वेळ प्रवास (Time Travel) ही एक अतिशय रोचक आणि चर्चेत असलेली संकल्पना आहे. वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून अजूनही ती सिद्ध झालेली नाही, पण काही सिद्धांत आणि कल्पना यामुळे वेळ प्रवासाची शक्यता चर्चेत राहते. आइनस्टाईनच्या General Relativity नुसार, जर एखादी वस्तू प्रकाशाच्या वेगाच्या जवळ गेली, तर तिच्यासाठी वेळ हळू जाऊ लागतो. याला Time Dilation म्हणतात. म्हणजे भविष्यात प्रवास करणे सिद्धांतानुसार शक्य आहे.
फोटो सौजन्य - Social Media
ब्लॅक होलजवळ गुरुत्वाकर्षण इतके प्रचंड असते की तिथे वेळ खूप संथ गतीने सरकतो. त्यामुळे ब्लॅक होलच्या आसपास फिरणारी वस्तू किंवा व्यक्ती बाहेरील जगाच्या तुलनेत भविष्यात "पोहोचू" शकते.
भौतिकशास्त्रात "स्पेस-टाइम टनेल्स" म्हणजेच वर्महोल्स अस्तित्वात येऊ शकतात असे मानले जाते. जर हे स्थिर ठेवता आले तर एका वेळेतून दुसऱ्या वेळेत जाणे शक्य होऊ शकते.
क्वांटम पातळीवर वेळेचे वर्तन वेगळे असते. काही वैज्ञानिकांचा विश्वास आहे की प्रत्येक निर्णयानंतर नवे विश्व (Parallel Universe) तयार होतात. त्यामुळे वेळ प्रवास म्हणजे प्रत्यक्षात दुसऱ्या विश्वात जाणे असू शकते.
विश्वात अतिप्राचीन ऊर्जा असलेल्या "कॉस्मिक स्ट्रिंग्ज" असल्यास, त्यांच्या भोवती वेळेचा प्रवाह बदलता येऊ शकतो. अशाने भूतकाळात किंवा भविष्यकाळात प्रवास करण्याची शक्यता आहे.
भूतकाळात प्रवास केल्यास "ग्रँडफादर पॅराडॉक्स" (उदा. आपण भूतकाळ बदलला तर वर्तमान कसा असेल?) असे प्रश्न निर्माण होतात. त्यामुळे भूतकाळात वेळ प्रवास अधिक कठीण मानला जातो, पण भविष्यकाळात प्रवास करणे तुलनेने शक्य वाटते.
