. नीरव मोदीसुद्धा सध्या लंडनच्या तुरुंगात प्रत्यार्पणाविरुद्ध कायदेशीर लढाई लढत आहे.
