नेपाळमधील निदर्शनांमागे सोशल मीडियाची किती ताकद? (Photo Credit- X)
काठमांडू: नेपाळमध्ये सध्या सोशल मीडिया बंदीवरून मोठा गोंधळ सुरू आहे. या निर्णयामुळे लोकांमध्ये प्रचंड संताप असून, अनेक ठिकाणी निदर्शने केली जात आहेत. या परिस्थितीमुळे सुरक्षा दल आणि आंदोलकांमध्ये झालेल्या संघर्षात आतापर्यंत १८ जणांचा मृत्यू झाला आहे, तर शेकडो लोक जखमी झाले आहेत.
या आंदोलनात Generation Z (जनरल-झेड) मोठ्या प्रमाणावर सहभागी झाली आहे. या तरुणांमध्ये अनेक सोशल मीडिया वापरकर्त्यांसह, इंफ्लुएंसर्स आणि त्यांचे चाहतेही आहेत. सोशल मीडियाच्या माध्यमातून काही लोकांची उपजीविका चालत असल्यामुळे, हे आंदोलन केवळ अभिव्यक्ती स्वातंत्र्यापुरते मर्यादित नसून, आर्थिक कारणांमुळेही पेटले आहे.
नेपाळ सरकारने एकूण २६ सोशल मीडिया आणि कम्युनिकेशन प्लॅटफॉर्म्सवर बंदी घातली आहे. यामध्ये इंस्टाग्राम, फेसबुक, मेसेंजर, यूट्यूब, एक्स (X), रेडिट, लिंक्डइन, व्हॉट्सॲप, डिस्कॉर्ड, पिनटेरेस्ट, सिग्नल, थ्रेड्स, रंबल, लाइन, इमो, जालो, सोल, हॅमरो पॅट्रो, वीचॅट, क्वोरा, टम्बलर, क्लबहाउस, एमआय व्हिडिओ, एमआय वायके३ यांचा समावेश आहे. यापूर्वीच जुलै २०२५ मध्ये टेलिग्राम आणि ऑगस्ट २०२४ मध्ये टिकटॉकवरही बंदी घालण्यात आली होती, जी नियमांचे पालन केल्यानंतर पुन्हा सुरू करण्यात आली.
काठमांडू पोस्टच्या अहवालानुसार, नेपाळमधील बहुतेक इंटरनेट वापरकर्ते सोशल मीडियाचा वापर करतात. देशातील एकूण इंटरनेट ट्रॅफिकपैकी सुमारे ८० टक्के भाग सोशल मीडियाचा आहे. डेटा रिपोर्टलच्या जानेवारी २०२४ च्या आकडेवारीनुसार, नेपाळमध्ये १३.५ दशलक्ष फेसबुक वापरकर्ते, १०.८५ दशलक्ष मेसेंजर वापरकर्ते, ३.६ दशलक्ष इंस्टाग्राम वापरकर्ते, १.५ दशलक्ष लिंक्डइन वापरकर्ते आणि ४,६६,१०० एक्स (X) वापरकर्ते आहेत.
हे देखील वाचा:
नेपाळ सरकारने दिलेल्या माहितीनुसार, या कंपन्यांनी देशाच्या माहिती आणि दळणवळण मंत्रालयाकडे नोंदणी केली नाही. सरकारने २८ ऑगस्ट रोजी सोशल मीडिया कंपन्यांना सात दिवसांची मुदत दिली होती, ज्यात त्यांना नोंदणी करणे, तक्रार निवारण अधिकारी नियुक्त करणे आणि देशात संपर्क कार्यालय उघडणे आवश्यक होते. मात्र, फेसबुक, इंस्टाग्राम, व्हॉट्सॲप, यूट्यूब आणि एक्स (X) सारख्या दिग्गज कंपन्यांनी या नियमांचे पालन केले नाही, ज्यामुळे त्यांच्यावर बंदी घालण्यात आली आहे.नेपाळमध्ये ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर बंदी घालण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. याआधी टेलिग्राम आणि टिकटॉकवरही बंदी घालण्यात आली होती.
